Lesbók Morgunblaðsins - 08.09.1957, Blaðsíða 10

446
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
misst. Á hinn bóginn hefir hann
aldrei haft efni á því, að láta gera
vandaðar frumsmíðar að uppfinn-
ingum sínum svo að margar þeirra
hafa ekki orðið reyndar til fulln-
ustu.
En nú er bezt að segja nokkuð
nánar frá sumum af þessum upp-
finningum.
STROKHARPAN
Það eru nú um 40 ár síðan Magn-
ús byrjaði á smíði þessa hljóðfæris,
og hefir hann síðan stöðugt verið
að endurbæta það. Hljóðfærinu
svipar til flygils, en í því eru
fiðlutónar, sem koma fram við
það, að reim dregst yfii lárétta
strengina líkt og fiðlubogi. Á því
er nótnaborð, eins og á flygli og
má bæði stíga það og láta það
ganga fyrir rafmagni. Styrkleika
tónanna og hljómum má breyta
eftir vild.
Tvívegis hefir verið leikið á
hljóðfæri þetta í útvarp fyrst 1938
og svo s.l. vetur, svo að menn ætti
að kannast við það. Og að hér sé
ekki um neitt ,;humbug“ að ræða,
sarina bezt ummæli dr. Páls ísólfs-
sonai en hann hefir látið svo um
mælt: „Hljóðfærið er að mínum
dómi hin mesta Völundarsmíð og
mjög snjöll uppgötvun — einkum
í því hvernig boganum eða reim-
inni er fyrir komið — en það er
á þann hátt að hún verkar jafnt
á alla strengina, þó margraddað sé
leikið. Ýmsir erlendir menn munu
hafa þreytt við svipaða uppgötv-
un, en ekki er mér kunnugt um að
til séu á heimsmarkaðinum nein
hljóðfæri af þessari gerð, eða svip-
uð.“
STRENGJAHLJÓÐFÆRl GG
KLIÐHARPA
Næst er að telja hljóðfæri með
fjórum strengjum, og svipar því
bæði til fiðlu og langspils að útLitL
Það liggur á borði og er stigið, þeg-
ar á það er leikið. Tónn og tónkvik
er vakið með hægri hendi, með því
að styðja á takka, en tóngripin eru
í vinstri hendi. Tónninn er svipað-
ur og í fiðlu.
Þá er svonefnd kliðharpa með
nótnaborði eins og á orgeli Tónin-
um svipar til mandólíns eða bala-
leika, og má leika allar raddir í
senn, svo að nokkuð líkist því að
hljómsveit væri.
Úr þessu hefir Magnús reynt að
bæta, með því að gera sjálfvirk
hlið, þar sem grindurnar má opna,
án þess farið sé út úr bíl, og lyftast
þær upp af mótvægisútbúnaði, en
falla síðan sjálfkrafa aftur í hliðið.
Grindur þessar hafa vakið áhuga
þeirra manna, sem vit hafa á þess-
um málum og þekkja manna bezt
hve nauðsynlegt er að vér losnum
við gömlu hliðgrindurnar og fáum
aðrar heppilegri í staðinn.
LÆKNINGAÁHÖLD
Þau eru margs konar, eins og áð-
ur er sagt, og er ekki hægt að lýsa
hverju einu. En um gagnsemi
þeirra má vísa til umsagnar tveggja
lækna, Jónasar Kristjánssonar og
Karls Jónssonar um hörundsburst-
ana og „vibratorana“. Þeir segja:
„Það er okkar álit, að tæki þessi
geti komið að notum við að lækna
gigt, og ef til vill taugaslappleika,
svo og að flýta fyrir bata lasburða
fólks á heilsu og hressingarhælum
og í heimahúsum. Einnig hyggjum
við að þau kæmu að notum við
íþróttaiðkanir, svo sem böð og
sund. — Árangur af notkun þess-
ara áhalda mundi bygg]ast á því,
að blóðið dælist til húðarinnar,
nærir húðkirtlana og vöðva, og
jafnvel innri líffæri, og hraðar
efnaskiptum líkamans. Því eins og
kunnugt er, berst öll næring til
hinna ýmsu líkamshluta með blóð-
rásinni, og gerir þá starfhæfa. —
Þess má geta, að okkur er ókunn-
ugt um, að áhöld sem þessi séu
til erlendis". *
HLIÐGRINDUR
Það er orðið mjög aðkallandi
vandamál hvernig á að ganga frá
grindum í hliðum, eigi aðeins þar
sem. vamargirðingar liggja yfir
þjóðvegi, heldur einnig á heima-
girðingum við hvern bæ og girð-
ingum við heimreiðir bíla í kaup-
StÖðUDSL
HLAÐA, SEM ÞURRKAR HEY
Magnús hefir gert líkan að hlöðu,
sem í má láta grasþurrt hey og á
það að þorna þar sjálfkrafa. Er sú
hugmynd mjög athyglisverð. Lýsir
hann henni sjálfur svo:
„Tvöfaldar grindur, þaktað vír-
neti, sé reistar á rönd eftir endi-
langri hlöðunni. Þar sem grindurn-
ar jaðra við gafla hlöðunnar, sé göt
á göflunum, eða ventlar, sem opna
má og loka að utan. Heita loftið,
sem myndast við hinn kemiska
hita í heyinu, streymir upp um loft-
rúmin í grindunum og út um ventl-
ana að ofan, en kalt loft streymir
inn að neðan. Verður þetta nokk-
urs konar súgþurrkun. Hitann í
heyinu má tempra með því að opna
ventlana eða loka þeim.“ Hann tel-
ur og að þessi útbúnaður muni gef-
ast vel í hlöðum þar sem venjuleg
súgþurrkun er.
BRODDAVALS
Hugmyndin að þessu tæki, er
byggð á þeirri þekkingu sem menn
hafa nú af gagnsemi ánamaðka við
ræktun. Þetta er gaddavaltari og
gera gaddarnir göt á grassvörðinn,
en við það berast loftefni og raki
til rótanna og á það að örfa gras-
vöxtinn, en auk þessa berast ábur&-
arefni niður um þessi göt. Hægt
er og að hafa þennan „broddgött"
í sam.ban.di við ábuxðardxeifara.
<