Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1962, Blaðsíða 12

Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1962, Blaðsíða 12
an L‘ATLANTI01) E T ¥ ■_ alldor Gunnlaugsson, hinn vin- ► sæli og ágæti héraðslæknir, drukknaði í embættisferð um borð í skip 16. desember 1924 og var eg þá settur héraðslæknir í Vestmannaeyjum til júlí- loka næsta ár. Eg hafði mér til aðstoðar íMdent af Háskólanum, Pétur Jónsson, sem nú hefur lengi verið læknir á Akur- eyri við ágætan orðstLr. Hann var fyrst- ur í röð þeirra rúmlega tuttugu stúdenta og kandidata, sem verið hafa aðstaðar- læknar mínir, og eru sumir þeirra nú meðal þekktustu og mætustu lækna iandsins. Þessa vertíð var mjög mikið að gera hjá okkur, skipakomur með mesta móti og læknisskoðun allra á aðkomu- skipum lögboðin, enda hafði eg geysi- miklar tekjur, um 20 þús. krónur fyrir skipaskoðun og útlendinga eingöngu, en þeir borguðu læknishjálp margföldu verði á við íslendinga. Þetta slagar hátt upp í hálfa milljón eftir nútíma kaup- gjaldi. Þá var ekki annað sjúkrahús í Eyjum en franski spítalinn, sem ætlaður var út- lendingum fyrst og fremst. Þar voru tvær fjögramannastofur móti suðri og ein stofa móti norðri með tveimur rúm- um út að gluggum og því þriðja í horni við innvegg gegnt dyrum. Auk þessa var skurðstofa, þrjár og hálf alin á breidd, eða 2,20 m. í þeirri kytru voru samt gerðar margar meiri háttar aðgerðir af Halldóri Gunnlaugssyni, mér og Ólafi Ó. Lárussyni. ÚR MYNDABÓK LÆKNIS N< Lík Franzmannanna tveggja voru Jarðsungin af síra Jóhannesi Gunnars- syni, síðar biskupi í Landakoti, en skömmu fyrir páska kom fyrirskipun um það frá útgerðinni, að togarinn skyldi taka líkin nxeð sér heim, svo að þau mættu hvílast í franskri mold. Konsúlat- ið í Reykjavík sendi zinkkistur imdir ur um borð þessi síðasta flaska verið undan ediksýru, sem ekki þvoðist úr henni, því að á botninum var tappi og hefur hann verið gegndrepa af ediksýr- unni. Óbragðið fór ekki úr munni okkar allt kvöldið, jafnvel þótt við reyndum að skola það burt með einhverju öðru. Öllu verr tókst til, þegar bæjarspítal- inn nýi var vígður tveimuf árum síðar. Aðflutningsbann var þá enn á brenndum drykkjum, en ekki á borðvínum. Bæjar- stjórnin hélt veglega matarveizlu og voru þar mættir meðal annarra land- læknir og húsameistari ríkisins. Þrjár tegundir víns voru með matnum og er staðið var upp frá borðum og gestirnir nöfðu dreifzt um hið nýja hús, voru þeim bomar leifarnar af borðvínunum. Þegar mjög var farið að ganga á þær, lagði brytinn, Eðvarð Fredriksen, fyrir þau, en fól mér að láta grafa þau upp, búa um þau og koma þeim um borð. Eg stóð í því bjástri allan föstudaginn langa, því að skipstjórinn vildi flýta för heim, og gaf hann mér að skilnaði fjórar flöskur af rauðvíni. A I ótt eina dreymdi mig draum, sem eg mundi ekkert úr annað en það, að eg var að stumra yfir einhverjum sjúklingi 1 hornrúmi norðurstofunnar og átti í miklu basli með hann. Nokkru síðar var eg sóttur um borð í franskan togara, sem hét L’Atlantique og var þá stærsti togari á íslandsmiðum, um 1000 tonn. Tog- strengur hafði lent á fimm mönnum og var einn dáinn, annar í miklu losti vegna innvortismeiðsla, þriðji, sem var annar stýrimaður, með slæmt handleggsbrot og tveir með minni meiðsli. Eg tók lostna manninn fyrst í land í sjúkrakörfunm og sagði hjúkrunarkonunni að búa um hann í norðurstofunni, sem var auð. Hún spurði mig, í hvert rúmið ætti að leggja hann, en draumurinn kom upp í huga minn, svö að eg sagði henni, að það vildi eg ekki ákveða. Hún varð dálitið undrandi, en eftir stutta umhugsun afréð hún að setja hann í hornrúmið. Hjúkr- unarkonan var Rannveig heitin Helga- dóttir, sem þá var trúlofuð Óskari Bjarnasen og höfðu þau hjón síðar um alllangt skeið umsjón í Háskólanum. Hún sagði mér síðar, að hún hefði sett þennan fárveika mann í hornrúmið, þvi að það væri eina rúmið. sem enginn hefði dáið í í hennar starfstíð, en þessi sjúklingur lifði ekki nema tvo tima eftir að hann kom í land. Stýrimaðurinn lá aftur á móti hjá mér í nokkrar vikur og voru þá stundum sjúklingar af fimm þjóðemum í þessu litla sjúkrahúsi. brúðkaupsdegi okkar hjónanna næsta haust buðum við vinum okkar, Viggó Björnssyni bankastjóra og frú hans, til kvöldveiðar og var þá eftir ein flaska af franska rauðvíninu úr L’Atlant ique, sem hafa skyldi með matnum. Móð- ir mín sáluga varð fyrst til að dreypa á sínu