Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1965, Side 5

Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1965, Side 5
Astin. Næturvíðátta Rússlands. DROTTNING SILFURSKEIÐSINS ls á síkjum og ám, torg í gamalli borg, eins og Norðurpóllinn fyrir minnissjónum 'skáldkonunnar í fjarska tímans á sama stað, á sem rennur inn í eitthvert myrkur, máni sem dimmist einsog vegna elskenda; í hjarta konunnar búa gleði og ótti saman. Meðan rödd mannsins flögrar yfir öxl hennar einsog kynjafugl en óvaentur geisli yljar frostþurran snjóinn svo hann gliti’ar heitt og silfrað. Þannig yrkir Anna Akhmatova. í lj óðum hennar var mikið af ást með ósögðum orðum, fundum sem ekki urðu. Vebur með skuggum sem færðust hægt að dyrahellunum við hvert hús, veðurfhani sem syngur í hvellum tónum og silfurmáni sem gerist kaldur yfir silfuröld Rússlands. Inni er þessvegna dimmt í setustofunni, enginn hiti úr gapandi arninum, liljublómið fölnar í vösunum. En í frostinu og uggvænlegu lofti forstríðsdaganha rymur óskiljan- lega í djúpinu, en það var holur hljóm- ur þá, náði varla eyranu og týndist í mjallrokinu yfir Nevu. f>að var einsog maðurinn væri haldinn illum anda og ófús að kannast við sjálfan sig í spegli einihverrar skelfilegrar nætur—á meöan nálgaðist etftir þjóðsögulegum fljóts- bakkanum hin tuttugasta öld—hin eina Banna en ekki sú sem var samkvæmt almanakinu. Þannig talar skáldkonan í öðru kvæði. Síðan vor: einmanaleiki, tregi; síðan sorgin og kirsuberjailmur. Einsemd, söknuður: Ég hugsa sjaldnar um hann núna, guði sé lof, ég er hætt að ímynda mér að ég sjái hann allstað- ar fyrir mér. Mistrið hefur sveipað hvítan veginn, skuggar svífa yfir vatn- ið... Anna Akhmatova í Moskvu 1924. Efiir Thor Vilhjálmsson Skál ‘káldin ortu um augu hennar. Skáldin voru alltaf áð yrkja um hana, Anna Akhmatova: Um kvöldið Slitróttir tónamir í garðinum voru þrungnir svo ósegjanlegum harmi. Friskur og áleitinn ilmur af hafi stafaði frá ostrunum á aiski með ís. Hann sagði við mig: ég er trúr vinur, og snerti föt mín. En hvað snerting þessara handa er ólík faðmlögum. Svona strýkur maður köttum eða fuglum; svona horfir maður á íturvaxnar reiðkonur fjölleikahússins. Það er ekkert nema hlátur í rólegum augum hans undir léttum gullnum augnhárum hans. Og raddimar frá döprum fiðlum syngja handan við flöktandi reyk: þakkaðu guði: í fyrsta sinn ertu ein með manninum sem þú elskar. (Snúið á íslenzku í laust mál eftir enskri þýðingu). T.V. ungu skáldin og sum voru ekki lengur ung; en Anna Akhmatova var ung og gáfuð kona, augu hennar voru þung og döpur. Hún segir frá kynnum þeirra Modigliani í París 1 grein sem ég veit ekki til að hafi birzt annarsstaðar en í ítalska tímaritinu Europa Letteraria, ritstjórinn Giancarlo Vigorelli svaraði Surkoff formanni sovézka rithöfunda- sambandsins einn dag í Leninigrad í hitteðfyrra þegar sá sagði: Mig langar í dag til að getfa þér gjöf Giancarlo. Hvað viltu? Hitta Akhmatovu, svaraði Vigorelli. Greinin birtist í fyrra. Það var 1910 sem þau Modigliani