Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1959, Page 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
179
Skordýrin eru skœÖustu
óvinir manna
hönd en nokkur annar danskur
maður. Hefur hann sérstaklega
túlkað íslenzkan málstað á nor-
rænum vettvangi, enda álítur hann,
að gagnvart sterkri norrænni
hreyfingu geti engin dönsk stjórn
hummað lausn málsins fram af sér
til lengdar.
Síðasta átak lýðskólamannanna
í þessu efni er útgáfa bókarinnar
„ísland — Danmörk og handritin“,
sem íslenzk blöð hafa þegar getið
um. í henni var andstæðingunum
gefið tækifæri til þess að gera grein
fyrir skoðunum sínum, samkvæmt
þeirri grundvallarskoðun lýðskól-
anna að sannleikurinn muni alltaf
sigra þar sem átökin fara fram fyr-
ir opnum tjöldum. En eins og vita
mátti færðust andstæðingarnir
undan, og þess vegna er efni bók-
arinnar eingöngu ritgerðir og rök-
semdir þeirra, sem unna íslending-
um heils hlutar og fullrar sæmdar
í þessu máli. Þessari bók hefur ver-
ið dreift um öll Norðurlönd með
það fyrir augum að reyna að auka
samnorrænan skilning á málstað
íslands í handritamálinu.
Upplýsingar um sögu handrit-
anna og þýðingu þeirra fyrir ís-
land hafa nú borizt það vítt, að
handritamálið er að verða norrænt
samvizkumál, og það verður það,
ef ekki verður slakað á þeim átök-
um, sem beinast að aukinni þekk-
ingu og skilningi almennings meðal
bræðraþjóðanna á rökum málsins.
Aðeins skilningur almennings í
Danmörku og á Norðurlöndum get-
ur losað um hendur og áræði
danskra stjórnmálamanna til að
leysa málið á þann hátt, að hand-
ritin verði afhent skilmálalaust.
Áhugi dönsku lýðskólanna fyrir
lausn handritamálsins nær lengra
en til Dana sjálfra. Margir þeirra
fylgjast með því sem skrifað er um
málið á íslandi, og oft vekur það
nokkra furðu, að einstakir íslenzk-
ir menn skuli beinlínis styðja þann
MÖNNUM eru kunnar rúmlega
660.000 tegundir skordýra, en alltaí
eru að finnast nýar og nýar teg-
undir og lengist því nafnaskrá
skordýranna á hverju ári. Nú þeg-
ar vita menn um hálfu fleiri teg-
undir skordýra heldur en plantna.
Um þriðjungur þeirra er bjóllur.
Enginn getur gizkað á hve mörg
skordýrin muni vera alls. En það
hlýtur að vera ótölulegur aragrúi.
í einni mauraþúfu á Jamaica
fundust 630.000 maurar. Og 100.000
býílugur eru stundum í einni
byggð.
Til þess að nefna einhverjar töl-
ur, hafa menn af handahófi áætl-
að, að af hverri tegund skordýra
muni vera til jafnaðar 4—5 miljón-
ir. Mannkyn allt er um 2400 milj.
En það er sama sem að hver mað-
ur eigi að berjast við rúmlega
12.000 skordýra.
Skordýrin hafa marga háttu og
margar lífsbjargarleiðir. Sum
grafa sig niður í jörðina, önnur
grafa sig inn í hold manna og dýra,
og sum lifa jafnvel á milli himn-
anna á örþunnum laufblöðum. Sum
geta lifað á örsmáum skófum upp
áróður, að ísland hafi tapað rétti
sínum til handritanna vegna hirðu-
leysis þjóðarinnar. Sérstaklega
finnst lýðskólamönnum tíminn illa
valinn til þannig fullyrðinga, eink-
um þegar þess er gætt, að það er
ómögulegt að sanna þær. Hins veg-
ar bendir ýmislegt í gagnstæða átt
eins og Páll E. Ólason hefur bent á
í bæklingi sínum um handritin
1939.
Bjarni M. Gíslason.
við jökla, önnur geta lifað á svifi
niðri í vatni. Þau geta skriðið,
synt og flogið upp í háloftin, og
þau er alls staðar að finna, allt frá
pólnum að miðjarðarlínu. Sum
geta lifað í sjó.
Skordýrin eru lítil og létt og því
vel hæf til flugs, enda hafa þau
snemma lært að fljúga, líklega á
undan öllum öðrum. Stærsta væng-
haí hefir verið á drekaflugu, sem
uppi var fyrir eitthvað 300 miljón-
um ára, nær þrjú fet milli væng-
brodda. Svo stór skordýr eru ekki
til lengur. Það stærsta er hinn
svonefndi Agrippa-mölur, sem er
í Mið-Ameríku og Suður-Ameríku.
Hann getur orðið um 11 þumlung-
ar á lengd. Minnsta skordýrið er
sníkjudýr, sem klekur eggjum sín-
um út í eggjum annars skordýrs.
Viðkoman hjá skordýrunum er
alveg stórfurðuleg. Litlu ávaxta-
flugurnar, sem upp runnar eru í
hitabeltinu, eru mjög skaipmlífar,
því að þær lifa ekki nema 11 daga.
En hver fluga eignast 200 afkvæmi
til jafnaðar. Og þegar þess er gætt,
að 33 kynslóðir þeirra eru uppi á
einu ári, þá er auðséð hvað við-
koman er gífurleg.
STRÍÐIÐ milli manna og skordýra,
er aðallega háð á tveimur víg-
stöðvum. Menn berjast gegn þeim
sem pestberum, og menn berjast
gegn þeim sem skemmdarvörgum.
Margar skæðustu drepsóttir hafa
skordýrin borið mönnunum. Flug-
ur bera malaríu, sem líklega legg-
ur fleira fólk í gröfina á hverju ári
heldur en nokkur annar sjúkdóm-
ur. Aðrar bera gulu hitasóttina,
liðabólgu og elephantiasis. Svefn-