Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1964, Síða 4

Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1964, Síða 4
 hamfarir eru auðvitað óumflýjaniegar öðru hverju, í landi þar sem vænta má haustfrosta (sem drepa vetrarhveitið, áður en það er orðið þakið snjó) — oig svo víðtækra þurrka að sumrinu. Jafn- vel þótt nóg væri notað af tilbúnum á- burði, er vafasamt, hvort meðalupp- skera á ekru í öllum Sovétríkjunum samanlögðum gæti jafnazt við uppsker una í Bandaríkjunum. Það vitum við ekki fyrir víst. Hr Krúséff er nú að reyna að hafa end' skipti á sovétiðnaðinum með því að fraimleiða geysilegt magn tilbúins á- bur 'ar. En það verður torsótt. Árið 1962 e.vddu Sovétríkin 62 kílóum á hektara (sem var mest notað við iðnaðarræktun, svo sem bómull og sykurrófur), en í Bandaríkjunum er sama tala 229, en 507 í Frakklandi og 766 í Bretlandi. > itanlega mundi svona mikil áburð arnotkun bæta talsvert úr skák. En grundvallargallinn varir eftir sem áður. Undir núverandi skipulagi mundu mill jónir bænda á samyrkjubúunum (og sumpart einnig á ríkisbúunum), bláít áfram spilia áburðinum ef hann væri fyrir hendi. Þeim hefur alls ekki verið kennt að nota hann, þeir hafa engar dreifingarvélar, þeir hafa erugar bygg- ingar til að geyma hann og verja hann veðrum; þeir hafa sama sem ekkert atkvæði um, hvað þeir rækta — en það þýðir oft sama sem, að áburðinum yrði oft eytt í gróður, pantaðan frá miðstöðinni, og verið algjörlega ónot- hæfur fyrir þá jörð og þá veðráttu sera er á hverjum einstökum stað — og svo hafa þeir enga hvatningu til að rækta og uppskera betri afurðir. A’lir þessir annmarkar gefa nokkra hugmynd um stærð vandamála síns. Það sem hér þarf, er gífurleg og á- frarntialdandi fjárfesting, ekki aðeina fyrir áburð heldur svo ótal margt ann- að: aliskonar vélar, uppfræðslu viðgerð armanna til að halda vélunum í lagi, dreifingarkerfi varahluta, byggingar yf- ir vélarnar, áburðinn, uppskeruna og húsdýrin, vegi (sum þorp eru einamgr- uð mánuðum saman, vor og haust), til að flytja afurðirnar, áburðinn og vé)- arnar. Bændafjölskylda á samyrkjubúi á Kara Kum sléttunni suður í Turkmenia. En jafnvel þótt allt þetta væri fyrir hendi, skal meira til: hugarfarsbreyt- ingu gagnvart búunum hjá yfirvöld- -unum, sem ráða yfir þeim. Með ö 1- um sínum veðurfars-annmörkum, hafa Sovétríkin einn geysimikinn kost — sjálfa víðáttuna. Þarna er svo mikið landrými, að væri það almennilega nýtt, gæti það sem bezt fætt fjölgandi þjóð og auk þess haft mikið til útflutnings. Bezta hugmynd um hina geysimiklu víðáttu raektunarlands Sovétríkjanna má fá með þvi að athuga, að með því að taka nýtt land til ræktunar, hefur Framhald á bls. 13 og Leningrad. Sjónvarpsloftnetin Rússland Framhald af bls. 1 E ina leiðin fyrir bændur til að halrtf lífi var að hagnýta sér fram- leið'fu einkablettanna sinna. Stærð þess ara bletta hefur verið breytileg á ýms um tímum. Aftur og aftur hefur rikis- stjómin hótað að afnemá þá fyrir fullt og allt. En í Moskvu vita menn, að væri það gert, myndi neyðarástand skapast. í aag er