Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1959, Blaðsíða 14

62
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
jarðarbúar höfum nú góða von um að
geta skroppið til mánans og Marz og
máske Júpiters, áður en langt líður, —
ja — þá væru þessir langþráðu gestir
okkar, utan úr geimnum, komnir fyrir
löngu. Vel má vera að þannig sé það
líka, þótt við getum ekki tekið í hönd
þeirra og leitt þá til sætis, þar sem
fram eru reiddar dýrustu krásir okkar
daglega lífs, hér í efnisheiminum?---
Vitranir
Eg minnist þess líka nú, að frá þeim
tíma, er eg las „Úraníu", — sællar
minningar, — og fram að tvítugs aldri,
hefi eg ekki orðið eins snortinn af
neinni bók og „Nýal“ dr. Helga
Péturss, þá er eg las hana í fyrsta sinn.
Og það voru skýringar hans á draum-
lífinu, sem eg dáði mest. Sjálfur
minntist eg ekki þá, að hafa dreymt
annað, en tóma reginvitleysu, sem mér
fannst helzt líkjast allavega af-
skræmdum spémyndum liðna tímans.
Og eg var meira að segja stundum
alveg sannfærður um það, að allir þeir
draugar og forynjur, sem eg hafði lesið
um, og það var enginn smáræðis skari,
eltu mig á röndum inn í draumalöndin,
þar sem mér var um megn að verjast
þeim. En svo undarlega brá nú við,
eftir að eg las „Nýal“ dr. Helga, að eg
fór að veita því eftirtekt, að margt, er
eg sá og heyrði í draumi, alveg ljós-
lifandi, var ekki endurskin, eða berg-
mál liðna. tímans, eins og eg vildi vera
láta, heldur ýmislegt stórfurðulegt,
sem eg hafði aldrei hugsað eða séð,
heyrt eða lesið um áður. Og þrátt fyrir
mitt tröllsterka Tómasar-eðli, sem allt-
af streittist á móti, varð eg loks að
viðurkenna, að oft sá eg í draumi yfir-
náttúrlega fegurð í töfrandi litbrigða-
leiftrum, bæði landslag og gróður, dýr
og menn, borgir og blikandi vötn,
ásamt miljónum marglitra blóma og
fugla og ótal margt fleira. Samt helt
eg dauða haldi í þá undirstöðu, að allt
hefði þetta einhvers staðar leynzt í
löndum minninganna, eða þá á bak
við slæður undirvitundarinnar. Að lok-
um rann það allt úr greipum mér.
Ástæðan var sú, að þegar eg reikaði
um þessa unaðslegu heima drauma-
landsins, þá komu til mín ólýsanlega
fagrar verur, sem með ómótstæðilegu
brosi þrýstu hendur mínar, og mér
íannst eg lesa úr augum þeirra: „Þú
þarft ekki að efast lengur. Og taktu
nú eftir“. Samtímis heyrði eg töfrandi
hljóma, sem ýmist hækkuðu eða
lækkuðu á víxl. En þeir fylltu allt um-
hverfið með þeim unaði, að eg gleymdi
stað og stund og meir að segja mínum
eigin skrokk. En það hafði aldrei komið
fyrir áður. Þó tók skarið af, er eg
greindi, fyrir víst, að þéssi óviðjafnan-
legi samhljómur kom allur að ofan,
einhvers staðar úr hinni sólblikandi
heiðríkju og án þess eg sæi þar nokk-
urn skapaða hlut. Og hvað haldið þið
svo að hafi kórónað þetta allt? Það
var hvorki meira né minna en manns-
raddir, voldugur kórsöngur, svona
óviðjafnanlega fagur og heillandi. Mér
flaug þá samstundis í hug: Nú — þetta
hljóta allt saman að vera englar guðs.
Eitt sinn var eg svo undur hrifinn af
þeim, á jólunum. Og eg verð það jafn-
vel stundum — ennþá. Þeir hlutu að
vera hér á næstu grösum, þó eg kæmi
ekki auga á þá. Það þótti mér þó stór-
um lakara, því í þá daga virtist mér eg
sjá bara sæmilega. En hvernig sem eg
horfði og hlustaði, hugfanginn, á
þennan blíða englakór, og renndi aug-
um yfir alla dýrðina umhverfis mig,
þá gat eg ómögulega séð þá. En enn
fann eg glöggt, að einhver þrýsti hend-
ur mínar og sagði:
„Þú getur ekki séð allt. Ekki núna.
