Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1962, Síða 5

Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1962, Síða 5
Undraheyrnir og sýnir ÓKUNNA KONAN ' Fg stóð við suðurgluggann í stof- unni minni. Það var vetrarmorgunn hlýr og bjartur. Snjóinn hafði að nokkru leyst af götunni, svo hún var flekk- ótt á að líta. Söluturn er skammt frá húsi mínu (nr. 3 við Munkaþverár- stræti á Akureyri). Mér verður litið þangað. Sé ég þá að fyrir horn hans kemur dökkklædd kona með svartan hatt og heldur á svartri tösku í vinstri hendi. Handleggnum heldur hún nokkuð írá síðunni. Hún er hölt og auðséð er að heltin stafar frá mjöðminni. Ég sé andlit hennar glöggt, hvern drátt og hrukku og bláa baugana undir augun- tim. Allt yfirbragð hennar ber vott um þjáning og sorg og mér er ljóst, að hún hefir verið veik. Ég hugsa mér að gefa henni gætur, þegar hún gangi framhjá húsinu. En fyrr en það yrði, hvarf hún mér sjónum. Ég hleyp út og skima eftir henni. En hana er hvergi að sjá. Eftir á fer ég að athuga, hvað valdið hafi því, hve greinilega ég sá andlit kviknar á. Ekkert hafði hann haggast. Hversvegna dó þá ljósið? (Skrifað á sjúkrahúsi sept. 1955). SKELDÝR E ftirgreint smáatvik bar við í æsku minni á Víðivöllum í Fnjóskadal. Það var vetrarnótt. Kolsvart myrkur grúfði yfir öllu eins og gjörningaþoka. Það fyllti hvern krók og kima í gamla, stóra torfbænum, með göngum, ranghöl- um og skellihurðum. Það er sízt að undra þótt nútímamaðurinn, sem segja má að aldrei hafi í myrkur komið, geri sér ekki í hugarlund slíkt glórulaust myrkur. Fyrir hendi voru þá fá og ófullkomin ljósatæki og eldspýlur ekki í hvers manns vasa. Eina slíka vetrarnótt vakti mig ein af stúlkunum. Kvaðst hún hafa magaverk og bað mig að koma með sér fram í fjós. Leiðin þangað lá niður lágan stiga, fram fyrir skellihurð, fram göng, gegn- um stórt hlóðareldhús og síðast langan ranghala, sem lá úr því til fjóssins. hennar. Fjarlægðin frá turninum er svo mikil að ómögulegt er að þekkja and- lit fólks né greina andlitsdrætti. En andlit þessarar dularfullu konu myndi ég þekkja hvar sem það bæri fyrir mig. Svo skýr stendur hún fyrir hugskots- augum mínum. (Skrifað í maí 1955). LJÓSIÐ, SEM DÓ Kúvöld eitt að vetrarlagi var ég að taka til kvöldmatinn á Ásláksstöðum. Ég var ein. Stúlkur voru í fjósi. Úti var blíðalogn. Yfir búrborðinu hékk olíu- lampi. Á honum logaði glatt. Snögglega deyr ljósið. Ég skil ekkert í þessu. Dett- ur mér helzt í hug, að kveikurinn hafi fallið niður í olíugeyminn þótt lítt væri það sennilegt. Ég vissi, að á lampanum var næg olía. Ég tek glasið af og bregð eldspýtu að kveiknum, sem óðara Fyrir framan eldhúsið voru enn löng göng fram í bæjardyr. Þegar við komum fram fyrir skelli- hurðina heyri ég að eitthvað, sem hringlar í, mjakast inn eftir göngunum. Mér flaug í hug skeljaskrímsli, sem sagt var að stundum heyrðist í við sjóinn. Þetta hljóð minnti á það. í bakaleið varð ég einskis vör. Ég vil geta þess að stúlkan. sera með mér var, heyrði ekkert. Þótt einkennilegt megi heita, kenndi ég ekki hræðslu. Hver þessi myrkra- vera var, sem gaf til kynna nærveru sína á svo kynlegan hátt, er mér ráð- gáta. En til