glasi, gretti sig og kvað vínið eld- súrt. Við Viggó létum það ekki á okkur fá, supum á víninu, en okkur brá í brún, því að það var eins og óblandað edik á bragðið. Það hafði veríð tappað á flösk- framreiðslustúlkurnar, að bær skyldu hella saman öllum slöttum og bera þá blöndu fyrir gestina. í misgripum var hellt slatta úr edikssýruflösku saman við blöndu þá, sem borin var fyrir heiðurs gestina og þá, sem með þeim voru. Land- læknir, sem var viðbragðsfljótur að jafn- aði, spýtti þegar út úr sér ólyfjoninni, en einn af bæjarfulltrúunum var of hæ- verskur til þess og renndi henni niður. Hann brenndist svo í munni og koki, að hann varð að liggja nokkra daga í rúm- inu. Við opinber veizluhöld eru jafnan ýmsir, sem þykjast hafðir útundan, ef þeir eru ekki boðnir og svo var hér. Þetta óhapp varð þeim mikil huggun og raunabót, því að það spurðist út um bæ- :nn og vakti mikinn fögnuð í sumum herbúðum. Huseigendur á hitaveitusvæðinu Sparið hitunarkostnaðinn um 10—30% með því að nota sjá’fvirk stiilitæki Önnumst uopsetningar Talið við okkui og leitið upplýsinga = HÉÐINN = Vélaverzlun — Sími 24260 - HÚS JAKOBS SVEINSSONAR Framhald af bls. 6. það ankannalegt að fela trésmiði að gera við steinhús. Jakob breytti þá ytra útliti kirkjunnar að nokkru og gekk frá turninum eins og hann er enn í dag. Jakob hafði jafnan marga sveina, oft fjóra, en stundum níu og var sagt að hann hefði grætt á þessu sveinahaldi, enda talinn vel efnaður. „Hann þótti mjög undarlegur og skrítinn í öllu framferði, fasi og tali, en heiðursmað- ur“, segir Klemens Jónsson um hann. Og hann var framfaramaður. Hann var stofnandi Iðnaðarmannafélgsins 1867 ásamt þeim Einari Þórðarsyni prentara og Sigfúsi Eymundssyni ljós- myndara. Hann var og forgöngumaður og hvatamaður þess að félagið stofnaði sunnudagaskóla 1873, og síðar iðnbóka- safn. — Jakob andaðist 1896 og var b-4 64 ára að aldri. Húsið hans Jakobs Sveinssonar, sem nú er rúmlega 100 ára gamalt, hef- ir að einu leyti átt sér merkilega sögu. Það hefir setið kyrrt á sama stað, en samt verið að ferðast úr einni götu í aðra. Upphaflega var það talið til Aust- urvallar, en engin tala sett á það. Munu menn hafa verið í hálfgerðum vand- ræðum með hvernig það skyldi auð- kennt, vegna þess hvað það var af- skekkt. Árið 1868 fær það þó töluna nr. 8 við Austurvöll. Líður svo og bíð- ur fram til 1885 að Austurvöllur fellur niður sem byggðarnafn, en í staðinn koma götur allt um lcring hann: Vallar- stræti, Póststræti (hét svo upphaflega), Kirkjustræti og Thorvaldsensstræti. — Vegna þessarar breytingar verður húa Jakobs alveg útúrskotið, og var þá tekið það fangaráð að telja það til Lækjargötu. Þremur árum seinna er skipt um nafn á Póststræti og það kall- að Pósthússtræti. Og nú er húsið flutt að nafninu til úr Lækjargötu og kallaS Pósthússtræti 14. Helzt það alllengi, en nú er það Kirkjutorg 6. Það hefir þvi um ævina færzt á milli fjögurra gatna. Margir nafnkunnir menn hafa átt heima í þessu húsi. Þegar það var nýsmíðað fluttist þangað Pétur Guð- johnsen organisti með konu, átta böirn og tvær vinnukonur. Þá hefir verið nokk. uð þröngt þar, því að hann hafði ekkl nema aðra hæðina. Síðar og á ýmsuna tímum áttu þar heima: Herdís Bene- diktsen frá Flatey, Kristín Thoroddsen, ekkja Jóns sýslumanns og skálds, Hann es Árnason dósent, Jón Jónsson land- ritari (og þar mun hann hafa andazt 1883), Gestur Pálsson skáld, Einar Hjörleifsson Kvaran skáld, og nokkrir skólapiltar, er síðar urðu prestar svo sem Brynjólíur Gunnarsson (Stað f Grindavík), Jón Steingrímsson (Gaul- verjabæ), Einar Friðgeirsson (Borg á Mýrum) og Ásmundur Gíslason (Hálsi í Fnjóskadal). Eitt af því merkasta við sögu þessa húss er það, að þarna leit dagblaðið „Vísir“, fyrst dagsins ljós, og þama var fyrsta ritstjórnarskrifstofa blaðsins, því að stofnandinn, Einar Gunnai'ssc«» cand. phil. átti þá heima þarna. Nú er húsið eitt af þremur samibyggð. um húsum þarna, sem mynda líkt og vegg sunnan að Kirkjutorgi, andspæn- is dómkirkjunni. í miðið er hús Áma Nikulássonar, sem var fyrsti rakari hér í bæ, og vestast er stórhýsið Kirkju- hvoll, sem Jón Sveinsson snikkari reisti, en hann var einn af lærisvein- um Jakobs Sveinssonar. „LE VIN réjouit le coeur de l'homme*4, stóð í frönskubókinni, og nemandinn þýddi viðstöðulaust: „Vínið gleður karlakórinn“. 12 LESBOK MORGUNBLAÐSINS

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.