Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1962, Page 12

ISLENDINGAR ERLENDIS
Eftir Sigfús M. Johnsen, fyrrv. bæjarfógeta
Cuðrún Austmann Christiansen
E inar var sonur Guömundar hins
nafnkunna smiðs og bónda í Þorlaugar-
gerði í Vestmannaeyjum Eyjólfssonar og
konu hans Þorgerðar Einarsdóttur, er bæði
munu hafa verið úr Rangárvallasýslu
Guðmundur hafði hlotið virðingarnafnið
kóngssmiður fyrir bátasmíði hinna svoköll
uðu konungsbáta í Vestmannaeyjum, sem
hann smíðaði marga, einig smíðaði hann
kirkjur, svo sem Breiðabólstaðarkirkju í
Fljótshlíð, og var einn af smiðum við
PRCNTMYNÐAGERUIN
MYNDAMOT U.
MORGUNBLAÐSHÚSINU - SÍMI I7Í.52
Landakirkju í Vestmannaeyjum, er reist
var á árunum 1774—’78. Bræður hans voru
þeir sjera Bjarnhéðinn á Kirkjubæ í Vest-
mannaeyjum og Sveinn hreppstjóri í Þor-
laugargerði. Frá þessum bæ, sem stendur
skammt suður af Ofanleiti og er þar fag-
urt útsýni, fluttist fólk til Norðurlanda og
til Ameríku fyrir, héðan af landi. Auk
Einars Guðmundssonar má nefna Lopt
Jónsson, mormónabiskup, er tók sig
upp ásamt fjölskyldu sinni 1857 of
fór til Utha 1 Ameríku og á þar
merka afkomendur. Guðrún dóttir
hjónanna Rósu Hjartardóttur of Suðurnesj
um og Jóns bónda í Þorlaugargerði, en
hann var sonur séra Jóns Austmanns sókn
arprestur að Ofanleiti, dóttursonur séra
Jóns Steingrímssonar fluttist ung til Ame
ríku og bjó lengst í Chicagóborg og giftist
þar norskum iðjuhöld. Christiansen, þau
komu til Chigago árið eftir brunann mikla
þar. Guðrún var atgerfiskona og beitti sér
fyrir kvenréttindamálum og varð kunn
víða í Bardaríkjunum, sbr. grein um hana
wwmBPæm&frW'.... iiwiiw ' ii, n i
Ragnheiður Sigfússon
með mynd á 95 afmælisdegi hennar Chún
varð nær 99 ára) í stórblaðinu Chicago
Herald, þar sem og er getið sonar hennar
víðkunns læknis þar í borg og sérfræðings
er hlotið hafði og í fyrri heimsstyrjöldinni
mikla viðurkenningu fyrir læknisstörf og
dóttur hennar er var þekkt söngkona, síð
ar forstöðukona einnar deildar manntals-
skrifstofu Chigagoborgar. Grein þessi var
þýdd á íslenzku af séra Sigurði Norland og
kom út í Morgunblaðinu.
F rændkona Guðrúnar Austmann,
frk. Ragnheiður Sigfússon hjúkrunarkona
iengi við ríkisspítala i Bandaríkjunum og
um tíma á Cuba, síðar yfirhjúkrunarkona,
heimsótti hana árlega til Chigago síðuslu
árin sem Guörún lifði og undraðist hún
hinn mikla kraft og þrek til líkama og sál-
ar er hún hélt til hins síðasta. Guðrún var
hagmælt og orti töluvert, þar á meðal
kvæði til Theodore Roosevelt forseta og
fékk þakkir hans fyrir.
Ragnheiður Sigfússon hafði starfað mest
an hluta ævi sinnar að líknarstöríum og
getið sér góðan orðstýr í störfum sínum,
en hún hefur verið víða um Bandaríkin og
Iiefir ílutzt til eins og venja er um þá sem
starfa við ríkisspítalana, eitt árið í Texas
annað í Ohio, o.s.frv. Hún er dóttir Sig-
íúsar alþingismanns, Árnasonar og konu
iians Jónínu Brynjólfsdóttur prests á Ofan
leiti Jónssonar prófasts Bergssonar í Vall-
arnesi. Sigfús faðir Ragnheiðar og Guðrún
Austmann, eru systkinabörn frá séra Jóni
Austmann. í fyrri heimsstyrjöldinni þjálf
aði Ragnheiður hjúkrunarkonur og kenndi
sjúkraleikfimi er sendast áttu til vig
vallarins og birtizt þá mynd af henni
í einu New Yorkblaðanna. Bræð
ur Ragnheiðar voru þeir Brynjólfur og
Ámi Sigfússynir kaupmenn í Vestmanna-
eyjum og Leifur Sigfússon tannlæknir í
Vestm.eyjum allir látnir, Ragnheiður er
á lífi háöldruð í North-Carolína í Banda-
ríkjnuum. Vinátta var milli fjölskildna
Guðrúnar Austmann Christiansen og
Hjartar Thordarson hins fræga raf-
magnsfræðings og iðjuhölds í Chigago,
Þegar Ragnheiður kom var vel
þegið að hún læsi upphátt úr íslenzkum
bókum, helzt þjóðsögum, úr safni Hjartar
Thordarson, er talið var vera eitt hið mesta
fcókasafn í Bandaríkjunum í einkaeign.
