Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1965, Blaðsíða 13

Sögur af ÁSA-ÞÓR. Úr Eddu Snorra Sturíusonar — Teikninqar eftir Harald Guðbergsson
AF iTEliil VAR 0< H'OFUO HAMf, SkjÖLDR
HAM V/m OK ÍTf/WN, v'lDR OK MJOHKn
OK HAFDI.HANH SKJÖLDIHH FVRIR S'EH ER
HANH S700 S <iRJÓTTuNA<i'ÖROJH Ok UEID
þÖRS, EH HEIH HAFDI HfíUN FÍfílfíVÁPN OK
ÞA díRÐUJOTHAAnAHNA CFUóT!UHA<ÍÓRDwA
AF LEI/i, OK Vfítt HAHH IX BASTA HAN.EH
t>RI«<A DltEieaUHDItt H'dfJO. E/JEKKI FÍNC.U
ÞEIR HJfíttTA ÍVA HIKlT,AT HOtJOyi SOMÐl,
FVR* EV AEHl TÖKU 'Ott MERlNÖKK\Jttttl,OK
VflRÐ fjojuttl MT £161 ÍT0DU6T. M Eli kofítt KOrt.
HRlIN6HIR ’fíTTl HJfíKífí ttfíj,« FAÆUT Efí, AF H'ÓRO-
UM STEINt OK TlHOÖTT MEB VI HOtttJUM. SVA
SEM S/DAH ER 6'ÓnT RISTU0RA60MT, £K
HRUH6HISHJAKFA HEiTitt.
ÞOttt FOK TiL HOLHSTEFNt) OK MEÐ HO/JUM
Nj'fíiri. n'a AAHH nj'alfi FRAHAT, ÞAR ER
HRU/JOJlfí STÓO OK H/ELTI rII hahs/'þO
STC/JDfí OVAALIOA, JÓTUIJ/J, HEFIR SKiOLDIHM
FVRIA Þ'ER, E/J Þ'ORfí HEflR SÍT ÞIK , OK
REVDDI OF ’ÓÍL OK Vfífí £KKI DXLHAfí. A
flORA HU0 HOrftfM STÖO LSIRt'ÓTUH/JIH/J
ER NFFHDfí lf< M'o'KKURK'ALFI, OK VAR HANn
ALlHfíÆDDA.SV'AER íA^T, AT HftNN ME16
ER HANN S'fl Þ'OR.
SVIPMYND
Framhald af bls. 2.
I kvikmyndaiðnaðinum. „Flest fólkið í
brezka kvikmyndaiðnaðinum er hlægi-
legt,“ sagði hann nýlega. „Tony Ricii-
ardson og ég byrjuðum að gera okkar
kvikmyndir sem móteitur gegn öllu
ruslinu sem brezk kvikmyndafélög hafa
sent frá sér eftir stríð. Mér er það sí-
tfelld ráðgáta að ég skuli vera í þessari
stöðu. En ég verð að játa, að ég nýt
valdsins."
Osborne hefur aðeins einu sinni unn-
ið fyrir sjónvarp — og það tókst miður
vel. Oll ólháð sjónvarpsfélög höfnuðu
verki hans um réttarhöldin yfir George
Holyoak, sósíalista og síðasta manninum
sem tekinn var af lífi fyrir guðlast í
Englandi (árið 1841). Loks féllst Rich-
ard Burton á að leika Holyoak, og BBC
sjónvarpaði leiknum. Flest brezku blöð-
in hæddust með nokkrum létti að því,
að leikurinn reyndist ekki vera mikið
meira en sögulegux fyrirlestur án leik-
rænna verðleika.
u,
vasatíra um þá veröld sem slúðurdálka-
höfundar dagblaðanna lifa á, færði hon-
um þann vafasama heiður, að hann varð
eina leikskáldið sem á seinni árum hef-
ur verið hrópað niður persónulega við
bakdyr leikhússins að sýningu lokinni.
Daginn eftir komu blöðin með sina for-
dæmingu. Osborne sagði ódeigur: „Eng-
inn Lundúna-gagnrýnendanna hefur
vitsmuni til að meta verk mín.“ Seinna
sagði hann: „Ég fékk verstu dóma sem
nokkur hefur fengið eftir Júdas ískar-
íot.“
H,
i m langt skeið hefur verið kalt
stríð milli Osbornes og ýmissa vinsælla
dagblaða í Bretlandi. Einkalíf hans hef-
Ur orðið þeim kærkominn matur, sem
þau hafa smjattað á. Fyrsta kona hans
var leikkonan Pamela Lane, en seinna
kvæntist hann Mary Ure sem lék Alison
í „Horfðu reiður um öxl“. Osborne hef-
ur hefnt sín með því að taka blaðaheim-
inn í Fleet Street tvisvar til bæna á
leiksviðinu. f bæði skiptin var gremja
hans svo óbeizluð, að hann var skeyting
arlaus um mikilvæg smáatriði, með
þeim afleiðingum að hann duldi í raun-
inni það sem hann ætlaði að varpa ljósi
á. Ljósið var of sterkt og dreitft.
