Lesbók Morgunblaðsins - 09.10.1949, Síða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
435
hann væri ekki þeim vanda vax-
inn, er hann hefði tekist á hendur.
„Mundu hver það er, sem skip-
aði þig,“ grenjaði ritarinn.
„Vertu ekki með þetta smáborg-
aralega volæði, gerðu skyldu þína,“
þrumaði yfirforstjórinn.
Schestjakoff fann átakanlega til
þess hvað sá, er ábyrgðin hvílir á,
er einangraður. Undirmenn hans
glottu aðeins, þegar hann spurði þá
um eitthvað. „Hvernig ætti jeg að
vita það, fjelagi, ef þú veist það
ekki?“ sögðu þeir. Þetta var rjett
hjá þeim, þeir voru honum óæðri.
Það mun sjálfsagt aldrei vitnast
hvernig á því stóð, að einn góðan
veðurdag sprakk gufuketillinn. —
Schestjakoff losnaði við það, að
hugsa um gufuvjelafræði í tukt-
húsinu. Hann hafði ekki lengur
þörf fyrir þá þekkingu."
Vjer snúum okkur þá að vinnu-
brögðunum í fyrirtækjum Sovjet-
stjórnarinnar. í opinberu málgagni
hennar sjálfrar er svo sagt um það
mál:
„í kepninni við að standa við
fimm ára áætlunina, komu upp
ýmis ný vinnubrögð, sem seinna
hafa verið tekin upp. — Miljónir
verkamanna gáfu sig fram til á-
hlaupavinnu, og þeir mynduðu
áhlaupasveitir í baráttunni um
bestu og fljótlegustu uppfylling
fimm ára áætlunarinnar.
Áhlaupasveitirnar juku afköstin
og lækkuðu kaupið til þess að geta
framleitt sem mest....“
Þetta þýðir í sjálfu sjer ekki ann-
að en það, að kommúnistar kúg-
uðu verkamenn til þess að leggja
meira að sjer, en áður og fyrir
lægra kaup. Þetta staðfestir Fisch-
er, þar sem hann segir:
„Þar sem kommúnistum er það
fyrir öllu, að auka sem mest iðn-
aðarframleiðsluna, fól flokkurinn
sínum snjöllustu mönnum, að
leggja á ráðin um það, hvernig
hægt væri að nota út í æsar alt
vinnuþrek hvers einasta verka-
manns.
Drýgsta aðferðin til þessa, sem
enn er fundin upp, er ákvæðis-
vinna. Hún er innleidd alls stað-
ar, þar sem mögulegt er að koma
henni við, svo að nú fá rússneskir
verkamenn ekki lengur ákveðið
dagkaup, eða vikukaup, heldur mið
ast kaup þéirra við það, hve marga
skó, marga metra af einhverju efni,
mörg stykki af einhverju o. s. frv.,
hver maður framleiðir.
Settur er mælikvarði á það, hve
miklu menn geti afkastað í hverri
grein. Ef menn ná því ekki, mega
þeir búast við því að svelta eða að
þeim verði kastað út á gaddinn.
Geti þeir framleitt meira, fá þeir
aukaþóknun fyrir það, sem um-
fram er og fer sú aukaþóknun víð-
ast hvar eftir því, hve miklu menn
afkasta fram yfir það sem heimtað
er.
Utan Rússlands hafa verkalýðs-
fjelögin verið mjög andvíg ákvæð-
isvinnu, og þess vegna hefur hún
svo að segja algerlega verið afnum-
in í breska og ameríska iðnaðin-
um.
Kommúnistar í þessum löndum
hafa hamast gegn ákvæðisvinnu.
En þeir eru svo sem ekki í vand-
ræðum með að skýra þessa tvö-
feldni. Jeg heyrði einu sinni Wass-
ily Kuznetzow, forseta miðstjórnar
stjettarfjelaganna rússnesku, út-
skýra þetta á þann hátt, að í Vest-
urlöndum væri ákvæðisvinna óhaf-
andi, vegna þess, að kapitalistar
græddu þá á afköstum verka-
manna. En í Sowjetríkinu væri
hún til blessunar, vegna þess að
verkamennirnir ætti sjálfir öll iðn-
fyrirtækin, og aukin afköst yrði
því þeim sjálfum til hagsmuna.
Þessi ummæli Kuznetzows eru
hreint ekki annað en áróður, það
sjer maður í gegnum svarta lepp-
inn. Það er sem sje ómótmælanlegt
að rússnesku verkamennirnir eiga
ekki neitt, heldur arðrænir ríkið þá
miskunnarlaust. Og það er einmitt
til þess að geta gert þetta sem allra
rækilegast, að rússneska stjórnin
hefur innleitt ákvæðisvinnu, sem
hún fordæmir í Vesturlöndum, því
að altaf er hægurinn hjá, að hækka
mælikvarða þeirra afkasta, sem
heimtuð eru, og miða þá við mestu
afköst. Það var þetta sem vakti
fyrir rússnesku stjórninni. Með
þessu gat hún aukið framleiðsluna,
og henni er alveg sama um það,
þótt þessi auknu afköst kosti líf og
heilsu verkamánnanna.
í tilefni af þessu ef rjett að geta
um merkilega lýsingu Hans Pollak
í „Die Nation“ um kjör verka-
manna í Rússlandi. Hann segir:
.... Hvert einasta fyrirtæki,
hverju nafni sem nefnist, er skipu-
lagt á kommúnistiskan hátt. í öll-
um vinnustofum eru áskoranir
prentaðar með stóru rauðu letri um
það, að standa við fimm ára áætl-
unina. í þessu skyni eru í hverri
einustu verksmiðju sett ákvæði um
minstu afköst, og er þar alt sundur
liðað nákvæmlega. Og þar er einn-
ig vandlega samin fyrirskipun, þar
sem útlistað er fyrir hverjum ein-
asta manni, hverjar daglegar skyld-
ur hans eru í einu og öllu.
Til þess að menn svíkist ekki
undan þessum skyldum sínum, er
fjöldi manna hafður til eftirlits í
hverri verksmiðju. Jafnvel vinnu-
flokkar, sem ekki eru í nema 3—4
menn, hafa yfir sjer eftiríitsmann,
sem rekur þá áfram miskunnar-
laust. Hver einasti verkamaður
verður möglunarlaust að hlýða öll-
um fyrirskipunum eftirlitsmann-
anna. Deildarstjórar eru svo aftur
settir til höfuðs eftirlitsmönnun-
um, og bera þeir ábyrgð á afköst-
um undirmanna sinná, gág'nvart
enn æðri yfirboðurum.
Á hverjum mánuði kemur svo
sendinefnd „kommissara“ frá
Moskva til að líta eftir gerðum