og Akhmatova hittust í París. Hún var þá um tvitugt. Það ár segist hún hafa séð hann fremur sjaldan, samt hafi hann skrifað sér allan veturinn: nú skil ég, segir hún: að hann var fyrst og fremst snort- inn af hæfileika minum til að ráða í hugsanir annarra, skynja drauma ann- arra og ýmiskonar smámuni, en þessu voru þeir vanir sem þekktu mig ved. Hann var alltaf að segja: On comm- unique. (Það er samband á milli okk- ar.) Oft sagði harm: II n’y a que vous pour réaliser cela (það eruð ekki nema þér sem skynjið þetta.) Aj íklega skildum við tvö ekki afar mikilvægan hlut: allt sem var að gerast Framhald á bls. 6. Stundum gœti manni virst sem íslenzkir stjórnmálaleiötogar lieföu lokaö sig inni í filábeinsturni, par sem þeir vœru meö öllu óhultir fyrir ásólcn veruleikans eöa heil- brigörar skynsemi. Mœtti nefna nokkur ömurleg dœmi þessu til sönmuiar frá yfirstandandi Alþingi. ICannski var átakanlegasta dœmiö um andlega innilokun íslenzkra leið- toga rœöa menntamálaráöherra, Gylfa Þ. Gíslasonar, á fundi „Félags sjónvarjjsáhugamanna“ í fyrri vilcu. Um hana sagöi dagblaöiö „Vísir" 11. marz s.l.: „í sambandi viö sjónvarpiö á Keflavíkurflugv. haföi dr. Gylfi þaö aö segja, aö liann áliti, aö meö tilkomu islenzka sjón- varpsins hyrfi þaö vandamál úr sögunni, sem af því heföi hlotizt. Hann minnti fundarmenn á aö hér áöur á meöan ts- lensha útvarpið haföi ekki útsend■ ingar nema nokkum hluta dags- ins, heföi eklci liöiö svo þing aö ekki heföi oröiö hatrammar deilur um hermannaútvarpiö. Þær deilur heföu horfið um leiö og hiö ís- lenzka útvarp heföi aukiö útsend- ingar sínar. Þaö yröi hér um nokkurt tíma- bil aö rœöa, meöan íslenzka sjón- vai~pið vœri enn meö stutta dag- skrá, sem enn yröi deilt um sjón- varpiö á Keflavíkurflugvelli, en hyrfi þegar dagskrá íslenzka sjón- varpsins ykist.“ í þessu sambandi er ekki ófróö- legt aö minna á ummœli Benedikts Gröndáls ritstjóra í „Alþýðublað- inu“ 20. jan. sl., en hann er sem kunnugt er ein helzta sjónvarps- kempa íslendinga. Hann nefndi málið „eina andstyggilega sjálf- heldu" og sagöi x framhaldi af þvt: „Sjálfsagt eru þeir menn til, sem vilja afnám sjónvarpsins, hvaö sem eigertdur tœkja á íslenzkum heim- ilum segja. En veröi ekki gripiö til þeirrar leiöar, er aöeins ein önnur fær. Hún er sú aö draga smám saman úr amerísku sendingunum um leiö og íslenzkt sjónvarp hefst og veita vamarliðinu 2-3 ára um- þóttunartima til aö koma sér upp lokuöu kerfi í staöinn." Af þessum tveimur sjónvarpsleiö- togum Alþýðuflokksins viröist rit- stjórinn óneitanlega gera sér staö- reyndir veruleikans Ijósari en ráö- herrann, og væri fróölegt aö fá úr því skoriö, hvor túlkar framtíöur- stefnu flokksins í málinu. „Ví sir“ segir ennfremur um rœöu ráöherrans: „Dr. Gylfi Þ. Gislason táldi þaö ekki vera neina draumðra aö hœgt yröi aö koma hér upp góöu sjón- varpi, án þess aö leggja óþarflega hart aö neinum aöila." SBjartsýni getur veriö þarfur eig- Framhald á bls. 6. II. tbl. 1965. LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.