Lesbók Morgunblaðsins - 15.05.1960, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
267
LITIR í KIRKJUM
athöfnin helgiblæ á sér. Hér var
ekki um það að ræða að snerting
handa konungsins megnaði að
lækna, heldur hitt, að vegna þess
að konungur væri æðsti maður
landsins, gæfist honum guðlegur
máttur, og það væri þessi máttur
sem læknaði. Konungurinn var
verkfæri í hendi guðs.
Það var nokkuð breytilegt
hvernig konungarnir fóru höndum
um sjúklingana. Sumir snertu að-
eins sárið með fingurgómunum.
Aðrir gerðu krossmark á hinn
veika stað. Karl I. og Karl II.
struku um veika staðinn. Karl II.
sat á konungstóli 1660—1685 og
enginn konungur læknaði jafn
marga og hann. Árið 1682 er þess
getið, að þá hafi hann þegar lagt
hendur yfir rúmlega 8000 sjúkl-
inga. Hann læknaði og fleira en
kirtlaveiki. Til hans voru færðir
blindir menn og þeir fengu sýn.
Og menn sem lengi höfðu legið
ósjálfbjarga vegna lömunar, gengu
sjálfir út úr konungshöllinni, eftir
að hann hafði lagt hendur yfir þá.
Vilhjálmur III., sem kom til rík-
is 1689, varð fyrstur allra til þess
að efast um lækningamátt handa-
álagningar. Þegar komið var með
sjúklinga til hans, sagði hann við
þá, að „hann vonaði að guð gæfi
þeim meiri skynsemi". Lagði hann
þó hendur yfir þá, en fekkst aldrei
til að gera það oftar.
En Anna drottning hóf lækning-
arnar að nýu. Hinn 28. febrúar
1712 birtist í „Gazette" eftirfarandi
tilkynning:
„Það er ætlan hennar hátignar
að leggja hendur yfir sjúka menn
miðvikudaginn 19. marz n. k. og
síðan á hverjum miðvikudegi alla
föstuna. Er það hennar konungleg
tilskipan að umsóknir sé sendar
daginn áður til Whitehall“.
Hinn 30. marz 1714 lagði hún
hendur yfir Samuel Johnson sem
þá var aðeins 5 ára, en var kominn
Á SEINUSTU árum hefir litafræði
fleygt mjög fram, einkum vegna þess
að menn hafa uppgötvað, að ekki stend-
ur á sama hvaða litir eru í íbúðarher-
bergjuih og vinnustofum. Nú er það
orðin sérgrein að ákveða, hvaða litir
hæfa bezt á hverjum stað.
En litafræðin er þó mörgum sinnum
eldri, og í Gamla testamentinu er skýrt
frá því hvaða litir skuli vera ráðandi
í helgidóminum. Segir þar svo í 2.
Mósebók: „Tjaldbúðina skaltu gera af
10 dúkum; þeir skulu vera úr hvítri
viðarull tvinnaðri, bláum purpura,
rauðum purpura og skarlati. Þú skalt
búa til lykkjur af bláum purpura á
jaðra dúkanna .... og króka af gulli
að tengja saman dúkana“. Og um
messuklæði prestanna segir: „Þeir
skulu gera Aron bróður þínum og son-
um hans helg klæði, að hann þjóni
mér í prestsembætti Og skulu þeir til
í dauðann af kirtlaveiki. Samuel
Johnson varð síðar nafnkunnur
rithöfundur og skáld. Hann lifði 70
ár eftir að drottningin lagði hend-
ur yfir hann.
„Hvaða lækningamáttur var það,
sem fylgdi hinni konunglegu snert-
ingu?“ spyr Stuart Martin, sem
þetta er haft eftir. „Eg hefi heyrt
menn segja að það hafi „bara ver-
ið trúarlækning". Gott og vel,
segjum að trúin hafi hjálpað fólk-
inu. Ekki gerir það lækningarnar
ómerkilegri. Þá sést hvers trúin er
megnug. En eg hefi aldrei heyrt
að hún væri talin til raunvísinda.
En minnast má þess sem Kristur
sagði: Trú þín hefir læknað þig“.
Dr. Helgi Pjeturss hafði þá skýr-
ingu á þessu, að hér væri um „bio-
induktion" að ræða og hann helt
því fram, að lífgeislalækningar
muni verða hinn mikilsverðasti
þáttur 1 læknisfræði framtíðarinn-
ar, menn verði magnaðir til heilsu
þannig, að lífgeislunum verði veitt
til þeirra. Til þess að geta gert
þess taka gull, bláan purpura, rauðan
purpura, skarlat og hvíta viðarull“.
Litir helgidómsins eru því fimm: gult,
blátt, blárautt, rautt og hvítt.
Á 6. öld ritaði St. Gregory að þessir
væri hinir helgu litir rómversku kirkj.
unnar og á 8. öld segir Beda prestur
hinn fróði hið sama um helgiliti engil-
saxnesku kirkjunnar. Og 1678 kom út
bók eftir mann sem hét William Sal-
mon. Þar er lýst táknrænni þýðingu
lita: hvítt er litur trúarinnar, vamm-
leysi hefir gullinn lit, en eilífðin er
ætíð táknuð með bláum lit og gylltum
stjörnum.
Þess vegna var það siður að mála
hvelfingar kirkna bláar með gullnum
^Btjörnum; ennfremur að mála kirkju-
klukkur bláar og með gylltri rönd.
Má enn sjá liti þessa í ýmsum dóm-
kirkjum og fjölda mörgum öðrum
kirkjum.
kraftaverk, verði menn að hafa
traust annara, og þetta traust sé
kallað trú. Alþýðan magnar menn
með trausti sínu, og það er alveg
eðlilegt að traustið komi niður þar
sem konungarnir eru, æðstu menn
þjóðarinnar Það var því traust al-
mennings, sem magnaði ensku
konungana til að gera kraftaverk.
„Traustið gerir þá samstilling, sem
er nauðsynleg til að fá þátt í lífs-
afli hinnar æðri veru, og geta veitt
öðrum þátt í því. Menn gætu talað
um tíu, hundrað eða þúsund mann-
afla biodynamo (lífaflvél); og þvi
fleiri sem eru samhuga, því meira
geta þeir til vegar komið með líf-
geislum, og sá maður sem þeir
magna með trausti sínu“.
1 Sahara eyðimörkinni er vin, sem
heitir Tenere. Þar er aðeins eitt tré.
Það sést að langar leiðir, því að allt
umhverfis er slétt eyðimörk. Nú hefir
tréð orðið fyrir miklum skemmdum.
Franskur herbíll rakst á það.