Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.1965, Blaðsíða 14

Úr bréfum Matthíasar Jochums-
sonar til Tryggva Gunnarssonar
Akureyri 14. marz 1894.
Elskulegi vinur!
Ekki leiðist þér amstrið og annríkið
fyrir mig auman mann. Ég var staðráð-
inn í að þiggja boð Sig. Kristjánssonar
og hafa þitt ráð, en konu minni sýnist
annað og í hennar og herrans nafni og
/jörutíu ætla ég að reyna að baslast við
að kosta ritin sjálfur í sumar þó illt og
bágt sé við Björn hér að eiga og ég sé
á kúpunni. Ég er það hvort sem er og er
illu vanur. Gjörðu því svo vel að senda
mér allt draslið með pósti eða strand-
skipinu í vor, Gretti líka. — Það var
gott að Sigfús fór ekki að prenta aftur
Chicagoförina, hún gengur miklu lakar
út syðra en ég bjóst við. Það er heldur
en ekki peningaleysisjarmur í þessu
voru volaða landi. Alltaf versnar það,
því meira sem kjaftæðið vex og flæðir
yfir landið, því meir fjarar út far-
sældin og minnkar mergurinn, og því
meira espast skammir og refjar og ótrú-
mennska og vafs og víl og sundurlyndi
og vantrú og lygi og yfirdrepsskapur og
öll óhreinskilni í hugsun, orðum og
gjörðum. Amen.
Gröndal er skikkanlegur og ekki
idíótiskari en endranær. Ég sendi hon-
um línur í ísafold, meinlaust gaman,
sem þú brosir að. Brjóti Axlar-Björn
enn lög á mér og taki þær ekki, bið ég
Hannes að sækja þær og setja í Þjóðólf.
Ekki — segir Steini — að biskup eða
H. Kr. Friðriksson eða Stgr. Thorst.
(fóstbróðir minn!) eða Sveinbjörn hafi
vilja® mitt pródúkt. Ég hefi því enn ekki
komizt hátt upp á hornið á okkar hærri
stöðum. —
Hér gengur allt seigt og fast — heldur
rennur á veginn fagra, en séum við
ekki því meiri slóðar mun auðvelt að
halda honum við um okkar daga. Brúna
þarf að færa, því enginn vill kosta veg
til hennar eða frá. Áin hljóp í vetur rétt
eins og áður. Einasta ráðið er að grafa
hana niður norðan til á eyrunum. Nú
ætlar Tryggvi á Stórhóli að fara að
skaffa oss tóvélar á Oddeyri (fær
15000 kr. lán)! —
Konan og krákkarnir margkyssa þig
og blessa. Kaffi með brennivíni þegar
þú kemur!
Nú ekkert kvabb og koss og handar-
band.
Þinn Matth.
★
Akureyri 28. september 1895.
Gamli, góði og göfugi vinur!
Ofurlega-dugunarlega-dulítið varð ég
að nöldra við þig, og er rigtig nok
skömm hvað ég hefi þagað lengi. Eink-
um og allra helzt að þakka þér meir en
bróðurlegar viðtökur og sóma, sem þú
(að vanda) jóst yfir mig fremur öllum
öðrum í sumar. Sérstaklega þetta gullna-
og glæsilega samsætiskvöld í Glasgow,
þar sem ég sat til borðs með Abraham
(þér), ísak (Hannesi) og Jakob (sra.
Valdimar) í ríki himnanna — eins og
það getur bezt opinberast, í hins meir
en hálfútargaða skálds, síunga og ódrep-
andi sál!
Að sjálfum þér dáðist ég þó ekki
minnst, þú getur heldur ekki elzt og
öidungis af og frá ekki þreytzt eins og
aðrir menn þó gildir þykist. Þér er ákaf-
lega mikið gefið, oig af alþýðumönnum
þessarar aldar, sem sjálfir hafa hafið sig,
ertu meðal íslendinga einstakur bæði að
hamingju og mikilmennsku. Svona er að
gæta drengskaparins og ráðvendninnar,
því hefðirðu ekki varðveitt furðuvel þá
kosti, hefðu hinir brugðizt og hamingjan
strokið þegar minnst varði — eins og
móskjótt meri ofan úr Mosfellssveit!
Mangir góðir vinir gátu þess til lengi,
að þínir reikningar við Gránu mundu
verða þér æði-erfiðir. Nú þegja þeir og
steinþegja síðan sú fregn kom, að þú
ættir aðskiljanleg þúsund hjá henni til
góða — eftir allt og allt.
Taktu, kæri, þínar 100 kr. hjá Sig.
