Lesbók Morgunblaðsins - 04.07.1948, Blaðsíða 5

LESBOK MORGUNBLAÐSINS ? ' *'1’
321
ÝMISLEGT UM
BARNSFÆÐINGAR
(Cjtir clr. sJflan JJranb Cjnttmacler
er merkasti dagurinn í lífi flestra
bænda.
Á rúningsstöSinni er ys og þys, sem
stingur mjög í stúf við þögli skóg-
anna umhverfis. Það hvín í rúr.ings-
vjelunum, hundar gelta og fjeð jarm-
ar í sífellu. Þegar kind hefur verið
rúin, er henni hleypt inn í sjerstaka
rjett, og þar standa þær svo undar-
lega berar og torkennilegar. Það er
garnan að horfa á lömbin þegar þau
koma til mæðra sinna. Þau ætla ekki
að þekkja þær aftur og skilja ekkert
í því hvað þæs hafa gert af skjólgóða
vetrarklæðnaðinum smum!
Rúningur byrjar ' enjulega í önd-
verðum nóvember og stendur yfir í
viku eða tíu daga. Búgarður sá, sem
jeg hef talað um, var stór, eða um
20.000 ekrur. Maoriar eru í meiri-
hluta við rúninginn. Þeir eru glað-
lyndir og gefnir fyrir söng og hafa að
eðlisfari mjög gott vit á söng. Að lokn
um rúning er oft slegið upp dansleik
og er dansað í rúningsskálanum þar
sem kólfið er svo hád af sauðfitu, að
það er betra en nokkurt dansgólf í
skrautsölum stórborganna. Þar er leik
ið á banjo, gítara, eða önnur strengja-
hljóðfæri, og stundura er jafnvel flutt
■ þangað gamalt piano. Þessir dansleik-
ar eru afar fjörlegir. — Salurinn er
allur þakinn og skreyttur með græn-
um greinum, svo að hann er eins og
eitt gróðurhaf, og þar eru helst dans-
aðir gamlir samkvæmisdansar eins og
t. d. Lanciers.
Þá er fjeð farið, klippingarvjelarn-
ar hættar að vinna, og eftir dansinn
hirða allir pjönkur sínaar og halda til
næsta búgarðs. En : skóginum ríkir
þögn, aðeins rofin við og við af fugla-
söng.
íW ^ V
ÁTTIR í ÖRÆFUM
Eftir því sem sjera Ólafur Magnús-
son sagði (hann var um eitt skeið
prestur á Sandfelli í Öræfum) þá um
nöfn á vindáttum 'einkennileg þar, en
þau eru þessi: norður, landnorður, of-
arlegt norðaustur, norðaustur, framar-
legt norðaustur, austur, hafaustur.
Iljörtu barna í móðurlífi slá venju-
lega 120—160 slög á mínútu. Meðaltal
af sex hundruð athugunum, sem gerð-
ar hafa verið, er 136 slög á mínútu.
Hjartsláttur gefur til kynna hvort
kona gengur með tvíbura, því að þá
heyra má tvö barnshjörtu slá.
Um miðja nítjándu öld var því trú-
að að hjartsláttur í ófæddu barni segði
til um það hvort það væri piltur eða
stúlka, vegna þess að hjartsláttur væri
mismunandi tíður hjá hinum tveimur
kynjum. Talið var þá, að ef barns-
hjartað slægi ekki fleiri en 124 slög á
mínútu, þá væri það drengur, en ef
hjartaslögin væri 144, eða fleiri, þá
væri það stúlka. Því miður hefur
þetta ekki reynzt öruggara en mörg
önnur ráð, sem menn þykjast hafa
fundið til þess að ganga úr skugga
um það hvort kona gengur með son
eða dóttur. Enn er það því svo, að
enginn getur sagt með vissu fyr en
barn er fætt, hvort það er drengur
eða stúlka.
Stærð barna
Flestar konur óska þess að ala lítil
börn, vegna þess að fæðingin verður
þá ljettari. Minstu börn eiga kínversk
ar stúlkur, sem eru seytján ára eða
yngri. Hvítar konur ala oftast nær
stór börn, einkum þær, sem lítið hafa
að gera. Og eftir því sem konan eld-
ist og á fleiri börn, eftir því verða
þau stærri. Kona, sem er nær fer-
tugu, og legst á sæng að tíunda eða
ellefta barni sínu, má búast við að
það verði stærra en nokkurt hinna.
Margt er það, sem getur haft áhrif
á vöxt barns í móðurlífi. Drengir eru
venjulega þyngri en stúlkur. Meðal-
þungi kínverskra barna er 13 merk-
ur, Svertingjabarna 14 merkur og
hvítra barna 15 merkur. Hvít stúlka,
sem ekki er nema sextán ára, mun
ala ljettara barn en systir hennar, sem
ekki verður móðir fyr en hún er
komin á fbrtugsaldur. Tíunda barn
hvitrar konu er venjulega alt að því
tveimur merkum þyngra heldur en
fyrsta barn hennar.
Læknir nokkur, sem J. Whitridge
Williams hjet, helt skrá um öll börn,
sem fæddust undir hans hendi og bar
saman við skrá um börn, sem fædd
voru á fæðingadeild í John Hopkins
spítála. Hann komst að þeirri niður-
stöðu, að börn þau, sem hann tók á
móti í einkaspítala sínum, vógu að
meðaltali rúmlega 17 merkur, eða
hartnær 2 merkum meira en börn
þau, sem fæddust í hinni opinberu
fæðingadeild.
Þetta sýnir það, að hjá efnaðra
fólki fæðast stærri börn heldur en
hjá alþýðufólki. Hvernig stendur á
því? Mörgum getum hefur verið að
því leitt. Aðalástæðan er þó talin sú,
að vegna þess að efnaðar konur hafa
nóg til alls og þurfa aldrei að drepa
hendi sinni í kalt vatn, þá sje það
miklu sjaldgæfara hjá þeim heldur
en alþýðukonum að börn fæðist fyrir
tímann.
Það hefur líka verið sagt, að fólk,
sem á góða daga verði yfirleitt stærra
heldur en fólk, sem á við þrengri kost
að búa. Og stærð foreldra hefur áhrif
1