Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.1952, Blaðsíða 15

r LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
91
gerðri vcl. Storknar kvoðan og
liarðnar á ótrúlega stuttum tíma og
leysist öll upp í smáan mulning,
er mest líkist brúnum sandi. í
þennan sand er fyrst sett venjulog
liráolía og síðan er blandað í ýms-
um efnum þangað til þetta er orðið
að þykku deigi, sem Rappleyes
kallar ,:plasmofalt“ (ttytt úr „plast-
isk melasseasfalt“). Þessu deigi má
svo breyta á ýmsan hátt, eftir því
til hvers efnið á að notast. Sé það
blandað með leir og sandi, þá er
hægt að móta úr því byggingar-
steina, sem eru vatnsþéttir og verða
harðir sem grjót, enda þótt þeir sé
ekki brenndir, heldur aðeins þurrk-
aðir við sól. Blöndunarhlutföllin
eru þá 65% sandur, 30% leir og
aðeins 5% fljótandi plasmofalt. —
Þetta er bleytt og hrært vel saman
og síðan sett í mót. Er seigjan í
plasmofalt svo mikil, að mótin má
taka utan af undir eins og þjappað
hefur verið nógu vel í þau. Þremur
dögum seinna eru þessir „steinar“
orðnir svo harðir, að reisa má þá á
rönd. Síðan eru þeir bakaðir í sól
um mánaðartíma og eru þá orðnir
svo harðir að byggja má úr þeim,
en til styrktar á hornum eru þeir
bundnir saman með stálþræði. —
„Steinarnir" eru misstórir. Um 3000
af stærstu steinunum þarf í ein-
lyft 5 herbergja hús. í þetta fara 12
tunnur af plasmofalt og þær kosta
288 dollara. Svo er haft plasmofalt
í gólf, á loft og veggi. Þakið verður
að vera úr timbri og með núve^andi
verði í Bandaríkjunum telur Rapp-
leyes að efnið í hvert herbergi kosti
ekki nema 150 dollara. Það er afar
fljótlegt að byggja úr þessu og
verða því verkalaun mikið lægri
en við byggingar úr öðru efni. En
húsin verða fullt svo góð og úr
steinsteypu, því að vatn og frost
hefur engin áhrif á þetta efni. —
Rappleyes hefur gert tilraun að
láta þessa „steina“ sína liggja í
vatfti i manuð, ásamt steyptum
rr
SUNFÖ
JÁ, þarna stóð það og hafði staðið, ég
veit ekki hve lengi, ofarlega í fjörunni
við Eskifjörð, alveg uppi við balann,
sem var fagurgrænn á þeim árum. —
Húsið var dökkrautt að lit, byggt úr
plönkum, brúnirnar negldar hver ofan
á aðra til skiptis, risið mikið og aflíð-
andi, enda óspart notað fyrjr húsbolta,
er við nefndum svo. Þakið var kolsvart
á litinn.
Suníörshús var bæði langt og breitt,
eða svo fannst okkur börnunum, en
svo að segja gluggalaust, aðeins tveir
gluggar á suðurhliðinni, er sneri að
sjónum, og var neglt fyrir þá. Þar voru
heldur ekki neinar hurðir, en stærðar
hleri á miðju húsi, á við 2—3 hurðir
að breidd og ramlega lokaður. Á húsinu
var enginn strompur og enginn grunn-
ur undir því, plankarnir gengu alveg
ofan í jörðina. Engin smuga var þar
svo að við gætum séð hvað inni var og
hvernig hagaði þar til, en okkur var
sagt að Norðmenn ættu Sunförshús og
það væri fullt af nótum og bátum og
kannske tunnum. En hvað sem því leið
þá þótti okkur krökkunum gott að
sementssteinum og venjulegum
múrsteinum. Árangurinn varð sá,
að plasmofalt-steinninn drakk ekki
í sig nema 2% af vætu, sement-
steypusteinninn 8% og' múrsteinn-
inn 12%.
Þá hefur hann búið til annað
efni, sem hann nefnir plasmoit. Er
það gert úr plasmofalt og leir og
blandað með vatni svo að það er
svo þunnt að hægt er að dæla því
á veggi, eins og málningu.
Líkur eru til þess að plasmofalt
verði mikið notað í götur og flug-
brautir. í 20 metra breiðan og 1000
metra langan flugvöll þarf ekki
nema 40 tunnur af plasmofalt. —
Þetta er blandað með 10 tunnum
af hráolíu og 30 smálestum af
venjulegum sandi, og brautin, sem
þetta er notað á verður glerhörð
og gljáandi og gefur ekkert eftir
bikaðr; braut.
RSHÚS
ólmast í kring um húsið. Þar var slétt-
lendi og mjúkur sandurinn fyrir neðan.
Þar var engin hætta á að dyr eða
gluggar væri opnaðir til þess að hasta
á okkur.
En á kvöldin var öðru máli að gegna.
Þá þorðum við ekki að koma nærri
Sunförshúsi. Einhver sagði okkur að
þar inni ætti höfuðlaus kona heima og
væri hún með barn á handleggnum.
Ekkert okkar hafði séð hana, en sum
börnin sögðust greinilega hafa heyrt
barnsgrát inni í húsinu. Önnur sögðu
að húsið væri orðið gisið og þegar vind-
ur væri- þá hvini svona einkennilega
í draslinu, sem þar væri inni.
Rétt fyrir aldamótin var gamla Sun-
förshúsi brejdt í verzlunarhús. Þá var
því lyft upp og settur undir það hár
grunnur og það var ljósmálað. Og nú
komu á það gluggar og hurðir og háar
tröppur upp að því, fallegur skrúð-
garður við austurhlið þess og stærðar
strompur upp úr mæninum.
Það hefur líklega verið um 9—10
ára skeið að húsið stóð lokað og ónotað
þarna í miðju þorpinu í Eskifirði. —
Sumir óskuðu því norður og niður,
þótti það byrgja útsýn til fjarðarins,
en okkur krökkunum þótti vænt um
gamla rauða Sunförshúsið.
Þegar ég las grein Sigurðar Magn-
ússonar í Lesbók 27. janúar, þar sem
hann segir frá því að hann hafi hitt
norskan liðsforingja, sem Kasper hét,
norður í Grænlandi, og þessi Kasper
sagt að afi sinn hefði heitið Sundför
og átt heima á Áusturlandi um eitt
skeið, þá kom mér til hugar að þetta
Sunförshús í Eskifirði hefði verið við
hann kennt og að hann hefði átt það
upphaflega.
Eskfirðingur.
íW I Tp~
■ * . \» ,
KONA nokkur stöðvaði lækni á götu.
„Ég er viss um,“ sagði hún, ,,að þér
fáið stórfé fyrir að stunda dreng auð-
kýfinganpa þarna niðri í götunni."
„Já, vel getur verið að það sé rétt,“
sagði læknirinn.
„Þá vona ég að þér minnizt þess, að
það var sonur mmr., sejp slaaaði ha«n-“