Lesbók Morgunblaðsins - 29.05.1949, Blaðsíða 6

282
LEStíÓK MORGUNBLAÐSINS

hennar uppistaðan í fegurstu þátt-
ununi í Kalevalaljóðunum, — og
Louhi, ástkona Pohjola, sem er per
sónugerfingur norðurhluta lands-
ins.
. h
Nú skal í örfáum orðum skýrt frá
meginefni hinna fimmtíu söngva
Kalevalaljóðanna.
1. söngur. Að loknum upphafs-
söng er sagt frá þvi, hvernig him-
ingyðjan steig niður á sjávarflöt-
inn, hraktist fyrir stormum o?
bylgjum, skapaði iörðina og ól
skáldspekinginn Váinámöinen, sem
syndir til tmds.
2. söngur. Váinámöinen erjar
landið' gróðursetur jurtir og sáir
byggi-
3. söngur. Lappinn Joukahainen
ætlar að skemmta Váinámöinen
með söng, en hinn síðarnefndi
treður honum ofan í fen og held-
ur honum þar, þangað til hann
heitir. honum að gefa honum Aino
systur sina fyrir konu. Að því
búnu fer Joukaliainen heim í döpru
skapi, og þegar Aino frjettir,
hvernig bróðir hennar hefur orð-
ið að kaupa frelsi sitt, verður hún
hrygg yfir því að þurfa að giftast
gömlum manni.
4. söqgur. Váinámöinen og Amo
eiga stefnumót úti í skógi. En hún
fer heim sorgbitin, og skömmu
seinna drukknar hún í vatni einu
Móðir hennar tregar hana mjög.
5. söngui'. Váinámöinen veiðir
Aino upp úr \ atninú í laxlíki, en
liún slrppur frá honum. Móðir
lians ráðleggur honum að leita sjer
brúðarefms í Pohjola, norðurhlut'i
landsixis.
G. söngur. Þegar Váinámöinen er
að ríða yfir vatnið á töfrafáknum
sínum, skýtur Joukahainen undir
honum hestinn. Váinámöinen fell-
ur í vatnið, rekur undan stormin-
umj en Joukahainen fer til móður
lians, sem ávitar hami fyrir að
hafa skotið skáldið og söngvar-
ann.
7. söngur. Risaörn tekur Váiná-
möinen og f^’gur með hann til
Pohjolakastala, en þar tekur hall-
arírúin, Louhi, vingjarnlega á móti
honurn og býður honum að gefa
honum hina fögru dóttur sína fvrir
konu, ef hann vilji smíða fyrir
liana verndargrip, sem kallaður er
Sampo. Hann segist ekki geta það
sjálfur, en kveðst skuli senda II-
marinen bróður sinn til hennar, og
muni hann geta það. Því næst fær
Louhi honum sleða, og á honum
íer hann heim.
8. söngur. Á heimleiðinni hittir
Váinámöinen dóttir Louhi og bið-
ur hennar. Hún leggur fyrir hann
þrautir, og þegar hann er að leysa
þrautirnar, særist hann djúpu sári.
Hann reikar burtu og finnur loks
gamlan mann, sem býðst til að
græða hann.
9. söngur. Gamli maðurixm ber
smyrsl á sár Váinámöinens og græð
ir liann.
10. söngur. Váinámöineil kemst
lieinx aftur. Ilmarinen telst undan
að fara til Pohjola, eii þá gerir
Váinámöinen galdrabvl, sem feyk-
ir Umarinen þangað Hann smíðar
verndargripinn, en þegar smíðinni
er lokið, kveðst unga stúlkan ekki
vilja giftast að svo stöddu. Ilmar-
inen fer heim altur og unir illn
málalokunum.
11. —15. söngvar fjalla um ævin-
týri Leminkainens. Hann kvænist
liinni iögru Kyllikki, en þau verða
ósált og skilja. Ilann lcggur af stað
til Pohjola til þess að biðja dótt-
ur Louhi. Hún leggur margar
þrautir fyrir hann, og að lokum
bíður hann ósigur, og honum er
varpað í fljót, sem kennt er við
konung helheima, Tuoni, en móð-
ir hans bjargar honum og græðir
sár hans.
16.—19. söngvar herma frá því,
er Váinámöinen og Ilmarinen fara
til Pohjola. Annar fer landveg en
hinn sjóleiðina. Þeir hafa komið
sjer saman um, að dóttir Louhi
skuli velja milli þeirra. Hún velur
Ilmarinen og hjálpar honum að
leysa allar þrautirnar. sem Louhi
leggur íyrir hann.
20.—25. söngvar fjalla urn brúð-
kaupið í Pohjola. Gríðarstórum
uxa er slátrað til veislunnar, og
því næst er bruggað öl, og er það
Osmotar, fegursta kona Hetjulands-
ins, sem stjórnar ölgerðinni. Öllum
er boðið nema Lemminkainen.
Hann er settur hjá vegna þess hvað
hann er þrasgefinn og ósiðlátur.
26.—30. söngvar fjalla um hefnd
Lemminkainens. Hann verður æva-
reiður út af því aö vera ekki boðið
til veislunnar, brýst inn í Pohjola-
kastala og fellir kastalahöfðingj-
ann í einvígi. Síðan flýr hann
heim til móður sinnar, en hún
sendir hann til fjarlægrar eyjar,
þar sem engir karlmenn eru heima
aðeins konur. Hann dvelst þar
meðal kvennanna, þangað til karl-
mennirnir koma heim en þá neyð-
ist hann til að flýja enn á ný, Hann
fer heim og kemst þá að raun um,
að landið hefir verið lagt í auðn
en móðir hans ein er á lífi og fer
huldu höfði.
31.—36. söngvar segja frá höfð-
ingja að nafni Untamo, sem hefur
farið báli og brandi um land bróð-
ur síns, Kalervos, og rænt konu
hans. Hún elur son, sem er nefnd-
ur Kullervo og er svo bráðþi'oska,
að hann vinnur þess dýran eið að
koma fram hefndum á Untamo, áð-
ur en hann er skriðinn úr vöggu.
Untamo elur Kullervo upp sem
þræl, en þar eð hann eyðileggur
allt, sem hann snertir á, selur hann
Ilmarinen hann. Kona Umarinens
lætur hann hafa illt atlæti, svo að
hann hefnir sín á þann hátt að
fleygja henni fyrir úlfa, sem tæti
hana í sig. Síðan flýr hann í skóg
og liittir þar ættmenn sina. Því