Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1952, Síða 4

208
LESBÓK MORGUNBLADSINS
skrifstofur Nathans & Olsens) og
skyldi sá garður stefna til norð-
austurs og beygjast til austurs utan
við eystri garðinn, þannig að þar
myndaðist innsiglingarhlið frá
austri. Þetta voru svokallaðir skjól-
garðar. Nokkuð fyrir innan þá
skyldi svo gera aðra garða hvorn á
móti öðrum og væri innsiglingarhlið
mijli þeirra gegnt norðaustri. Fyrir
innan þessa innri garða var höfn-
in og var hún líkust ofurlitlum
polli,* * og okki vænlegri til fram-
búðar heldur en skipakvíin á Aust-
urvelli.
Gert var ráð fyrir að höfn þessi
mundi kosta um 300.000 kr„ en það
ætti að geta borgað sig, því að kostn
aður af viðhaldi á trébryggjunum
sem þá voru, mundi nema miklu
meira á ári hverju, heldur en vöxt-
unum af þessari upphæð.
Aldrei varð þetta samt annað en
ráðagerðin, sem betur fór.
STEINBRYGGJAN
Þegar hér var komið gugnaði
bæarstjórn og hafnarnefnd á því að
gera hér fullkomin hafnarmann-
virki. Og eftir sex ár (1883) var
horfið að því ráði að láta gera
öfluga steinbryggju fram af Póst-
hússtræti. Var Julius Schou stein-
höggvara falið að standa fyrir verk-
inu og hófst það sumarið eftir. Þótti
bryggja þessi hið mesta n^annvirki,
en reyndist dýr og þó ekki að sama
skapi nytsöm. Hún kostaði tugi
þúsunda króna og var það fé tekið
úr hafnarsjóði. Bryggja þessi var
upphaflega nefndBæarbryggjan,en
á seinni árum alltaf Steinbryggjan,
og muna margir eftir henni. Hún
var þannig gerð, að henni hallaði
mjög fram, svo að með stórstraums-
flóði var mestur hluti hennar í
kafi. Var hún því ekki annað en
bátabryggja, alveg eins og hinar
bryggjurnar voru. En hún var
mörgum sinnum breiðari en þær,
og því betra að athafna sig þar
fyrir þá báta, sem komu hlaðnir að
landi.
Margir töldu það hina mestu fá-
sinnu að eyða stórfé í þetta mann-
virki, því að það bætti alls ekki
úr aðkallandi þörf. En þau urðu
afdrif þessarar miklu og dýru
bryggju, að hún var kaffærð þegar
hér komu að lokum regluleg
hafnarmannvirki, alveg eins og hún
væri ónýtur og einkis verður hlut-
ur. Og þarna liggur hún nú djúpt
grafin undir hafnarbakkanum fram
af Pósthússtræti.
Tíu árum eftir að Steinbryggj-
an var smíðuð, lét Fischers-versl-
un gera nýa bryggju vestur í Gróf-
inni. Var bryggja þessi svo stór
að flóabáturinn „Elín“ og meiri
háttar þilskip gátu lagst að henni.
Þótti mönnum þetta svo mikil við-
brigði að geta gengið þurrum fót-
um um borð í skipin, að einhverjir
fóru að hugsa um það að gera hér
svo stóra bryggju, að hin stærstu
skip gæti lagst við hana. Rak þetta
svo langt, að leitað var til brúar-
smiðs í Newcastle í Englandi og
hann beðinn um upplýsingar um
hve mikið slík bryggja mundi
kosta. Brúarsmiður þessi hét Vaug-
han. Gizkaði hann á að bryggjan
mundi ekki þurfa að kosta nema
rúmlega 100.000 kr.
Nú sótti bæarstjórn til þingsins
um aðstoð til þess að koma upp
þessu mannvirki. Tók þingið vel í
það og heimilaði að lána 90.000 kr.
úr viðlagasjóði með vægum kjör-
um.
„ísafold" leizt ekkert á þessa
ráðabreytni. Segir svo í ritstjórnar-
grein í blaðinu í öndverðum janúar
1896: „Það, sem vér þörfnumst, er
sá umbúnaður, að hægt sé að ganga
þurrum fótum út í stærstu hafskip
hér í höfninni, hvaða stórviðri sem
er, og ferma og afferma viðstöðu-
laust á þurru landi. En til þess þarf
regulega hafskipakví, þar sem slúp-
unum er hleypt inn og út um flóð,
en loku skotið fyrir þess í milli,
þannig að alltaf sé jafn hásjávað
inni í kvínni og alveg öldulaust“.
Hugmyndin um bryggjugerðina
féll þá líka alveg niður og í stað
hennar komst nú hafnargerðin aft-
ur á dagskrá-
SKIPAKVÍ
Nú sneri bæarstjórn sér að því
að fá hingað erlendan hafnarverk-
fræðing. Var auðvitað leitað til
Kaupmannahafnar um það mál.
Hinn 24. júlí kom svo verkfræð-
ingurinn hingað. Hann hét Paulli,
maður um fertugt og hafði mikið
fengizt við hafnarmannvirki áð-
ur. Hann dvaldist hér mánaðar-
tíma.
í desembermánuði fékk svo
hafnarnefnd tillögur hans og upp-
drætti. Er þar stungið upp á því
að gera tvo heljar mikla útgarða,
annan frá Hlíðarhúsasandi hér um
bil hálfa leið út á móts við Örfiris-
ey, en þar átti hann að beygjast
til austurs. Hinn garðurinn skyldi
ná frá Arnarhólskletti ámóta langt
út og beygjast þar til vesturs í átt-
ina að hinum garðinum, svo að þeir
mynduðu líkt og töng. Milli garð-
anna yzt átti að vera 250 feta vítt
innsiglingarhlið. Lengd garðanna
var áætluð 1500—1600 fet og hæðin
18 fet yfir hálffallinn sjó. Garð-
arnir áttu að vera úr grjóti og und-
irstaðan eigi minni en 180 fet á
breidd á mararbotni. Síðan áttu
garðarnir að dragast að sér. Grót-
ið átti að stækka eftir því sem ofar
drægi og þar gert ráð fyrir ‘IV-z—3
smálesta björgum á ytri brún, en
0.5—1.5 smálesta steinum í innri
brún. Þar á ofan átti svo að koma
hleðsla úr steyptum björgum, sem
skyldi steypt í landi, vera tenings-
mynduð og 20—30 smálestir að
þyngd.