Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1959, Qupperneq 14

182
þarf ekki að vera annað en að hann
stingi sig á nál, þá bera taugarnar
skilaboð um það til heilans sam-
stundis, og um leið og heilinn hefir
fengið þau skilaboð, þá verðum vér
varir við það sem vér köllum
sársauka. Taugakerfi manns er
mjög flókið og marggreint. Taug
sú, sem veldur hinum óþolandi
verk, sem kallast „tic douloureux“,
er tvígreind, og er sín taugin hvoru
megin í andlitinu. Taugaverkir
berast með eldingarhraða til heil-
ans.
Upphaflega var reynt að lækna
„tic douloureux“ með því að skera
á taugina, en það dugði ekki nema
í bili, því að hún greri saman aftur
og þá kom verkurinn jafn óþolandi
og áður.
Fyrir eitthvað 50 árum tóku lækn
-ar upp á því að skera á taugina
þar sem hún gat ekki gróið saman.
Það dugði, en þá kom annað í stað-
inn. Sjúklingurinn missti alla til-
kenningu í andlitinu þeim megin,
andlitið varð dautt og líflaust þeim
megin og var eins og vangar manns
-ins væri sinn úr hverri áttinni.
Þá var tekið upp á því að spýta
inn „novocain" eða alkóhóli, sem
slæfði taugina og dugði í einn eða
tvo mánuði. En sá var galli á, að
sjúklingunum fannst innspýtingin
álíka kvalafull og veikin sjálf.
Margs konar meðul hafa verið
reynd við henni. Kínin og járn
hafa dugað sumum. Sumir hafa
ráðlagt fjörefni.
En nú hefir af tilviljun fundizt
meðal, sem ef til vill dugir. Það
heitir „stilbamadine“ og var notað
sem innspýting gegn jastursvepp-
um, sem menn fá stundum í lung-
un. Eftir innspýtingu kvörtuðu
sjúklingar um að þeir yrðu tilfinn-
ingarlausir í kinnunum. Þetta þótti
einkennilegt og var tilkynnt dr.
George Smith, sem var aðallæknir
„tic douloureux“-sjúklinga í John
Hopkins-spítalanum. Honum kom
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
þegar til hugar að reyna mætti
þetta meðal við þá sjúklinga.
Tilraunir hans báru furðulegan
árangur. Eftir nokkrar innspýting-
ar, fór að draga úr köstunum og
þau urðu ekki jafn kvalafull og
áður. Dr. Smith reyndi mismun-
andi stórar innspýtingar og með
misjafnlega löngu millibili. Hann
komst að því að beztur árangur
náðist með fremur litlum innspýt-
ingum daglega í átta daga sam-
fleytt. Þó var einn hængur hér á.
Sjúklingar þoldu illa útbláa geisla
eftir innspýtingarnar. En ef þeir
gættu þess að fara ekki út í sterkt
sólskin fyrsta mánuðinn á eftir, þá
sluppu þeir.
— QG —
Meðal þetta hefir nú verið notað
um nokkur ár til þess að lina þján-
ingar þeirra, sem fengið hafa þessa
illræmdu veiki. Margir hafa fengið
fullan bata. Margir hafa verið laus-
ir við þjáningar í heilt ár, en sumir
aðeins nokkra mánuði. En fái menn
ekki fullan bata við fyrstu tilraun,
þá er að reyna aftur.
Læknum er ekki vel við það að
meðul sé kölluð töframeðul, eða
skurðlækningar kraftaverk. En
„tic douloureux“-sjúklingar kalla
nú „stilbamatine“ töfralyf. Og það
er gott að tilviljunin benti mönn-
um á það, því að enn um sinn verð-
ur að treysta á það, eða þangað til
menn hafa komizt að raun um af
hverju þessi veiki stafar.
(Úr bókinni „Frontiers of Science"
eftir Lynn Poole)
íri, Englendingur og Bandaríkja-
maður voru í flugvél, sem var á leið
yfir Sahara-eyðimörkina. Þeir horfðu
út og virtu fyrir sér landslagið.
— Hryllilegt land! sagði Englending-
urinn.
— Hér hlýtur fjandinn að eiga heima,
sagði írinn.
— Hvílíkt bílastæði! hrópaði Banda-
ríkjamaðurinn.
Passíusálmaþýðing
MARGIR kannast við norska
skáldið Hans Hylen, sem þýtt hef-
ir mörg íslenzk kvæði á norska
tungu, þar á meðal þjóðsönginn
svo, að sú þýðing stendur framar
öðrum þýðingum sem gerðar hafa
verið á Norðurlöndum. Hann
Hans — eins og við köllum hann
í vinahóp — er nú allmjög við ald-
ur, en þó ern vel. Enn sýslar hann
við þýðingar og Ijóðagerð.
Oft hefir Hans Hylen rennt
hýru auga til Passíusálmanna, en
þó líklega heldur um seinan, þess
vart að vænta að hann fái annað
því stórvirki, sem það væri að
snúa þeim á norsku, úr því sem
komið er. En fróðlegt er að kynn-
ast því sem hann hefir komizt þar
áleiðis. Eg læt hér koma fyrir augu
lesenda Lesbókarinnar erindi þau
úr xxvll sálmi sem oft eru sungin
sem sérstakur kirkjusálmur, og
allir kannast við.
Ja, du er Jesus Kongen vár,
heiders Konge i æve-ár.
Englekonge, vár höge bror,
allmaktskonge, högheilag, stor.
Jesus, eg sanna lyt for deg,
du gjekk for meg din lidingsveg.
Eg nyt din siger, Herre Krist,
nár du í sky held dom til sist.
Nár frelst'eg for din domstol stár,
eg fagna-röyste höyra fár.
I navnet ditt den frelste her
meg kallar sæl og utvald der.
Jesus, Konge, eg kallar deg,
eg er berra ein træl for deg.
Ingen med herrehögd pá jord
kan lignast med Jesus, Kongen stor.
Hans Hylen, sem um langt skeið
var meðhjálpari og forsöngvari í
kirkjunni í Sauda, hefir fengið
miklar mætur á þessum sálmi, og
ekki ráðist á garðinn þar sem hann
er lægstur við að þýða þessi erindi.
Á. G. E.