Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.1950, Blaðsíða 1

FYRSTA SÍMAMÁLIÐ
Á ÍSLANDE
„Fox“ í sjávarháska hjá Grænlandi.
FYRIR tæpum 100 árum (27, ágúst
1850) var fyrsti sæsíminn í Ev-
rópu lagður yfir Ermarsund milli
Calais og Dover. Vegalengdin er
21 ensk míla í loftlínu, en 30 mílna
langan þráð þurfti til þess að ná
yfir sundið.
Þegar þessu verki var lokið kom
upp mikill áhugi fyrir því, að
leggja sæsíma yfir Atlantshaf, milli
Ameríku og Evrópu. Var það þó
ærið miklu erfiðara viðfangsefni,
því að vegarlengdin er alt að 100
sinnum meiri en yfir Ermarsund og
þó enn tilfinnanlegri munur á
sjávardýpi. Þrjár leiðir var um að
velja. Bretar og Bandaríkjamenn
vildu leggja símann beint frá New-
foundland til írlands, Frakkar og
suður-Evrópuþjóðimar vildu að
síminn lægi frá Brasilíu um Kap
Verdeeyar. En einn maður, Talia-
ferro Preston Shaffner frá Ken-
tucky, vildi að síminn lægi frá
Labrodor um Grænland, ísland,
Færeyjar og þaðan annað hvort
til Noregs eða Skotlands. Benti
hann fyrstur manna á það, að sú
leið væri stytst milli heimsálfanna.
Auk þess væri skamt á milli landa
og hvergi mikið dýpi, en menn
hefði enn ekki fundið upp sæsíma
er væri öruggur á langri leið og
þar sem mjög djúpt væri.
Þrátt fyrir það þótt Shaffner
væri einhver frægasti símafræð-
ingur í Bandaríkjunum, var ekki
trútt um að menn gerðu gis að til-
lögu hans. Og sumum fannst það
ganga vitfirringu næst að ætla að
leggja sæsíma þar sem væri haf-
þök af ísi.
Einkaleyfi.
Shaffner kipti sjer þó ekki upp
við þetta. Árið 1854 fór hann til
Danmerkur og fekk einkaleyfi hjá
konungi til þess að leggja síma-
þráð á eigin ábyrgð frá Norður-
Ameríku um Grænland, ísland,
Færeyar og þaðan til Noregs og
^eftir Noregi og Svíaríki til Kaup-
mannahafnar, og „skal þar vera
endinn á þræði þessum. Veitist hon
um 10 ára frestur til þess að koma
þessu í framkvæmd, en einkaleyf-
ið gildi þá til 100 ára frá dag-
seningu“. — „Land það, bæði af
eignum konungs og einstakra jarð-