Lesbók Morgunblaðsins - 27.05.1951, Síða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
297
Beinahrúga undir hellisveggnum.
þura farvegi og smátt og smátt
myndar svo jarðvegur þak yfir þá.
í slíkum hellum völdu menn sjer
bústaði upphaflega og vegna þess
að þeir gengu ekkert þrifalega um
þar, geymast þarna margar minjar
um dvöl þeirra, fornfræðingum til
mikillar ánægju. Þarna finnast alls
konar dýrabein, áhöld úr steini og
krot og málningar á veggjum. En
vegna þess hvað hellar þessir eru
gamlir, eru þeir orðnir hálf fullir
af mold og leir, sem hefur fokið inn
í þá, og þarf því að grafa þarna til
þess að finna fornminjar, stundum
20—30 fet niður, áður en hinum
upphaflega hellisbotni er náð.
Einn af þessum hellum er Ghar
Darlem hellirinn á eynni Malta.
Ýmsar tilgátur hafa komið fram
um það hvernig Malta hafi mynd-
ast. Sumir halda því fram að hún
sje brot úr hinu sokkna Atlantis,
hafi verið norðvesturhorn þess
mikla lands. Aðrir segja að hún
muni vera leifar af landbrú, er
tengt hafi saman Evrópu og Afríku
í fyrndinni. Enn aðrir segja að
hvort tveggja þetta sje rangt, hún
hafi áður verið tengd við Sikilev,
en aldrei við Afríku. Vísindaleið-
angur var fyrir skömmu að rann-
saka Miðjarðarhafið, og komst
hann að þeirri niðurstöðu, að mikið
af austurhluta þess hefði einhvern
tíma verið þurt land. Og rannsókn-
ir hans virðast líka benda til þess
að Malta hafi áður verið áföst Ev-
rópu, en ekki Afríku. Draga menn
þá ályktun af því, að sunnan við
Malta er neðansjávar klettaveggur
mikill og þverhnýptur, alt að því
2000 fet á hæð. Enn fremur benda
fornleifafundir í Ghar Dalam á hið
sama, því að bein þau, sem þar
hafa fundist, eru úr dýrum, sem
áttu heima í Evrópu í fornöld, en
ekki í Afríku.
Ghar Dalam þýðir Dimmihellir.
Hann er 700 feta langur og hefur
tvn'vegis verið grafið í hann, fyrst
1865 og seinna 1892. Fanst þar ó-
grynni af beinum og ýmsum verk-
færum. sem sannar það, að menn
höfðu búið þar og bygð hafði hald-
ist þar um aldir. Mátti þar finna
leyfar frá-járnöid, bronseöld og
steinöld. Og er enn dýpra var graf-
ið fundust þar ókjör af beinum
ýmissa dýra, sem nú eru aldauða
í Evrópu. Þar voru tennur og bein
úr filum, flóðhestum og risavöxn-
um letidýrum. Og innan um alt
þetta fundust tvær tennur, sem
menn ætfa að sje úr manni.
Á vísindamáli er talað um hella-
dýr, ekki vegna þess að þessi dýr
hafi hafst við í hellum, heldur
vegna þess hve mikið af leifum
þeirra finst í hellum. En þó eru til
hundruð lífvera, sem lifa í hellum,
svo sem leðurblökur, og allskonar
skordýr. Fiest eru dýr þessi blind.
Fyrlr eitthvað 500.000 árum gekk
hin mikla ísö’d yfir Evrópu. Hafa
þá verið stórhríðar og fannkyngi
í hinum suðrænu löndum og hroða-
legir vatnavextir og flóð. Mikið af
beinum þeim, er fundist hafa í hell-
inum geta því verið úr dýrum, er
ýmist hafa hrapað þar niður um
gjár og glufur, eða hreint og beint
leitað sjer skjóls þar eða jafnvel
skolast þar inn með flóðum.
Hið pleistocena tímabil er talið
ná um eina miljón ára aftur í tím-
ann. Á þessu tímabili hafa allar
núHfandi dýrategundir tekið upp
þá lifnaðarháttu, er þau enn hafa
og á þessu tímabili kemur maður-
inn fyrst til sögunnar, eftir óra-
langa framþróunarbraut. Saga hans
nær langt aftur fvrir allar skráðar
heimildir, en þó er hún stutt sam-
anborið við sögu lífsins á iörðunni.
Hin skráða saga mannkvnsins nær
ekki nema svo sem 5000 ár nftnr
í tímann. En nú þykjast fornfræð-
ingar hafa fundið handaverk
manna, sem voru uppi fyrir 600.000
árum.
Hin skráða saga gefur oss yfirlit
um framfarir mannkvnsins sein-
ustu 5000 árin. En af hinum 595.000
árum þar á undan fara engar sögu’-.
Nú er lífið á jörðunni talið um 500
miljóna ára. Ef vjer hugsum oss
þann tíma sem eina klukkustund,
þá samsvarar saga mannsins svo
i