meðalstærð þessara bietta háif önnur ekra — sem nægir til að hafa eina kú, eitt eða tvö svín og hæns ni og ofurlitla garðholu. En mikilivæg- ast er það, að allsstaðar nema á allra- beztu stöðum leggja bændurnir miklu meiri vinnu í einkablettina en samyrkju lan.uð, og uppskerumunurinn er stund- um lygiiegur. Þetta gera þeir, af því að þ.nr mega eiga sjálfir uppskeruna af einkablettunum, annaðhvort til eigin nota eða til sölu, ef þeir eru nálægt einh/erri borg, en mestan hluta sam- yrkju-uppskerunnar tekur ríkið. Af þes‘u stafa kveinstafir Krúséffs yfir því, að 70% allra kartaflna komi af þ'es ■ u m ei nkable ttu m. Ktrfi Stalins gat gengið á bernsku- árum iðnvæðingarinnar í Sovét, sem voru óendanlega eyðslusöm á vinnu- kraftinn, og þegar kostnaðurinn við að byggja upp grundvöll iðnaðar á sem allra stytztum tima, var alls ekki tal- inn. En það tók að bregðast, á fram- haídsstigum iðnvæðingarinnar, þegar þörf var meiri kunnáttu. Lærðir verka- menr og hugvísindamenn gátu ekki þir.zt nógu vel á mataræði Stalins- k rrisins, sem var aðallega brauð og boðstóium. suri;, ðar gúrkur, en annað var ekki á Þetta skiidi Krúséff. Ef Sovétríkin át'.u r.okkurntíma að vakna af þessu dái, yrðu verkamennimir að hafa fjölbreytt ara mataræði. Fyrst og fremst þörfnuð ust þeir kjöts, mjólkurvara og nýrra á vaxia. Þá skorti bæði sterkju og kol- vetm. Einnig varð að útvega þeim eggja hvhv.efni og fjörefni. En kjöt og mjólkurvörur koma frá vel öldum húsdýrum, og ekki er hægt að hafa húsdýr vel alin, nema hafa við- eigardi fóður. Það hefur verið lífsnauð syn af koma upp stofni nautgripa, sauð kinda og svína, og rækta fóðrið til að fita þessar skepnur á, og þessi nauðsyn hefur verið bardagamál Krúséffs, síð- ustu tíu árin. Og versti dragbíturinn hjá honuin hefur verið þessi misheppnaða viðleitnphans til umbóta síðan 1958. F ramleiðs'.uigeta samyrkjubúanna í Sovét er hlutur, sem enginn veit eða þel kir. Þar eru allt of margir þættir, sem ekki er hægt að vega og meta. Töiurnar sem Aðal-skipulagsnefndin hefur sett sér sem grundvöll, virðast i’elzt byggðar á vongóðum tilgátuim. 'Nýhogar áætlanir heimtuðu eitthvað um 9% nukningu. En síðan 1959 hefur aukn ingin alls ekki nálgazt þessa tö.u. Uppskera Rússa 1964 virðist líkieg til a>.! verða eitthvað nálægt 130 mill- jónem smálestá af-korni, en áætluð tala er 160 milljónir. Þesi 130 miiljón simá- lesta uppskera yfirstandandi árs verður auðvitað miklu meiri en hörmungaárs- ins 1963, en raunverulega minni en góðu áranna 1956 og 1958. Ib’að sem öllu öði-u liður, getur eng- inn búizt við, að Sovétríkin hafi upp- skeru á hverja ekru, sem líkist því, er gerist í Vestur-Evrópu og Banda- ríkji’iium. Geysimiklar víðáttur ræktaðs lands hafa mjög lélegan jarðveg og ó- hag tæða veðráttu. Uppskeran 1963 brást ekki aðeins í nýræktinni, heldur í öilu Rússiandi í Evrópu. Slíkar náttúru- Bpendaþorp við þjóðveginn milli Moskv u sjást varla á afskekktum liéruðum. 4 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 32. tbl. 1960

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.