Kristjánssyni — þú líklega átt þær! En
annars kreppir nú heldur að mér, því sá
djöfsi Villi Pálsson í Wpeg. svíkur mig
um 400 kr. eða meir, og kaupmenn standa
á mér eins og vant er, en ég hefi lítið að
láta nema ávísanir uppá 600 kr. land-
sjóð eftir nýjár. Eiginlega eru þær frá
þér, því upphaflega settir þú þennan
styrk á stokkana meðan ég átti vini í
þinginu. Þessi styrkur heldur mér við,
og enn krafla ég mig — þó allt til vetrar
og árs verði lánsforsyning, sem fyrri, fyr-
ir 12 manns.
Grettisljóðin vil ég ekki hreyfa fyrr
en ég hefi enn betur yfirfarið þau og
bætt, Oig — fengið mér myndir. Ég skrif-
ast á við vissa rnenn um það, en lík-
legast lánast það ekki fyrr en ef ég gæti
siglt. Aðrir fá Hegel til að prenta fyrir
sig, en ég er þar bag af Dandsen, og
er það að kenna þeim böndum, sem ég
er vafinn í. —
Vertu nú sæll og þakkaðu Guði fyrir
að ég sleppi þér — og kvabba minna en
ekki neitt, því sést, bréfið má skoða
sem hreinar tekjur eða valuta annammet!
Konan og krakkarnir syngja þér
Framtlbarskólinn
Framhald af bls. 9.
Auk turnanna rísa önnur virki upp
af lægri hlutum byggingar framitíðar
skólans. Eitt þessar,a verður sýninga-
og tilraunastöðin, þar sem heyrnar-
og sjónarefni og aðrir fræðsluþættir
verða teknir u-pp.
Þeir verða svo geymdir í rafmagns
stöðinni, sem einnig kemur í stað
skólasafns. Fræðslan verður geymd
á segulböndum fremur en í bók-
um, og þannig er hægt að komast að
hvaða kafla hennar sem óskað er.
Hvers kyns hljóð og skriflegt náms-
efni verður leitt í kennslustofurnar
eða vinn-us-toifúrnar.
í byrj-unardeildinni fá forskóla og
frumskóla-börn, 3—7 ára tæki-færi til
áð venja-st þjóðfélaginu utan heimil-
Tómsfundaiðja
Þ arna verður stofnun, sem
verður aLLt í senn minj-asafn, dýra-
garður og grasgarður í smækkaðri
mynd. öl'l fjölskyldan fær tækifæri
til að taka þátt í tómstundaiðju í
Heilsubótar- og líkamshreystistofn-
unin-ni. Þar veiður íþróttavölMur, sem
nota má í öilum veðrum, með hreytf-
anlegu þaki, svo að hann getur ver-
ið hvort sem vera vill, innivöllur eða
útivöillur.
Aðkomunemendur og kennarar frá
öðrum ríkjum verða hýstir í Gesta-
húsinu.
Framtíðarskólinn verður ekiki að-
eins skóli fyrir fólk frá bam-saldri
til háisikólaaldurs, heldur einni-g
menntastofnun fyrir fu-l'lorðna. Þar
eð hugsanlegt er, að vinnuvikan í
Bandaríkjunum um árið 2000 verði
orðin talsvert styttri en hin núver-
andi 40-stunda, flá fullorðnir meiri
tomstundir en nú. Fræða-rar halda
því fram, að fu-llorðið fól-k muni þá
nota miklu meira af tómstundum sin-
um sér til menntunar en nú er.
Nútí-m-asikólar eru ekiki startfandi
nema 8—9 kluikkustundir á dag,
fimm d-aga vikunnar, en framtíðar-
skólinn verður opinn allacn só-lar-
hringinn og 52 vikur á ári.
Hann hefur upp á að bjóða nám-
skeið og nám-sefni, sérstaklega æt’lað
til þess að búa námsfól-k undir þau
viðfamgsefni, sem það mun þurfa áð
takast á við, fullorðið. Til dæmis
verða þarna námskeið um að keppa
u-iij stöður, um ábyrgðina sem fjöl-
Skyldufeður, og ábyrgð þeirra sem
borgara til þess að styðja að góðri
stjóm og heimsfriðinum.
Hjálp við heimanám
E f til vilil er nýstárlegas-ta
námstaekið, s-em trúlegt er að nem-
andi þurfi að nota eftir 36 ár, hin
svo-ka-llaða ,,námskúla“ — ógagnsætt
kúlulaga hyíki, 183 cm. að þvermáli,
sem hæigt er að nota í heimahúsum
við lest-ur í næði. Námskúlan verður
með loftnetum, sem gerir nemand-
anum kileift að taka við sýnil-egum
og heyranlegum boðum, sem útvarp-
að er frá tunglinu. Inni í kúlunni
getur nemandinn stjórnað hita og
lofti þar inni. Hjá-Lpartæki, sem hann
getur hatft þar, eru kvi-k-m-yndasikerm
ur, hljóðnemi, segulband til að taka
upp og en-durtaka síðan munnleg boð,
stereo-talarar, eyrna-heyrnartó-1,
stjórntæki fyrir innbyggða reiknivél,
Ijósnæmit skrifborð og hraðprentun-
artæki, ritvélarlyklar og hreyÆanleg
sæti.
