Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1959, Síða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
183
Alagablettir
Fjósbásinn í Gaulverjabæ
í Gaulverjabæ var bás einn 1
fjósinu, sem ávallt átti að standa
auður, og varðaði því, að ef nokk-
ur skepna var látin á hann, var
hún ætíð dauð að morgni. Fór svo
fram allt til þess að þangað kom
séra Jón Teitsson, sem seinna varð
biskup (Hann var prestur í Gaul-
verjabæ 1755—1780). Hann var
varaður við álögunum, en hann
kvaðst um engin álög hirða. Þegar
nautgripir hans voru komnir til
staðarins, skipaði hann fyrsta
kvöldið að binda kálf á básinn. Svo
var gert, og var kálfurinn dauður
að morgni. Næsta kvöld skipaði
prestur að binda naut á básinn, og
var það dautt að morgni. Þriðja
kvöldið var uxi látinn á básinn.
Dauður var hann að morgni. Nú
fór fólki prests ekki að verða um
sel, en hann kvaðst aldrei skyldi
undan láta og skipaði að láta kú
á básinn. Varð svo að vera sem
prestur vildi, og var kýrin lifandi
að morgni. Síðan hefir ekkert borið
á álögum þessum.
Hóll einn var þar í túninu, sem
ekki mátti slá, því að prestinum
átti að hlekkjast eitthvað á, ef það
væri gert. Sumarið eftir kúadrápið
var sér Jón spurður hvort ætti að
slá hólinn, en hann kvað þess enga
þöri, því að nógar væri slægjur í
Gaulverjabæ. (Þjóðs. Ól. Dav.)
Búsetubann í Málmey
Þau álög hvíla á Málmey á
Skagafirði, að þar má enginn bóndi
búa lengur en 2Ö ár. Álög þessi eru
gömul, því að þeirra er getið á 16.
öld. Þar bjó þá sá bóndi er Jón hét
og hafði verið þar í 20 ár, en lengur
hafði þá enginn þorað áður að búa
þar. Jón bóndi var einarður maður
og lagði lítinn trúnað á hindur-
vitni. Málmey var föðurleifð hans
og honum hafði liðið þar vel, og
því vildi hann hvergi fara. Leið
svo á 21. ánð fram til jóla. En á
aðfangadagskvöldið hvarf kona
hans og vissi enginn hvað af henni
hafði orðið. — Um afdrif konunnar
segir svo í sögnum um séra Hálf-
dan í Felli, að hún hafi verið num-
in í Hvanndalabjarg a| vættum, er
þar bjuggu.
Seinna er sagt frá þeim bónda
er Finnbogi hét og hafði búið 20
ár í Málmey. Á hvítasunnudag ætl-
aði nann að róa til kirkju að Höfða
og ýtti úr Jarðfallinu vestanvert á
eynni, í logni og blíðviðri. En þeg-
ar hann var kominn nær 200 faðma
frá lendingu, fyrir höfða innar á
eynni, reri hann á blindsker. Risu
þá þrír boðar hver á eftir öðrum
og fórst Finnbogi þar ásamt konu
sinni og börnum. Þar heitir síðan
Finnbogasker. (G. K.)
Önnur eru þau álög á Málmey,
að þangað má aldrei hestur koma,
því að þá verður konan brjáluð.
Klálfvitinn
Bóndi nokkur, sem þótti heldur að-
sjáll, hafði ráðið til sín tvo vinnumenn
og vinnukonu. Verklýðsfélagið hafði
grun um að hann mundi ekki greiða
þeim fullt kaup. Maður var því sendur
til að athuga þetta. Hann hitti bónd-
ann og sagði:
— Við höfum frétt að þér brjótið
lögin og greiðið ekki fullt kaup.
— Það er alveg satt, sagði bóndi.
Þarna er Villi, sem hirðir kýrnar.
spyrjið hann.
— Eg fæ 2000 krónur á viku, sagði
VillL
— Og þarna er Siggi, spyrjið hann,
sagði bóndi.
— Eg fæ 2000 krónur á viku, sagði
Siggi.
— Og þarna er vinnukonan, spyrjið
hana, sagði bóndi.
— Eg fæ 1000 krónur á viku og allt
frítt, sagði vinnukonan.
— Eru hér fleiri? spurði sendimaður.
(Lag: Öxar við ána).
Norðan úr landi(*
leit ég af tindi
lágar of heiðar inn alkunna fjörð
eyja með bandi,
eins og þær „syndi“
eða þá „standi“ og haldi þar vörð.
Bezt hér
byggðin á okkar landi
bónda færi gaf
afrek frægst að inna
en það var að finna
löndin fyrir handan haf.
Sæfara blóðið
síðan í æðum
svellur þeim lýði, er byggir hér láð.
Sagan og ljóðið 'y
lifir í fræðum,
listin og sveitin, hvor annari háð.
Þórsness
enn eru véin örugg,
æskan sér um vörð. —
Skemmtir skötnum slyngum
skáld úr Rifgirðingum,(**
enn hvað frægst á ættarjörð.
Hólmurinn fríði
Þórsness í þingi
þróast við æskunnar framtak og ráð,
eyjar með prýði
hálfum í hringi,
hins vegar nesið af fjöldanum dáð.
Snæfells
ásinn á efsta tindi
oft í snöggum svip
hefur skýjum hrundið,
horfir yfir sundið,
sjó, er ótal sigla skip.
SIGURÐUR NORLAND
*)Af Vatnsnesfjalli blasir við Breiði-
fjörður, Snæfellsnes vestur á jökul,
eyjarnar og Skorarhlíðar.
**)Sigurður Breiðfjörð.
— Já, svo er hálfvitinn, hann fær
ekki nema 150 krónur á viku, fæði og
tóbakskorn.
— Má eg fá að tala við hann? spurði
sendimaður.
— Þér eruð nú að tala við hann,
sagði bóndi.