Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.1965, Blaðsíða 12

Farþegar þurfa ekki að láta sé? leiHasi
■ ótt Islendingar ferðist mikið
með flugvélum, hafa tiltölulega fáir
'haft kynni af hinni dýrlegu þjónustu
og viðurgerningi, sem tíðkast á „lúxus
farrými“ stóru þatnanna á löngum
flugleiðum, Islenzkar flugvélar hafa
aðeins svonefnt ferðamannafarrými í
utanlandsflugi — og úti í hinum stóra
heimi eru það lika tiltölulega flestir,
sem ferðast á því farrými. En „lúxus-
inn“ er fáanlegur í flestum stærri
flugvélum þeirra flugfé'laga, sem ta'ka
þátt í samkeppni á hinum alþjóðlega
markaði.
VenjuLega er „lúxus-farrýmið“
fremst í þotunni. Það er tiltölulega
minna en hin farrýmin, sætin eru þar
stærri og færri miðað við gólfflöt —
og meira rúm er þar fyrir fætur far-
þeganna. ÖU þessi atriði ásamt allri
þjónustunni eru í samræmi við al-
þjóðareglur, sem flugtfélögin hafa
komið sér saman um innan IATA. En
til þess að orðlengja þetta ekki skul-
um við stíga um borð í DC-8 þotu
frá United Airlines á Kennedy-flug-
vellinum í New York. Við erum á
„lúxus-farrými“ og ferðinni er heit-
ið til San Francisco.
Hér er ekki gengið út í rigninguna,
eða rokið, heldur eftir yfirbyggðum,
upphækkuðum gangi, sem er lagður
rauðum dregli. Gangurinn, sem teyg-
ir sig eins og fingur út úr afgreiðslu-
byggingunni, er í sömu hæð og göEf
flugvélarinnar, svo að ekki þarf að
ganga upp tröppur eða stiga.
i lugþernur taka á móti farþeg-
unum og visa þeim til sætis. Hver
farþegi hefur frátekið sæti, og er
spjald með áletruðu nafni hvers og
eins fest á stólba'kið, svo að flugþern-
an getur ávarpað alla fariþega með
nafni, meðan á fluginu stendur, án
þess að þurfa að læra utanbókar,
hvað bver og einn heitir. Hér er
nefnilega lögð áherzla á að þóknast
jafnvel hinum vandlátustu.
Þegar þú ert seztur, spyr flugþern-
an, hvort ekki megi færa þér inni-
skó, svo að betur fari um þig á leið-
inni — og þarna er gott að teygja úr
sér eftir lýjandi ferð út á flugivöllinn
í miklum hita. Sætin eru aðeins fjög-
ur á breiddina miðað við sex á ferða-
mannafarrými, þar af leiðandi breið-
ari og þægilegri. Loftræstingarkerfið
er í gangi og notalega svalt inni. Þeg-
ar þú hafur fengið inniskóna, koma
þernurnar með heyrnartæiki, til þess
að þú getir hlustað á hljómlist, á
meðan flugvélin er að fara á loft —
og beðið er eftir hressingu. Tækið
er ekki ósivipað hlustunartækjum
lækna, tvær plastpípur sín í hvort
eyra, en hinum endanum stingurðu í
samiband við höfuðpúðann á stólibak-
inu. Þú færð fallega litprentaða dag-
skrá yfir það,sem úr er að velja. Með
því að snúa snerli á stólbakinu, get-
urðu valið um sex mismunandi teg-
undir tónlistar, symfóniur, léfct lög,
jazz, söngleiki, bamalög, einsöngs-
lög o.sdrv. — og síðar, að málsverði
loknum, bætist kvikanyndin við. Allt
er þetta „stereo" — og það er ákaf-
lega einkennilegt að þjóta á loft í að
því er virðist hljó'ðlausri þotu, því að
hljómlistin yfirgnæfir suðið í hreyfl-

rið erum ekki fyrr komin á loft
en farið er að bera farþegunum veit-
ingar. Fyrir utan kokkteila eru á boð-
stólum margar tegundir áfengis, sem
framreiddar eru á sama hátt og í
fyrsta fflokks veitingahúsd. — Og með
hressingunni eru bornar litlar brauð-
sneiðar með humri, osti, fleski og
kalkún, mátulega heitt beint úr bök-
unarofninum.