Gestir, sem hafa komið í Kénnslu-
húsið á heimssýningunni í New York
hafa séð sýnishorn af skóla fram-
tíðarinnar, og eins þeim raifmagns-
hjálpartæ'kjum, sem munu gera bylt-
in-gu í námis og ke-nnslutækni á nó-
lægri fnamtíð.
Dr. James E. ALlen, fræðslu-
stjóri New Yorkríkis, sagði nýlega:
„Vi’ð vonu-m, að námstfóLk noti hærra
stig sikynsemi si-nnir með færri hindr-
unum af umhverfin-u, tilfimningun-
um og sálarlífinu . . . Framtíðarskól-
inn mun beinast meira rakleiitt að
ein-staklin-gnum. Markmiðið er að
laga kennsluna eftir honum, en ekki
hann eftir kenn-slunni. . . Þegar er
Ijóst, að framtíðars-kóiiinin verður
raítæknilegt undraland, þar sem not-
aðar verða reiknivélar, sjónvarp,
persónuilegar námsstöð-var og mörg
önnur undur tækninnar".
Sanctus og Gloría. Kæra kveðju Hann-
esi frænda þínum við tækifæri og öllu
þínu húsi!
Þinn sami
Matt.
P.s. Aumingja gamli Jónas á Hrafna-
gili, datt í Djúpadalsá einn um nótt og
fannst kafnaður um morguninn. Það
voru hans laun úr landssjóði. [Hér er átt
við föður Jónasar prófasts á Hrafna-
gili].
Þrír
íslenzkir
dýrlingar
Eftir
lónas Guðlaugsson
F riður milli kristninnar og heíðnu
a-llsherjargoðanna í Reykjavik virðist
hafa h-aldizt, og eins og sést hér að fram
an sezt að margt kristinn-a manna í land
námi Ingólfs Arn-arsonar, sem náði allt
að Brynjudalsá.
Fagur lifnaður Þorkels mána lögsögu-
manns í Reykjavík verður etf til vil-1
skýrður út frá kristnum áhrifum sam-
félagsins.
Ásólfur, ábóti og einsetumaður, hefur
verið kunnur maður v-egna kristilegs
lífernis, af fö-stium og bænahaldi í þess-
ari kristnu nýlendu íra og norrænna
mann-a við sunnanverðan Faxaflóa.
Hafa keltneskar mállýzkur ekki síður
hljómað hér en norrænar, bækur, skrift
og írsikur sagnaskáldskapur og ai.lar
klerklegar menntir hafa þróazt innan
u-m heldur fákunnandi norrænt fól-k.
Þá verður haldið áfram með frásögn
af Ásólfi alskik eftir Landnámabók:
„En þá er Halidór son Illuga ins rauða
bjó þar (Hólmi), þá vandist fjósakiona
ein að þerra fætur sína á þúfu þeirri,
er var á leiði Ásólfs. Hana dreymdi, að
Ásólfur ávítaði hana um það, er hún
þerrði fætur sína saiurga á húsi hans.
SEINNI HLUTI
En þá mun við sátt, segir hann, el þú
segir Halldóri draum þinn. Hún sagði
honum, o-g kvað hann ekki mark að því
er koniur dreymdi og g-af e-kki giaum að.
En er Hrólfur biskup fór brott úr Bæ,
þar hann hafði búið um XIX ár, þá vom
þar eftir munkar 3. Einn þeima dreymdi
að Ásó'fur mælti við hann: Send þú
hús-karl þinn til Halldórs að Hólmi og
kaup að honum þúfu þá er á fjósgötu
er og getf við mörk silfurs.
Muinkurinn gerði svo. Húskarlinn g-at
keypt þúfiuna og gróf síðan jörðina og
hitti þar mannsbein.
Hann tók þau upp og fór heim m-eð.
Ina næstu nótt eftir dreymdi Hai'ldór,
að Ásólfur kom að honum og kveðst
bæði augu murndi út sprengja úr hausi
honum, nema hann keypti bein hans
slíku verði sem hann seldi. Halldór
keypti bein Ásólfs og lét gera af tré-
skrín o-g setja upp yfir altari. H-a-lldór
sendi Illu-ga son sinai utan etftir kirkju-
við. En er hann fór utan aftur, er hann
kom milli Reykjaness og Snjófellsness,
náði hann ei fyrir stýrimönn-um að taika
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
29. tbl. 1965