F innig má nefna frú Ingunni Tan-
berg Mogensen, er gift var undirforingja
cg herdómara í Kaupmannahöfn. Ingunn
fór með íóstra sínum Lofti Jónssyni og
konu hans er þau fóru til Utah, en hún tók
eigi mormónatrú og skildi við fósturfor-
eidrana í Englandi og fór til Danmerkur
og dó þar í hárri elli. Hún var gestrisin
henni er ætt í Danmörku og margt að þvi
greindarfólk. Enda var frú Ingunn af á-
gætu bergi brotin, móðir hennar og móðir
frú Ingunnar Halldórsdóttur, sýslumanns-
frúar á Velli, voru systradætur.
Víkjum nú aftur að Einari Guðmunds-
syni. Hann útskrifaðist úr Skálholtsskóla
1780 og fór utan til náms við háskólann í
Kaupmannahöfn og lauk þar kandidats-
prófi í málfræði og í guðfræði 3 árum
seinna, 1789. Hann þótti fram úr skarandi
lærdóms — og gáfumaður og fékk því ó-
keypis vist á Borchs Kollegium um nokk-
urra ára skeið til vísindarannsókna. Árið
1793 var hann dr phil. við Kaupmannahafn
ar háskóla, og var hann fyrsti íslendingur
inn, sem varði doktorsritgerð við háskóla.
Ingunn Larsdóttir Mogesen
Esther Christiansen
S-ra Einar þýddi Balles ba’ia
lærdómsbók, er út kom fyrst í Leirárgörð-
um 1796 og síðast 1854, en alls mun hún
hafa komið út í 23 útgáfum. Hann kvæntist
norskri konu Christine S. M. Vollum og
eru merkar ættir frá þeim komnar. Hann
>ést 1817 á Loiten prestsetri á Heiðmörk í
Noregi.
Elsta dóttir þeirra hjóna var:
Brynhildur, er giftist prestinum Hans
Georg Jacob Stang, er var sonur majórs
Jens Schröder Stang og konu hans Hille-
borg Höyer — Sverdrup (1767—1823) föð-
ursystur hins kunna stjórnmálamanns
Jóhanns Sverdrup.
Synir Georgs Stang og Brynhildar Ein-
arsdóttur voru:
A. Hans Georg Stang (1830—1907) ráð-
gjafaforseti Norðmanna í Stokkhólmi, síð
ar stiptamtmað ur, kv. Önnu Holmsen
■1834—1904), en þeirra börn voru: Georg
Stang ofursti og ríkisráð, hinn mikli föð-
urlandsvinur (1858—1907), kv Sigrid Due
af hinni norsku höfðingjaætt Due f. 2. nov.
187 þau giftust 1890 og áttu 7 börn.
Elztir voru Hans Georg Stang, f. 1891 og
Carsten Due Stang höfuðsmaður í hernum.
Annar sonur Hans Georgs Stag ráðgjafa
forseta og Önnu Holmsen var Klemens
Stang ríkisaðvokat (1863—1907) kv. Helgu
Bödtker. f. 1860 og áttu þau 4 börn og var
eitt þeirra skírt Einar Guðmundsson.
Önnur dóttir séra Einars Guðmundsson
ar var Katheríne Vilelmine, er giftist S.L,
Schie höfuðsmanni og var sonur þeirra E*n-
ar Guðmundsson Schie héraðsfógeti í Sande
fjórd. Sonur séra Einars Guðmund Eyjólfs-
son Guðmundsson var skrifstofustjóri 1
norska stjórnarráðinu. Er mikill ættbálkur
kominn af þessu fólki og verður það ekki
nánar rakið hér.
Dæmi þau, er nefnd hafa verið að framan
nægja því að af miklu er að taka til að sýna
að í nálægum löndum, og enda fjær og þó
einkum á Norðurlöndum þar sem ber all.
mjög á ættartengslum milli vildisætta og
islendingum er af ýmsum ástæðum
hafa leitað til þessara landa, tekið
sér þar bólfestu og orðið ættfeður —•
eða mæður margra merkra manna
er geta rakið ýmis ættareinkenni til ís-
lendinga.
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
lj. tölublað 19ö2