En þetta, sem þú hefir heyrt hér og
horft á, eru smámyndir af því um-
hverfi, sem við lifum í, á öðrum hnött-
um, í nokkurra þúsunda Ijósára fjar-
lægð, frá heimkynnum þínum. Slíkar
vegalengdir skifta ekki máli fyrir hug-
ans hraðfleygu vængi“.
Ek hallaði mér að þessum ómótstæði-
lega félaga, sem eg nú vissi að var
kona. Og ósjálfrátt skaut orðum Jón-
asar upp í hug mínum:
„Háa skilur hnetti
himingeimur.
Blað skilur bakka og egg.
En anda, sem unnast
fær aldregi
eilífð aðskilið".
Og í sælunnar örmum þessa söngva-
niðs, fannst mér hvíslað: „Þetta er
alveg satt. Og viltu nú ekki segja þeim,
þarna á jörðinni, að þú hafir verið
gestur okkar í ríki samúðarinnar?
Þangað komið þið öll, síðar meir“.
Mér varð litið niður á fætur mínar
og stokkroðnaði. Þær þekkti eg fyrir
víst. Það var svo sem ekki við öðru
að búast. Og í hug mér slóust nú sam-
an tvær ólíkar kenndir eins og raföldur
milli tveggja skauta. Á aðra hlið var
i
unaðurinn yfir því að fá að dveljast
hér, en á hina blygðunin yfir eigin
smæð og orkuleysi. Þvi þótt hin síð-
arnefnda þyki harla slæm í vöku, þá
er hún þó hálfu verri í draumi. Ein-
hverju varð eg þó að svara. Og í geðs
hræringunni glopraðist þetta upp úr
mér:
„Æ-i, nei, elsku vina. Það þýðir
ekki neitt. Þeir þarna heima sigla
þöndum seglum beint inn í önnui
himnaríki. Og þau eru býsna mörg. Eg
kysi því helzt að þegja, — steinþegja“.
Eg þorði ekki að líta upp. Og mér
til ólýsanlegrar gleði, heyrði eg að
þessi mildi tónaniður magnaðist aftur.
Og svo breyttist hann, í einni svipan,
í þúsund radda klið, sem fyllti loftið
og bergmálaði allt í kringum mig:
„Vertu nú blessaður og sæll! Vertu
blessaður, blessaður--------“
Og eg tók undir, með þeim radd-
styrk, sem guð hafði gefið mér, og
fannst sjálfum mér takast alveg sæmi-
lega.
„Hvaða andskotans djöfuls öskur
eru í þér, maður! Getur þú ekki einu
sinni haldið kjafti, á meðan þú sefur?“
Eg hentist á fætur. Eg var kominn
heim.
Árin hafa liðið. Og alltaf blika
stjörnurnar þarna uppi. Og alltaf vekja
þær heilaga lotningu í hjörtum vorum
fyrir því almætti, sem öllu stjórnar,
og öllu ræður, hversu ólík og sundur-
leit, sem við annars erum. Og þótt við
deilum um margt, munum við þó flest
verða ásátt um það, að kalla þennan
mátt Guff. Og þessum guði hafa alltaf
verið sungnir fegurstu lofsöngvar,
skreyttir dýrustu orðasveigum hverr-
ar þjóðar. Og nú fyrir skömmu, sá eg
einmitt einn þennan lofsöng, sem
heitir: „Alfaðir brosir“. Hann er eftir
skáldið og rithöfundinn Helga Valtýs-
son á Akuryeri. Mér fannst svo mikið
til um þennan óð, að eg tek mér bessa-
leyfi og birti hér nokkurn hluta af
honum. Hann hljóðar svo:
„Guðs h-u-g-s-u-n er aflið, sem alheiu.
knýr,
í öllu sköpuðu dylst og býr.
Hann sólhnöttum geimanna geima snýr
til gamans í lófum sínum —
og undrunar augum mínum!
Og er hann sér jarðneska „ofvitann",
t
i