Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1966, Blaðsíða 13

GVLFAGSIMIMIIMG
Teiknari Haraldur Guðbergsson
\ p'A LEt NÍÓR-ÐR K/SLLA 1iL 5V SK/RRí,
SKÓ5VEIN FREYS/ OK QAÐ HANN4AN<JA
t/LFREYS OK BEIÐA HA/VN ORÐfi^ OK
SPYRJA, H'JERJUM HANN V/£RI SVA REl£)R,
AT HANNNÆLÍÍ £KKI WIÐMÍfJfJ.
EN SK'lRNIR L'EZK CJANqA MVNDU OK EIQI FÚSS OK KVflÐ ÍLLRA
1 SVflRA V£RA V'M Af HONUAl.p
EN ER HAMN KOMTiL FREY5, SPVRÐ HANN, HVÍ FREYR VAR
W/\ HNlPINN OKMÆltl £KKI VlOAjEN/V.
Þ’A SVARAR SKíRN|R,SflqÐ!
FflRA SENDl FERD, EN FREYR
SVf.RÐSitr. ÞATVflRSVÁ
corr sver?)4
AT SJÁLf r
VflSK.fc’N
FR'ÉYRLEt
EKlMTtiL
SKORTA OK
ígAlr HONVN
SVERDIf. ‘
..NANNLENGI LlFA, EF J-IANN SKYLDI EiqiNfl HENNl, —,OK
_________________________________________________________ NÓSKALtV FARAOK DlÐJfl HENNflR NERTlL HANDA OK
ÞA SVAR4R FREVR OK SflCDI, At HflRN HAFISÉT KONV FACRA, OK FYRIR HAFA HANA HEIM HINGflt, HVflRT ER FflDIR HENNflR VlLl
HENNflR SAKflR VflR HANN SVÁ f/ARMFULLR, ATEiqi fíVHDl. £Ðfl EIGI, OK SKflL £K ÞAT VEL LAUNfl ÞÍR." '
ið Fótbít, og með því veitti hann Helga
Harðbeinssyni banasár.
Síðan hafði Bolli Fótbít. Þegar hann
kom heim úr utanför sinni, var hann
skartsmaður mikill og gekk í pells-
klseðum. Fótbít hefir hann og látið fegra
í utanförinni, því að nú er honum svo
lýst, að hjöitun hafi verið gullbúin og
meðalkaflinn gulli vafinn.
J arðhússnautur. — Þorgils örra-
beinsstjúpur var í kaupferðum og hafði
eitt sinn vetursetu í Vestur-Víkinni í
Noregi hjá ekkju þeirri er Gyða hét.
„Hún var margkunnandi á fyrnsku og
fróðleik“. Sonur hennar hét Auðunn.
Skömmu eftir að Þorgils fór frá þeim
kom Auðunn og bað hann að hjálpa sér
að jarða móður sína, sem var nýdáin og
hefði orðið nokkuð kynlega um dauða
hennar. Fór Þorgils með honum og
gerði kistu að líkinu. Síðan ætluðu þeir
með kistuna til grafar, en þá tók að
braka í henni, og svo komst Gyða úr
kistunni. Varð það þá fangaráð þeirra
að bera hajia á bál og brenna til agna.
Fyrir þetta gaf Auðunn Þorgilsi gjafir,
þar á meðal sverð, sem Blaðnir hét, gott
vopn. „En ef ég kalla síðar til sverðs-
ins“, mætli Auðunn, „þá vildi ég að þú
létir laust, en ég mun fá þér annað
vopn, er gott er.“
Hákon jarl hafði um þessar mundir
tekið við ríki í Noregi og tók Þorgils
að sér fyrir hann að fara til Suðureyja
að heimta skatt. Braut hann skip sitt
við Katanes, en komst til jarls þess, er
Ólafur hét. Systur jarls hét Guðrún.
Svartur járnhaus hét víkingur illur, er
tók til sín fagrar konur og hafði með
sér um hríð sem frillur. Hann kom til
Ólafs jarls og heimti að fá Guðrúnu, og
var þar ekkert undanfæri nema ef ein-
hver vildi heyja einvígi við hann, en
þess fýsti ekki marga.
N óttina fyrir hólmstef nudaginn
dremdi Þorgils Auðunn vin sinn. „Þú
sefur, en jafnt mun vera sem þú vakir.
Þú skalt ganga á hólm við berserkinn.
Hann spyr jafna hvort andstæðingur
hans hafi sverðið Blaðni, en það sverð
gaf ég þér. Þú skalt fela það í sandi og
segja honum að þú vitir ekki hjölt þess
fyrir ofan jörð.“ Svo hvarf Auðunn, en
þetta gekk eftir. Tók Þorgils sverðið upp
úr sandinum er þeir hófu að berjast og
féll Svartur þar. Seinna kom Auðunn
til Þorgils í draumi öðru sinni og heimti
af honum sverðið Blaðni — ,,en ég mun
fyrst fá þér öxi, og innan lítils tíma gott
sverð.“ Er Þorgils vaknaði var sverð-
ið horfið.
Næsta sumar herjaði Þorgils á fr-
landi. Lá leið þeirra þar um skóg og á
einum stað var fallið lauf af tré. Þeir
kipptu upp eikinni og fundu jarðhús
þar undir. Þar voru tvær konur og
klæði blátt og lágu á tveir gullhringar
og sverð gott. Þær sögðu að þungi fylgdi
sverðinu og mundi hann svo bezt njóta
þess, að hann gæfi þeim frelsi, og það
gerði hann.
