Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1960, Blaðsíða 14

458
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Vatn unnið úr sjó
Ný aðferð sem
VÍÐÁTTUMIKIL svæði á jörðinni
eru ber og blásin, vegna þess að
þar skortir vatn. Og víða er hörgull
á drykkjarvatni. Til þess að bæta
úr þessu hefir mönnum helzt hug-
kvæmzt að vinna vatn úr sjó í
stórum stíl, en það hefir fram að
þessu strandað á því, að kostnað-
urinn við það hefur reynzt allt
of mikill. Reyndar hafa verið ýms-
ar aðferðir til þess að eima sjó, og
aðrar aðferðir við að frysta sjó og
ná þannig vatninu úr honum. Einu
sinni var og 1 alvöru talað um, að
láta skip draga hafísjaka sunnan
úr Suðuríshafi til vesturstrandar
Bandaríkjanna. Sá sem kom fram
með þessa tillögu, taldi að rýrnun
á hafísjakanum mundi ekki verða
svo mikil, að þetta gæti ekki borg-
að sig. En úr framkvæmdum hef-
ir ekki orðið enn.
Maður er nefndur dr. Alexand-
er Zarchin. Hann er Gyðingur að
Handknattleiksdrengir úr Víking
komnir heim eftir velheppnaða Dan-
merkurför (20.)
Axel Kvaran, lögregluþjónn, synti
frá Kjalarnesi til Reykjavíkur og er
hann annar maður, sem það gerir (23.)
Handknattleiksflokkur frá Færeyj-
um í heimsókn (24.)
Gunnar Sólnes varð Akureyrarmeist-
ari í skák (24.)
Friðrik Ólafsson stórmeistari í skák
og Freysteinn Þorbergsson, íslands-
meistari háðu einvígi, sem lauk með
sigri Friðriks, 5 vinningum gegn ein-
um (25.)
Agústa Þorsteinsdóttir og Guðm.
Gísiason, sem kepptu í sundi á Ol-
ympíuleikunum í Róm, komust hvor-
ugt í milliriðil (27.)
fngólfur Isabarn varð Reykjavíkur-
meistari í golfi (31.)
mun gefast vel
ætt og rafmagns-efnafræðingur.
Hann átti heima í Rússlandi og
vann að rannsóknum í tæknihá-
skólanum í Leningrad. Rannsóknir
hans snerust um það, hvernig unnt
mundi að vinna vatn úr sjó þannig,
að það borgaði sig. Svo virtist sem
sovézku yfirvöldin hafi verið
ánægð með rannsóknir hans, því
að stjórnin veitti hohum heiðurs-
verðlaun. En skömmu seinna var
Zarchin ákærður fyrir ,.Zionisma“
og dæmdur til fimm ára þrælkun-
ar í asfaltnámunum í Úralfjöllum.
Að loknum refsitíma komst
hann úr landi og helt til ísraels-
ríkis. Þar hefir hann haldið áfram
rannsóknum sínum, og nú hefir
honum tekizt að finna aðferð til
þess að ná vatni úr sjónum án þess
að það verði of dýrt.
Aðferð hans er talin bæði frum-
leg og merkileg. Hún byggist á
því, að í sjávarís eru hvorki málm-
sölt né salt, heldur fæst ferskt vatn
úr ísnum þegar hann er bræddur,
Sjónum er dælt í úða inn í stóran
loftlausan geymi. Og vegna þess
að enginn loftþrýstingur er í geym-
inum, leysist nokkuð af vatninu í
sjónum upp í gufu. En við það
kólnar svo í geyminum niður fyrir
frostmark, svö að ískrystallar
myndast. Gufan hefir leitað upp,
en ískrystallarnir falla til botns í
geyminum og synda þar í salt-
pækli. Nú er pæklinum og ísmol-
unum dælt í annað ker og aðskil-
ið um leið. ísmolarnir verða sér í
keri, og nú er gufunni dælt inn
í það og um leið bráðna ísmolarnir
og verða að yatni ásamt gufunni.
Dr. Zarchin hefir komið upp til-
raunastöð á Miðjarðarhafsströnd
og aðferð hans hefir einnig verið
reynd í tilraunastofnunum í
Bandaríkjunum. Hefir árangur af
þessu orðið svo góður, að nú hafa
firmað Fairbanks, Norse & Co. í
Bandaríkjunum og stjórnin í ísraei
tekið höndum saman um að koma
upp stórri „vatnsverksmiðju“ í
ísrael. Á hún að framleiða vatn til
heimilisþarfa, til iðnaðar og í
áveitur. Er búist við að þessi verk-
smiðja verði komin á fót fyrir ára-
mót.
Forstjóri Fairbanks, Norse & Co.
hefir látið svo um mælt, að vatn,
sem framleitt sé með þessari að-
ferð, verði ekki dýrara, og líklega
heldur ódýrara en neyzluvatn í
Bandaríkjunum, en það kostar nú
að meðaltali um 40 cent hver 1000
gallón.
Fairbanks fyrirtækið ætlar líka
að koma upp slíkum vatnsstöðvum
á Kyrrahafsströnd Bandaríkjanna
og gerir ráð fyrir að árið 1965 verði
framleiðslan orðin 1000 milljónir
gallóna á dag, og verði notað í
áveitur á hrjóstur og eyðimerkur
þar, svo að þeim verði breytt í ald-
ingarða.
Molar
Verksmiðja nokkur í Cincinnati í
Bandaríkjunum tók upp þann sið að
greiða vinnulaun með ávísunum. Þá
reis verklýðsfélagið upp og krafðist
þess að hver verkamaður fengi kaup
fyrir eina klukkustund, áuk vinnu-
tíma síns, vegna þess að þeir eyddu
klukkustund í að fá ávísanirnar inn-
leystar.
Bandaríska tímaritið „Time Maga-
zine“ segir svo um ungu rithöfundana
í Englandi, að þeir skrifi vel, en þeir
keppist um það hver geti lýst lífinu í
Bretlandi sem argvítugast