Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1957, Blaðsíða 10

622
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
áfram vinnu sinni þar. Aðeins
tundurskeytaundiríoringinn og að-
stoðarmaður hans voru þar eftir til
þess að ganga frá. Beggja var sakn-
að. Af þessari vitneskju var aug-
Ijóst að enginn skyssa hafði verið
gerð við hleðslu tundurskeyt-
anna.
Björgunartilraunir
Nú höfðu björgunartilraunir ver-
ið hafnar. Fyrsti kafari, sem kom
á slysstaðinn, var Brautigam kaf-
araforingi, mjög duglegur náungi.
Hegrar og dæluskip komu einnig á
vettvang.
Kafaraforinginn bankaði með
hamri á bátinn og heyrði hann
dauft merki, sem kom líklegast úr
miðrúmi kafbátsins. Þótt ótrúlegt
væri, lifðu enn menn í bátnum.
Það þurfti að bjarga hinum inni-
lokuðu mönnum svo fljótt, sem
auðið var, þar sem báturinn fyllt-
ist smám saman af sjó.
Við forustu björgunarinnar tók
Gayer, foringi 3. kafbátaflotadeild-
arinnar, sem af tilviljun var í höfn.
Aragrúi sjóliða umkringdi slys-
staðinn. Undirbúningurinn tók
klukkutíma eftir klukkutíma af
hinum dýrmæta tíma.
Tvær stálstroffur voru settar
undir bátinn, til þess að lyfta
framhlutanum og ná mönnunum
þar út. Kl. 15.30 var þetta reynt
en báturinn rann aftur niður í
sjóinn, vegna þess að stroffurnar
runnu til og stöðvuðust svo á dýpt-
arstýrunum. Hálfur annar klukku-
tími leið. Nú voru nærri sjö
klukkustundir liðnar síðan spreng-
ingin varð og við gáfum upp alla
von um mennina um borð. Þeir
svöruðu ekki lengur höggmerkjum
okkar. Kl. 17 lyftum við bátnum
aftur varlega og framhluti hans
sást undir yfirborðinu. Efsti hluti
hafsaugans í miðrúminu kom upp
úr sjónum. Aðalerfiðleikarnir við
að lyfta bátnum voru rétt að byrja,
því hann var fullur af sjó og
þyngdi það hann mjög. Skyndilega
hrukku allir við. Sjónpípan snerist
hægt og virtist horfa á okkur með
sorgmæddu augnaráði. Einhver í
bátnum var enn á lífi.
Nýtt fjör færðist í okkur við
að sjá þetta. Við veifuðum hönd-
unum og kinkuðum kolli til hug-
hieystingar. Nú reið á að hvetja
mennina og hughreysta, svo þeir
fengju styrk til þess að verjast
sjónum, sem rann inn og gasinu í
bátnum. Loftbólur heldu áfram að
koma upp á yfirborðið.
Hægt og hægt lyftist báturinn
upp fyrir yfirborðið og var hann
studdur með akkerisfesti orustu-
skipsins „Prinzregent Luitpold“.
Þá voru tveir uppgangar komnir
upp fyrir yfirborðið, sjónum var
dælt þar út, en það heppnaðist ekki
alveg. Kl. 19 fór kafaraforinginn
inn í bátinn, en kom aftur með
þær fréttir að ekki væri hægt að
bjarga mönnunum par út, vegna
eitraðra gastegunda. Undir þess-
um kringumstæðum mundi loftið í
miðrúminu fara út og það fyllast
af sjó og gasi. Það varð að bjarga
mönnunum út um turninn, sem
var fullur af sjó, vegna þess að
uppgangurinn var opinn. Því mið-
ur var turninn enn neðansjávar og
þýddi það margra klukkutíma töf.
Mennirnir í kafbátnum
Nú skulum við snúa okkur til
þeirra, sem eftir lifðu innilokaðir
í bátnum. Ég fylgi hér lýsingu
mannsins, sem stýrði ávallt bátn-
um í orustum, Schopka yfirsjóliða,
manns, sem alltaf hefur verið
mjög ákveðinn og snarráður.
Schopka var að ganga frá skjöl-
um í klefa kafbátsstjórans, er hann
kastaðist snögglega í gólfið. Þegar
hann kom til sjálfs sín aftur, sá
hann menn hlaupa í dauðans angist
fram hjá sér og fann hann sterka
lykt af brennandi púðri. Spreng-
inguna hafði hann ekki heyrt. ó-
sjálfrátt reyndi hann að komast út
undir bert loft og stökk að næsta
útgangi, svokölluðum „kabyssu-
uppgangi“. í þessum uppgangi voru
fastir saman annar foringi og mat-
sveinninn, sem reyndu báðir að
klifra upp stigann. Allt í einu fékk
Schopka högg í höfuðið og fell
hann meðvitundarlaus á gólfið.
Hann rankaði strax við sér, við
það að straumur af isköldum sjó
steyptist yfir hann. U-52 sökk. Sjó-
liðinn, sem var næst á undan
Schopka, hafði kastast af vatns-
flaumnum, sem rann inn í bátinn
og hitt hann í höfuðið með þung-
um sjóstígvélum sínum.
Atburðirnir skeðu nú hraðar en
orð fá lýst. Aðeins ein leið var
opin fyrir þessa tvo menn og þeir
hlupu báðir inn í miðrúmið. Þeir
voru að reyna að skella aftur lúg-
unum, þegar maður stóð allt í einu
fyrir framan þá og hrópaði ör
væntingarfullur að hleypa sér inn
líka. Þeir opnuðu og þrifu hann
inn tyrir. Var það annar vélstjóri,
sem hafði legið meðvitundarlaus
einhvers staðar í bátnum. Nú fyrst
rann upp fyrir Schopka að hér var
um líf og dauða að tefla. Hingað
til hafði hann gert allt ósjálfrátt.
Fremri lúgan var lokuð, en sú
aftari enn opin og sjórinn fossaði
þar inn úr vélarúminu. Þar voru
tveir verkamenn, sem höfðu verið
að vinna við vélina. Annar þess-
ara manna var nú þegar að hálfu
leyti kominn inn í miðrúmið og
togaði bölvandi í hinn, sem stóð
fyrir utan dauðskelkaður og alveg
ringlaður. Schopka reyndi að kom-
ast út gegnum turninn, sem var
enn þurr. En í sama augnabliki,
kastaðist þriðji verkamaðurinn,
sem hafði komizt upp í efri útgang
turnsins, niður með sjónum, sem
streymdi inn. Loka neðri inngangs
turnsins skall aftur af sjálfri sér
og sjórinn fossaði áfram niður í