Þetta sverð var kallað Jarðhússnautur
og átti Þorgils það til elli. Með því felldi
hann kappa mikinn í Svíþjóð, hjó hönd
af tröllskessu í Grænlandi, og klauf
höfuð hvítabjarnar. Með þessu sverði
drap hann og Austmann nokkurn hér
á landi þá er hann var sjötugur, en
iðraðist þess verks. Tveir bræður Aust-
mannsins komu út árið eftir og ætluðu
að hefna hans, en Þorgils sættist við þá
og gaf öðrum þeirra sverðið Jarðhúss-
naut. Hafði hann það með sér utan og
mun það ekki hafa komið til Islands
aftm-.
JJornlijalti. — Valur, sonur Agn-
ars konungs á Gestrekalandi, lá úti í
Dumbshafi og herjaði á jötna. Hann átti
tvo sonu, er hétu Köttur og Kisi. Þeir
voru stórir menn og sterkir. Valur hafði
fengið svo mikið gull, að þess kunni
engi markatal, og tók hann það af Svaða
jötni, er bjó í fjalli því er Blesanergur
heitir. Það er fyrir norðan Dumbshaf.
Svaði var sonur Ása-Þórs. Valur átti
sverð það, er Hornhjalti hét. Það var
mjög gulli búið og nam aldrei í höggi
stað.
Eftir ósigur í sjóorustu fóru þeir
feðgar í helli nokkurn undir fossi og
lögðust þar á fé sitt. Urðu þeir þar að
flugdrekum og höfðu hjálma á höfðum
og sverð undir bægslum.
Gull-Þórir og fóstbræður hans brut-
ust í Valshelli, eins og segir í Þorskfirð-
ingasögu, náðu vopnum drekanna og
unnu á þeim. Síðan söfnuðu þeir saman
hinum miklu auðæfum, er þar voru
saman komin. Þarna fékk Þórir sverðið
Hornhjalta og bar það síðan. Varð það
í höndum hans margra manna bani, en
um afdrif þess er ekki vitað.
K. onungsnautur. — Þegar Kjartan
Ólafsson kvaddi Ólaf Tryggvason Nor-
egskonung, gaf konungur honum sverð
og mælti: „Láttu þér þetta vopn fylgju-
samt vera, því að ég vænti þess, að þú
verðir eigi vopnbitinn maður, ef þú
berð þetta sverð.“ Það var hinn virðu-
legasti gripur og búið mjög.
Eftir heimkomu Kjartans var haust-
boð að Hjarðarholti og voru þeir boðn-
ir þangað Laugamenn. Þá var sverðinu
góða stolið og fannst það seinna í keldu,
en vantaði þá umgerðina og fannst hún
hvergi. Upp frá þessu þótti Kjartani
minna til sverðsins koma en áður. Þess
vegna hafði hann það eigi þá er þeir
Ósvífurssynir og Boili sátu fyrir honum
í Svmadal, en sverð það, er hann bar
þá, dugði illa, bognaði hvað eftir ann-
að og brá hann því oft undir fót til að
rétta það.
Sótanautur. — Þegar Hörður Grím-
kelsson var í Gautlandi, gekk hann í
haug þess víkings, er Sóti hafði heitið
og verið illur mjög viðfangs í lífinu,
en hálfu verri eftir að hann var dauð-
ur. Þorði enginn annar en Hörðuv að
ganga í hauginn en hann mæltist til þess
að mega kjósa þrjá gripi af haugfénu.
Þessir gripir voru hringur, hjálmur og
sverð og átti Hörður þá síðan.
Sverðsins er nokki-um sinnum getið
í Harðarsögu. Með því hjó Hörður vík-
inginn Björn blásíðu sundur um miðju
og einnig Auð bónda á Auðsstöðum.
Með því hjó hann og Kjartan Kötlu-
son niður að belti, klauf búkinn og tvö-
falda brynjuna. Þetta gerðist hjá Þyr-
ilsnesi, er hann uppgötvaði svik þeirra
bændanna. — Eftir víg Harðar tók
Indriði mágur hans sverðið til sín, og
með því hjó hann höfuð af Þorsteini
gullknappi, er svikið hafði Hólmverja.
Þorbjörg, systir Harðar, sendi Þórólf
starra í Brynjudal að drepa Ref og léði
honum Sótanaut til þess. Með sverðinu
hjó Þórólfur báða fætur undan Ref, þar
sem hann lá í rúmi sínu. Var Þórólfur
þá gripinn og drepinn, en Refur tók til
sín Sótanaut. Nokkru síðar kallaði
Indriði til sverðsins, og treystist Refur
ekki til að halda því fyrir honum.
Sverðsins er ekki getið eftir það, en
ekki er ólíklegt að Helga jarlsdóttir
hafi fengið það Grímkeli syni sínum, er
hún sendi hann til föðurhefnda að drepa
Þórð Kolgrímsson. Grímkell var við
þriðja mann og varð fundur þeirra hjá
Hvítá. Þar fundust þeir allir dauðir.
Var mælt að Skeifur bóndi á Hvitár-
völlum mundi hafa drepið þá er sárir
voru og síðan rænt þá öllum kostgrip-
um. „Skeifur fór utan og kom aldrei
út síðan og varð vellauðugur að fé“,
30. október 1966
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13