hennar heyrði ég jafn- greinilega og ég yfirstandandi augna- blik heyri í vindinum, sem leikur við gluggann minn. (Skrifað á sjúkrahúsi sept. 1955). t SKILVÍSl Þ að, sem hér verður greint frá gerðist í sjúkrahússkjallara í kaupstað hér á landi fyrir nokkrum árum. Kvöld eitt á kona erindi í kjallar- ann. Þegar þangað kemur, sér hún ó- kurinan mann í einu horni hans. Er hann hálfbóginn yfir fatahrúgu, sem hann virðist vera að leita í. Konunni þykir þetta kynlegt. Hún vissi ekki til að þarna væru flíkur geymdar. En sam- stundis verður henni ljóst að ekki er allt með felldu. Grípur hana þá ofsaleg hræðsla, hleypur upp á loft og segir frá, hvers hún hafi orðið vör. Margir mánuðir líða. óboðni gestur- inn í kjallaranum er öllum gleymdur. Þá ber það við að maður verður úti í nærliggjandi sveit. Helfrosinn líkami hans er fluttur i kjallara sjúkrahússins. Þegar fötin eru þíð, er líkið flett klæð- um og þau lögð í eitt horn kjallarans. Þegar konan, sem sýnina sá fyrir mörg- um mánuðum, sér líkið, þekkir hún þar sama manninn. Líka rifjast það upp fyrir henni, að einmitt í horni því, sem fötin nú lágu í, var ókunni maðurinn að leita. örskömmu seinna, sér konan ennþá þennan þráláta gest. Er hann að leita í fötunum, sem dregin höfðu verið af líkinu og ekki var enn búið að fjar- lægja. Er nú farið að athuga fötin. Finnast þá peningar í vösum þeirra. Upplýstist fljótlega að látni maðurinn hafði verið beðinn fyrir þá, þegar hann lagði af stað í feigðarförina. Hefir hann enga ró fengið, fyrr en þeir komust til skila. Eftir þetta varð hans ekki vart. Athyglisvert er að konan skyldi sjá svip mannsins löngu áður en atburður- inn gerðist, meðan hann var enn í tölu lifenda, heill á húfi. (Skrifað á sjúkrahúsi des. 1955). I SMÁSAGAN j Frh. af bls. 3. að tæla mig af vegi dyggðarinnar. Það var augsýnilega eitthvað allt annað sem fyrir henni vakti. „Herra stúdent!“ hóf hún máls, og skyndilega bandaði hún frá sér með hendinni, snerist snögglega á hæli og hvarf út um dyrnar. Ég stóð eftir með mjög óþægilega tilfinningu. Ég hlustaði. Hurðinni hjá henni var skellt harka- lega að stöfum — aumingja konan var sýnilega ævareið. Ég hugsaði málið og afréð að fara til hennar, bjóða henni að koma hingað aftur og skrifa síðan fyrir hana hvað sem hún bæði mig um. JL’ G fór inn í íbúð hennar, litaðist um. Hún sat við borðið, hallaðist fram á olnboigana og grúfði andlitið í höndum sér. „Hlustaðu á mig“, sagði ég. Þegar ég kem að þessu atriði í sög- unni verð ég ævinlega vandræðalegur og fábjánalegur inni í mér. Jæja, hvað um það! „Hlustaðu á mig“, sagði ég. Hún stökk upp af stólnum, kom í átt- ina til mín með gneistandi augu, lagði hendurnar á axlir mér og fór að hvísla eða réttara sagt suða með hinni ein- kennilegú bassarödd. „Sjáið þér til! Það liggur svona i þessu. Það er alls enginn Boles til og ekki heldur nein Teresa. En hvaða máli skiptir það yður? Er það svo af- skaplega erfitt fyrir yður að draga penn ann yfir pappírinn? Er það? Æ, og þér líka! Og samt eruð þér svona lítill og ljóshœrður piltur! Það er hreint eng- inn, hvofki Boles né Teresa, bara ég. Þarna hafið þér það þá, og eruð þér nokkru bættari? „Fyrirgefðu", sagði ég algerlega klumsa yfir slíkum móttökum. „Hvernig liggur eiginlega í þessu? Það er engiMS Boles, segirðu?" „Nei. Þannig er það.