Síðan kemur matseðillinn, og völ
er á tvenns konar súpu, sem er fram-
reidd ásarnt heitu brauði. Þá er komið
með fcvenns konar salat — og síðan
kemur nauitasteikin fyrir þá, sem
hana höfðu pantað, þegar þeir keyptu
farseðlana, kjúklingur fyrir þé, sem
þann rétt vildu frekar. Herra Jón
Jónsson, sem beðið hafði um sína
steik miðlungs-steikta, fær það, sem
hann vildi — og ferðafélagi hans,
sem alltaf vill hafa sína steik vel
steikta, tfaar einnig það, sem
hann vill. Með þessu eru bornar
nokkrar tegundir grænmetis og auð-
vitað rauðvin, eða kampavín — eins
og hverjum þóknast.
Hér eru ekki þurrkur úr bréfi eða
mataráhöld úr plasti. Þegar hjóla-
borðið með kampavínsflöskunni í
kældu keri er rennt aftur með sæta-
röðinni, eru farþegarnir enn minntir
á það, að þeir eru aðnjótandi þess
hezta, sem almennir flugfanþegar eiga
kost á nú á dögum. Samt munar það
í raun og veru litlu peningalega,
hvort fólk ferðast á „lúxus-fairými“
eða ferðamaxmafarrými. Frá New
York til San Francisco kostar far-
seðillinn sem svarar 6,248,00 krónum
á ódýrasta farrými, en 6,928,00 á því
dýrasta.
Nú er komið með kökur og kaffi,
súkkulaði og koníak. Um fjórar teg-
undir af koníaki og líkjör er að velja
— og flugþernurnar bjóða aftur og
aftur, þar til þær eru orðnar full-
vissar um, að aliir séu búnir að fá
nægju sína.
Ms

mmZw,',;** i T £ o

láltíðin hefur staðið í tvær og
hálfa klukkustund, meira kaffi er boð
ið, vindlar og vindiingar — og sterkari
drykkir fyrir þá, sem þess óska. Við
erum þá komnir vestur undir Kletta-
fjöll, í 35,000 feta hæð — og þotan
haggast ekki fremur en stolugólíið
heima.
Það er orðið nógu skuggsýnt til
þess að hægt sé að setja kvikmynda-
tjaldið upp, og við sjáum spennandi
leynilögreglu-gamanmynd með Jaok
Hawkins og fleiri þekktum „stjörn-
um.“ Þeir, sem fylgjast vi'lja með
myndinni, setja á sig heyrnartækin,
aðrir leggja sig út af og blunda eftir
góðan málsverð.
Hér nýtur fólk kvi’kmyndarinnar
jafnvel og í kvikmyndahúsi — eða
betur, því að ólikt betur fer um áhorf
endur hátt í lofti yfir skýjum hul-
inni Salt Lake City en í þröngu sæti
kvikmyndahússins — þar sem hattur
frúarinnar eða Skalli eiginmannsins í
sætinu fyrir framan er alltaf á iði,
truflar og veldur gremju.
Y ig eigum tæpa klukikustund
eftir til San Francisco, þegar kvik-
myndinni lýkur á því, að Jack Hawk-
ins og allar hinar hetjurnar bjargast
á síðustu stundu — svo að enn er tími
fyrir smá kaffisopa. Flugþernan kem-
ur svo með möppu með bréfseáni og
póstkortum fyrir þá, sem áhuga hafa
á að nota tímann vel og skrifa. Þeg-
ar því er lokið, "hlusta farþegar gjarna
á meiri hljómlist eða teygja úr sér og
fá sér smáblund, áður en lent er eftir
mjög þægilega ferð. Hér er klukkan
þremur stundum á eftir New York-
tímanum, sjö stundum á eftir klukk-
unni 1 Reykjavík. Áður en við leysum
sætisölarnar, bera flugþernurnar okk
ur sjóðandi heitar, votar andlits-
þurrkur — og eftir slíkt andlitsbað ■
eru allir eins og nýir menn.
