Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1949, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
599
lokið fekk jeg að fara um sjúkra-
húsið í hjólastól.
í nóvember fekk jeg þriðja geisla
drykkinn. Þá var jeg orðinn þján-
ingalaus fyrir nokkru. Jeg var far-
inn að stíga í fæturnar og farinn
að liðka mig. Hinn 25. nóvember
var jeg orðinn svo hress að jeg ók
í bíl til New Jersey að heimsækja
bróður minn, og svo aftur til sjúkra
hússins um kvöldið. Læknirinn ráð-
lagði mjer að láta bróðurson minn
ekki koma nálægt mjer, því að
fyrir hann gæti geislaútstöfun frá
mjer verið hættuleg.
FJÓRÐA geisladrykkinn fekk jeg
í desember og varð þá enn að vera
einangraður í fimm daga. En 20.
desember voru mjer sögð þau
gleðitíðindi að jeg mætti fara heim
og vera þar um jólin.
Við Dorothy sátum ein að jóla-
borðinu, en á eftir komu frændur
og vinir til þess að bjóða mig vel-
kominn heim. Þetta eru einhver
þau gleðilegustu jól, sem jcg hefi
lifað.
Þegar kom fram i janúar varð
jeg að fara aftur til sjúkrahússins
til þess að fá fimta geisladrykk-
inn. Þá var jeg eins og nýr mað-
ur. Jeg gat gengið hiklaust og var
beinn í baki og hafði þyngst um
5 kíló.
Læknarnir voru ánægðir.
— Nú er óhætt að taka af .yður
gibsumbúðirnar, sögðu þeir.
Það voru viðbrigði að losna úr
því skrúfstykki. í staðinn fekk jeg
Ijett lífstykki, sem jeg mátti
taka af mjer á kvöldin áður cn jeg
fór að sofa.
Jeg fór nú að spyrja læknana um
þetta töfralyf, sem hafði bjargað
lífi mínu. Þeir sögðu að geisla-
virkt joð væri ekki nema eitt af
hundrað geislavirkum efnum, sem
mönnum hefði tekist að framleiða
síðan kjarnorkan kom til sögunn-
ar. Þeir kalla þau „isotop“. Og þcir
sögðu mjer að „isotop“ væri hlið-
stæð efnum þeim, er finnast í nátt-
úrunni, en hefði aðra atomvigt.
Sum af þessum framleiddu efnum
eru óvirk, önnur eru geislavirk og
stundum eru geislarnir svo sterkir,
að þeir geta farið í gegn um nokk-
urra þumlunga þykt stál.
Geislavirk efni missa kraft sinn
mismunandi fljótt. Silfurisotop
missir kraft sinn á nokkrum sek-
úndum, en sum kolisotop geta ver-
ið geislavirk í nokkrar þúsundir
ára. Til eru tvenns konar joðiso-
. top. Það, sem þeir gáfu mjer, miss-
ir helming krafts á átta dögum.
Það þýðir sama sem að viku eftir
að jeg hefi drukkið atomjoð, stafa
af mjer helmingi minni geislar en
í byrjun, eftir sextán daga ekki
nema 25% og eftir mánuð hefi jeg
mist 90% af geislunum.
GEISLA lækningar eru ekki nýar
af nálinni. Það eru 40 ár síðan
radíum fanst og farið var að nota
það, hið eina geislavirka efni, sem
í jörðu er. En radíum er mjög sjald-
gæft, og með það er vandfarið. Nú
geta eðlisfræðingar framleitt mörg
geislavirk efni úr jafn algengum
efnum og járni, sinki, fosfór, natrí-
um, joði o. s. frv. Þau gera sama
gagn og radíum, en eru miklu
betri.
Áður en kjarnasprengjan kom
til sögunnar, hafði eðlisfræðingum
þó tekist að framleiða viss geisla-
virk efni, en aðferðin var svo kostn
aðarsöm, að hefði meðalið, sem
jeg fekk, verið framleitt þannig, þá
hefði það kostað 20.000 dollara.
Nýasta aðferðin við að framlciða
geislavirk efni, er að baka þau í
„uranofni“. Þessi ofn er í rauninni
ekki annað en kjarnasprengja, sem
brennur mjög hægt. Eínið, sem á
að gera geislavirkt, er látið í al-
uminiumhylki, og það síðan sett í
botn ofnsins. En það er ekki víst
uð úr efninum komi sama efni og
í hann er látið. Sje brennisteinn
látinn í ofninn, fæst ekki úr hon-
um geislavirkur brennisteinn,
heldur geislavirkt fosfór. Sje gull
sett í ofninn kemur úr honum
geislavirkt merkúríum.
Geislavirkt joð fæst með því að
baka hið sjaldgæfa efni „telluri-
um“ í ofninum. En það er einnig
hægt að vinna joð úr úraníum-
öskunni eða gjallinu úr atomeld-
inum.
LÆKNARNIR sögðu mjer, að at-
omjoðið, sem jeg fekk, væri kom-
ið frá Oak Ridge í Tennessee. Rúm-
lega fimtíu sjúkrahús, heilsuhæli
og efnarannsóknarstofur úm öll
Bandaríkin fá reglulega geislavirkt
joð þaðan. Þegar atomeldurinn í
ofninum er kulnaður, þarf marg-
brotna aðferð til þess að ná geisla-
virku joði úr gjallinu, og þetta
verður að gerast þannig, að enginn
maður komi þar nærri. Svo er hið
geislavirka joð látið í glerflöskúr,
sem eru innan í stálhylki, en utan
um hvert stálhylki, er tveggja
þumlunga blýhylki. Þetta er svo
látið niður í sterkan trjekassa. Síð-
an er athugað með Geigermæli
hvort nokkrir geislar stafi frá kass-
anum, því það má ekki. Ef alt er
í lagi er kassinn sendur í skyndi út
á flugvöll og um borð í einhverja
flugvjel, sem flylur hann á áíanga-
stað.
Mjer var ennfremur sagt, að at-
omjoð hefði reynst mjög vel í veik-
ijiduin í skjaldkirtlinum. Áður var
ckki um annað að gera en reyna
uppskurð. í Kingbridge sjúkrhúsi
liafa menn komíst að raun um að
tvær inntökur af atomjoði nægja
til þess að lækna ofvöxt í skjald-
kirtlinum.
Þá var mjer sagt að atomjoð
hefði einnig reynst ágætlega við
krabbameini í hálsi, og að sjúkling-
ar, sem vonlaust var um, hefði
fengið bata. Eins og síðar segir,