Lesbók Morgunblaðsins - 13.06.1954, Blaðsíða 13
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
409
. .WXU,:
áfll . .
'
Fólkinu var troðið í gripavagna, sem voru lokaðir með slagbröndum og gaddavír
andi frelsi og sjálfsákvörðunar-
rétt Eystrasaltsríkjanna. Og þar
með var sjálfstæði þeirra lokið.
Undir eins og Rússar höfðu riáð
töglum og högldum í Eystrasalts-
ríkjunum, hófust ofsóknir gegn
einstökum mönnum. í hverju landi
hurfu 200—300 manns á hverjum
mánuði. Jafnframt bjuggu Rússar
sig undir allsherjar „hreingern-
ingu“ og höfðu til þess aðstoð1
fimmtu herdeildarmanna í ríkjun-
um. Njósnanefndir voru settar á
fót alls staðar og þær sömdu skrá
um alla þá menn, sem væri Sovjet-
ríkjunum „fjandsamlegir". Sjálfir
höfðu Rússar ákveðið hverjir þess-
ir menn væri, en það voru með-
limir í öllum þeim félögum, sem
ekki voru hlynnt kommúnistum,
allir fyrverandi embættismenn og
lögreglumenn, iðjuhöldar og stór-
bændur, liðsforingjar og ótal marg-
ir aðrir. Ennfremur fjölskyldur
þessara manna.
Og svo hófst hin mikla hrein-
gerning hinn 14. júní 1941. Kvöldið
áður var smalað saman öllum
flutningabílum sem til voru í lönd-
unum. Og snemma um morguninn
hófust svo handtökurnar um lönd-
in þVer og endlöng og var fólkinu
jafnhárðan ekið á flutningabílun-
um til ákveðinna staða, þar sem
flutningalestir biðu. Þar var svo
fj ölskyldufeðrum stíað frá ástvin-
um sínum og voru þeir sendir í
fangahús. En upp í gripavagna var
troðið karlmönnum, konum og
börnum, 20—30 í hvern vagn. Einu
þægindin í þessum vögnum vóru
göt á gólfinu, þar sem fólkið átti
að gera nauðþurftir sínar. Vögnrin-
um var jafnharðan lokað með slag-
brönduð úr járni og gaddavír, -og
svo voru þejr látnir bíða, sums stað-
ar allt að þrjá daga, meðan verið
var að „smala“, svo að allir vagn-
ar væri fullir. Þennan tíma fékk
fólkið hvorki vott né þurt. — Harm-
ur og örvænting heltók fólk;ð.
Þungaðar konur ólu börn fyrir tím-
ann og dóu bæði börnin og kon-
urnar, en líkin voru látin liggja í
vögnunum þangað til haldið var á
stað. t VJ
Þannig hófst hin mikla herleið-
ing saklausra borgara austur til
þrælabúðanna í Rússlandi og
Síberíu og sumir voru sendir alla
leið til eyarinnar Sakhalin, sem er
fyrir austan Síberíu.
í þessari einu „hreingerningu“
herleiddu Rússar 10.000 manna frá
Eistlandi og 15.000 frá Lettlandi.
Um töluna í Lithaugalandi er ekki
vitað.
Skömmu seinna hófst stríðið
milli Þjóðverja og Rússa og þá
kölluðu Rússar rúmlega 33 þús-
undir ungra manna í Eistlandi í
rússneska herinn. Alls höfðu þá
verið fluttir á burt, teknir í her-
inn, myrtir eða horfið um 60 þús-
Lettneskir frelsis-
vinir, sem Rússar
myrtu hjá Riga
rétt áður en þeir
urðu að flýa fyrir
Þjóðverjum.
.■■