“ „Og engin Teresa heldur?“ „Og engin Tersea. Ég er Teresa.** E G botnaði hvorki upp né niður í þessu. Ég virti hana vandlega fyrir mér og reyndi að gera mér grein fyrir, hvort okkar væri að segja skilið við skynsemina. En hún fór aftur yfir að borðinu, leitaði að einhverju, kom til mín aftur og sagði særðum rómi: „Ef það var svona erfitt fyrir yður að skrifa til Boles, þá er bréfið hérna, sjáið þér, takið það. Aðrir munu skrifa fyrir mig.“ Ég leit á hana. f hendi hennar lá bréfið til Boles. Fari það kolað! „Hlustaðu á mig, Teresa. Hvað á þetta allt saman að þýða? Hvers vegna þarftu ao fá aðra til að skrifa fyrir þig, úr því ég er þegar búinn að því, og þú ert ekiki einu sinni búin að senda bréfið?“ „Senda það hvert?" „Nú, til þessa — Boles.“ „Enginn slíkur maður er til.“ Ég skildi ekkert í þessu. Fyrir mig var ekki annað að gera en snauta burt. Þá kom hún með skýringuna. „Hvað er þetta?“ sagði hún og var enn særð. „Það er ekki til neinn slíkur maður, é,g segi það alveg satt,“ og hún rétti út hendurnar eins og hún skildi ekki sjálf hvers vegna enginn slíkur maður væri til. „En ég vildi láta hann vera til......... Er ég ekki mennsk eins og aðrir? Já, já, ég veit, auð- vitaö veit ég . . . Samt gerði ég engum mein með því að skrifa honum, eftir því sem ég fæ séð . . .“ „Fyrirgefðu — skrifa hverjum?" „Boles auðvitað.“ „En hann er ekki til.“ „Því miður! Því miður! Og hvað með það? Hann er ekki til, en hann gæti verið til. Ég skrifa honum, og þá er eins og hann sé til. Og Teresa — það er ég, og hann svarar m,ér, og þá skrifa ég honuni aftur. . . .“ L OKSINS rann upp fyrir mér ljós. Og mér leið hræðilega illa, ég skamm- aðist mín einhvern veginn. Rétt hjá mér, ekki einu sinni í þriggja metra fjarlægð, lifði manneskja sem átti engan að í heiminum er gæti verið vingjarnlegur við hana, sýnt henni ástúð, og þessi manneskja hafði búið til vin handa sjálfri sér! „Sjáið þér til, þér skrifuðuð fyrir mig bréf til Boles, og ég fór með það til kur.ningja sem lásu það fyrir mig, og meðan þeir lásu það fyrir mig hlustaði ég og ímyndaði mér að Boles væri til. Og ég bað yður að skrifa fyrir mig bréf frá Boles til Teresu — til mín. Þegar þeir skrifa svoleiðis bréf fyrir mig og lesa mér það, þá er ég alveg viss um að Boles er til. Og fyrir bragðið verður lífið mér léttara.“ „Fjandinn hirði þig fyrir glámskyggn- ina,“ sagði ég við sjálfan mig þegar ég heyrði þetta. Og þaðan í frá skrifaði ég reglulega, tvisvar í viku, bréf til Boles og svar- bréf frá Boles til Teresu. Ég vandaði mig við þessi svarbréf . . . Hún hlustaði vitaskuld á þau og grét eins og barn eða réttara sagt öskraði með bassarödd sinni Og til endurgjalds fyrir að vekja henni grát með raunverulegum bréfum frá ímynduðum Boles fór hún að stoppa í götin á sokkunum mínum, gera við skyrtur og önnur plögg af mér. Seinna, einum þremur mónuðum eftir að þessi saga hófst, var henni stungið í fangelsi fyrir eitthvað. Hún er vafalaust dáin núna. 19. tölublað 1962 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.