Miðað við verðmuninn á farrýmun-
um er það í rauninni enginn „lúxus“
að leyfa sér slíka ferð ef fólk fer flug-
leiðina á annað borð. — Og eftir því
sem samgöngurnar aukast í loftinu,
vilja fleiri og fleiri njóta ferðarinn-
ar á þennan hátt. Margir segjast fara
flugleiðis, þegar þeir þurfa að flýta
sér — en sjöleiðina til þess að njóta
þess að ferðast. Á þetta einkum við
■hér á Atlantshafi, því að það er hæpið
fyrirtæki að fara sjöleiðina milli New
York og San Francisco. En þeir, sem
ekki njöta ferðalagsins á „lúxus-far-
rými“ í þotu, ættu eingöngu að stunda
sjóinn — og forðast flugvélar. — h.
Að sjá 1 myrkri
Framhald aí bls. 8
skerminum, sem öfug mynd af hlutn-
um. Hin kraftmiklu elektrón koma
skerminum til að gefa frá sér birtu
í mynd hlutarins, en með miklu meira
afli en birtuna, sem kom uppruna-
lega frá hlutnum.
M argir og mismunandi magnar-
ar eru í notkun eða þá á tilraunastig-
inu, hver sínu hlutverki ætlaður.
1 læknisfræðinni hafa magnara-
pípur aukið öryggi flúóróskópvéla.
Þær hafa gert það kleift að minnka
geislunarhættu sjúklingsins niður í
þrítugasta hluta þess, sem áður var.
Og x-geisla kvikmyndun mundi
verða næstum óhugsandi án mynd-
magnara.
Þessar uppfinningar hafa verið
notaðar á margvíslegan hátt í kjarn-
orkurannsóknum. Vísindamenn, sem
vinna við agna-hraðaaukara, hafa get
að fundið örlitlar leifar af birtu, sem
verða eftir af kjarnaögnum, þegar
þær fara gegn um vissa krystalla.
Önnur not þessa í eðlisfræðinni er
athugun á breytingum á krafti agn-
anna í agnageislunum, þegar þeir
koma úr hraðaaukurunum. Þannig
geta vísdndamennirnir fræðzt meira
um áhrif geisla hinna ýmsu mynda
segulpólanna, sem umlykja hraðaauk-
ana.
Kikj ar hafa verið framleiddir
af Bandaríkjahernum, sem geta gert
hermönnum það kleift að aka öku-
tækjum á venjulegum hraða við hina
daufu birtu stjarnanna. Sjónaukarn-
ir, sem eru settir á augun svipað
gleraugum hafa inni að halda magn-
arapípur, sem geta gert hluti 80 þús.
sinnum bjartari.
í stjörnufræðinni geta svona magn-
arapípur gert það mögulegt að taka
stjornuljósmyndir gegn um kíkja, á
1/50 af lýsingartíma móti þeim, sem
þarf við ljósmyndaplötur einar.
Stjörnufræðingar eru að gera til-
raunir með áhöld, sem geta greint
stjörnur 1000—100000 sinnum dimm-
ari, en nú er hægt að ná myndum
af, magnaralaust. Sé þessi tækni við-
höfð, er kíkinum beint á svæði á
himninum, þar sem ekkert er að sjá.
Eftir lýsingu í allt að þrjár klukku-
stundir og með því að nota málm-
oxýd í myndarræmu stað, er mögu-
legt að finna óþekkta himinlíkamk
Málmoxýdið safnar myndinni, svipað
og geymir rafmagni, sem seinna er
hægt að sjá með því að leita að því
,með elektrónageisla.
ir etta eru nokkur hinna víðtæku
núverandi og tilvonandi nota af
myndmögnurum, við að hjálpa mann
inum til að sjá í myrkri. Möguleik-
arnir eru svo miklir, að kettir og
uglur mættu öfunda okkur af að
hafa farið fram úr þeim með alla
þeirra meðfæddu hæfileika. Vel að
merkja, ef kettirnir og uglurnar
skyldu einhverntíma öðlast þann hæfi
leika mannsins að geta öfundað.
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS.
29. tbl. 1965