Osborne hefur litla hæfileika til að
skrifa satíru eða ljóðræn leikverk. „The
World of Paul Slickey“, sem var söng-
lann gerði svipaða atlögu í „Plays
for England“, sem voru tvö stutt leikrit.
í öðru þeirra, „Under Plain Cover“, seg
ir frá pilti og stúlku sem lifa í sínum
eigin hugarheimi og njóta þeirrar sak-
lausu ánægju að klæðast búningum,
sem þau fá póstsenda, og búa sér til
sinn eigin heim, þangað til dagblöðin
komast á snoðir um að þau eru systkini
og eyðileggja sakleysi þeirra Hitt leik-
ritið, „The Blood of the Bambergs", fjall
ar um prinsessu sem giftist ljósmynd-
ara. Hvorugt verkið hafði veruleg áhrif.
Osborne hefur jafnan verið áhrifa-
mestur þegar hann hefur gert beinar
árásir á konungsættina. „Gullfylling í
munnfylli af tannskemmdum“, er ein af
frægum lýsingum hans á kóngafólki.
„Þar sem krossinn táknar verðmæti,
táknar kórónan aftur á móti uppbót á
verðmætum," hefur hann sagt, þó hann
trúi ekki á krossinn, heldur á verðmæt-
in.
H,
skell. Samt lýsti eitt íhaldsblað því yf-
ir, að „Damn You, England“ væri „eins
O" bréf frá sviltnum elsklhuga“.
Osborne fór til Sovétríkjanna „í anda
efablandinnar samúðar", eins og hann
orðaði það, en kom aftur fyrr en hann
ætlaði öskureiður: „Þar sér maður aldrei
elskendur haldast í hendur, aldrei neinn
sem hefur fengið sér dugalega í staup-
inu, aldrei neina ósvikna skemmtun eða
gleði. Bara þetta skipulagða fánaveifu-
stand. Skipulögð hrifning gerir mér flök
urt,“ sagði hann eftir heimkomuna.
Hann fór til Ameríku án nokkurra fyr-
irfram ákveðinna hugmynda og kveðst
hafa komið heim aftur „eins og náun.gi
sem hefur verið í villtu nætursamkvæmi
og kemur heim til nöldursamrar eigin-
konu. London virtist svo útkjálkaleg,
svo smá í sniðum.“
HAGALAGÐAR
Fimrrmanna leiði
Árið 1773 varð bruni mikill í Nol'ð-
urkoti hjá Öndverðarnesi í Gríms-
nesi. Kom eldurinn upp um nóttu og
varð brátt svo mikill, að er fólk
vaknaði, hafði hann læst sig nær
um öll bæjarhús. Fólk leitaði þegar
útgöngu, en hún varð mjög ógreið.
Komst það nauðuglega fram í bæjar-
göngin, en þar var eldurinn þá orð-
inn svo magnaður, að fimm mann-
eskjur biðu þar bana. . . . Líkams-
leifar þeirra fimm er fórust í eld-
inum voru fluttar til greftrunar að
Snætfoglsstaðarkirkju og látnar þar í
eina gröf. Var þar hlaðið upp mikið
og breitt leiði, er ge síðan var kallað
Fimmmannaleiði, og sést þess merki
enn í dag.
Lann virðist kæra sig kollóttan
um andúðina sem hann vekur einatt,
bæði hjá almen.iingi og einstaklingum.
Hið fræga opna bréf, „Damn You, Eng-
land“, sem hann birti um árið í viku-
blaðinu „Tribune“, vakti mikla gremju,
enda réðst hann þar harkalega bæði á
þjóð sína og leiðtoga hennar, ekki sízt
flokksforingj ana, Macirfllan og Gait-
Nœstu 10 árin
Framhald af bls. 10
Endurbætur á reknetjaveið-
um og öðrum veiðiaðferðum
má enn auka á margan hátt og
fyrirætlanir eru um nýjar að-
ferðir til að toga á meira dýpi
og hraðar en áður. Ennfremur
verður nauðsynlegt að endur-
bæta aðferðir við dragnótaveiði
og togveiði með sjálfvirkum
útbúnaði.
Sala á kældum og ferskfryst
um fiski, þar með töldum fisk-
flökum, verður árið 1970 orðin
þreföld á við það, sem nú er.
Söltun verður aðeins viðhötfð
á þeim fisktegimdum, sem hún
á bezt við, svo sem síld og fá-
einum öðrum tegundum. Fram
leiðsla á niðursoðnum gæða-
mat svo sem (reyktri) smásíld,
sardínum og túnfiski fer og í
vöxt.
Tilraunir verður að gera til
að koma fiskinum fljótar í búð-
irnar en nú er gert. Fiskafurð-
ir eru stundum geymdar í
geymsluhúsum og kæligeymsl-
um, þannig að þær spillast.
Sumir kaupsýslumenn á þessu
sviði stinga meira að segja upp
á að stytta veiðiferðimar og af-
hendinguna við sildveiðarnar,
með tilliti til þess. Þó yrði
þetta varla viðunandi lausn á
málinu. En nauðsynlegt gæti
orðið að leggja sölustarfsemina
undir nefndina, sem stjórnar
fiskiðnaðinum, til þess að
hindra samtök um afgreiðslu-
stöðvanir.
17. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13