Lesbók Morgunblaðsins - 08.10.1961, Qupperneq 2

438
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
„Persier" villtist úr henni og lauk
íerð sinni þarna á Dynskógasandi.
Björgun farmsins
Þegar frá leið barst svo mikill
sandur að skipinu, að ganga mátti
að því þurrum fótum um fjöru.
Sýslumaður setti þegar varðmenn
um borð og vöktu þeir yfir því
nótt og dag þangað til björgunar-
starfið hófst.
Skipaútgerð ríkisins tók að sér
að bjarga farmi og skipi, og var
Guðmundur Guðjónsson stýrimað-
ur á „Ægi“ sendur þangað austur
til þess að athuga staðháttu og
björgunarhorfur, og eins að ráða
menn til starfa.
Hófst svo björgunin 12. marz.
Strengur var festur í siglu ofan
við „salninguna“ og var hann
gildur. Síðan var grafin gryfja
upp á sjávarkambi og þar ofan í
látin keðja, sem vafin var utan um
lestarhlera, og svo var allt fyllt
með sandi. Þá var vírstrengurinn
strengdur í keðjuna og á hann sett
hlaupahjól og lágu vírar úr því í
vindu á skipinu og eins í land,
svo að draga mátti bæði í land og
úr landi.
Mennirnir sem þarna voru ráðn-
ir til starfa, voru úr Mýrdal,
Álftaveri og Skaftártungu. Munu
þeir hafa verið um 100 þegar
flest var. Var þeim búið afdrep í
landi úr seglum og timbri, sem
sótt var um borð í skipið, en þrír
menn höfðust við í tjaldi, sá er
þetta ritar og með honum þeir
Sigurjón á Bólstað og Andrés í
Kerlingardal. Veðri var þannig
farið að á var stöðug norðanátt
með hörðu frosti um nætur. Urðu
menn því aið vera vel búnir er
þeir gengu til náða í þessum skýl-
um, en þau bötnuðu er frá leið.
Flokkur bifvélavirkja var send-
ur frá Reykjavík til þess að setja
bílana saman, og var Nikulás
Jónsson fyrir þeim. Var nú byrjað
að bjarga bílunum. Þeir voru all-
ir í kössum og raðað þannig nið-
ur, að í einum kassa voru tvær
grindum með áföstum hreyflum
og „hásingum“, en tvö stýrishús í
öðrum kassa. Þetta voru 3 tonna
G.M.C.-bílar og 5 og 2 tonna
Dodge-bílar. Var nú byrjað að
draga dótið í hleypiblökk upp að
vírstrengnum og eg látinn fara með
í hvert skifti til þess að krækja
yfir í „kraftlínuna“. Mun eg hafa
farið um 500 slíkar ferðir upp á
strenginn og gat hver orðið hin
síðasta, ef illa hefði farið. En það
gekk allt slysalaust.
Fyrst voru nokkrir bílar settir
saman á strandstað, en síðan var
reist skýli úr kössunum uppi í
Hafursey og þeim sem eftir voru
ekið þangað og þar settir saman.
Þarna urðu margir menn bílstjórar
án þess að hafa mikið fyrir því að
afla sér réttinda, og var Dyn-
skógasandur óspart notaður til æf-
inga, og þeystu þar fram og aftur
þeir sem höfðu gaman af að „taka
í stýrið“.
Einn bíll var stöðugt í flutning-
um milli strandstaðar og byggða,
til þess að sækja mjólk og önnur
matvæli, og með honum fóru sum-
ir verkamenn heim um helgar.
Það gekk giftusamlega að
bjarga bílunum. Og að því loknu
var röðin komin að járninu. Þótti
ekki ómaksins vert að hirða það,
svo það var dregið upp úr lestun-
um og því steypt jafnharðan út-
byrðis í sjóinn. Urðu þarna brátt
miklir járnbyngir, og hafa þeir
síðan orðið frægir og mjög eftir-
sóttir.
Viðureignin við járnið tók mik-
ið lengri tíma en björgun bílanna,
og þó var því ekki öllu kastað
fyrir borð, eftir urðu um 500 tonn
í skipinu.
Björgun skipsins
Nú var farið að hugsa um
björgun skipsins. Varðskipið „Æg-
ir“ kom með þung akkeri frá
Reykjavík og var þeim sökkt langt
úti, en vírar úr þeim um borð í
skipið. Síðan komu dælur frá
Reykjavík og með þeim Guðni
Guðbjartsson vélstjóri á „Ægi“.
Leki var ekki mikill á „Persier"
til að byrja með, en jókst þá er
skipið tók að léttast og lyftast
upp úr sandinum. Skipverjar
höfðu varpað akkeri fyrir borð
þegar skipið tók niðri og það
hafði brotið dálítið gat á stjórn-
borðskinnung skipsins neðarlega.
Varð því að fá kafara til þess að
gera við, eftir að framlestin hafði
verið tæmd.
Þegar öllum undirbúningi var
lokið, var beðið.eftir stórstraumi.
Að kvöldi hins 13. maí var stærst-
ur straumur og þá var allt tilbúið.
Vírarnir höfðu verið strengdir á
vindurnar á efra þilfari, og valdir
menn fengnir til þess að vera þar,
og þeirra mestur að afli Brynjólf-
ur á Þykkvabæarklaustri. Vél
skipsins var tilbúin og stjórnaði
henni belgíski yfirvélstjórinn
ásamt öðrum vélamönnum. „Æg-
ir“ lá fyrir utan og var strengur
úr honum um borð í skipið.
Var nú allt „sett í gang“ í einu:
vél og skrúfa og vindur skipsins,
sem toguðu í akkerisvírana, og
svo „Ægir“, sem streyttist eins og
mest hann mátti. Tók nú skipið að
mjakast úr fari sínu og innan lít-
illar stundar var það komið á flot.
Við íslendingarnir vorum mjög
spenntir, og ánægja okkar var
mikil er skipið skreið út frá
sandströndinni. En þeir belgísku
voru ekki jafn glaðir. Þeir munu
ekki hafa hlakkað til þess að eiga
í vændum að fara aftur út á haf-
ið, því að stríðið var þá í algleym-
ingi og kafbátahernaðurinn.