Lesbók Morgunblaðsins - 26.11.1967, Blaðsíða 16

Lausn á síSustu krossgátu
7T 0: 3: Ct <x R ccj éc fi- ra •Q; 3 3 ■51 3
TX. 3 3. <r •5 3 UJ -- N QZ V- T Ofc -a ■i% > VA í-s ~ •CQ dfc K
* tt U. cc -J 1 1 .ö -1 1 1 U. 7T v— X "5. 11 zlJj. © 3 •fcfc. N
i 1m -l o íft a|;y xll-> r- v3 I 1 CC 3 or % 1 11 Ofc © — •J ~ i Uí u.
V. 0% 5 ÍSb; Q Q: (X I pc cc ,o V3 N CE VO CE gjl © '> cx \
Cfc vX Q N 3 (X 0: cc 1 3 X vj cc Cfc 1 i a: ft \ <x
k 1' 1 > ct U\ vj cc r> 3fc vt N .0 3 -J '3 3 N ~ I 3 <x <x
S ct V- 3 i 1 y! ík |l k Cc 3. X. sc u
-í! VL \ cn (b (n 1 _ct -j vd Ofc V^ 1- i tr 1* | Qfc — tr lá 3 vfcT vfcT
m óC u. y •2. 3 - tí. 3 1 S V- o: "71 o: 1 1
m r» 1 X <X cc v* 1 I a: G) r c* 3 vj s: CH
U1 >- 1 i Oz © cc 1 £ Sc "51 3 Qfc C2 1 s N s: v°fc
mr-> u> N — J §| 'Wbk K u. 17 œ Ofc SÉ 2fc
*n, * V A MWk*\ S- tm vu L1 s \ E if ■ r cx ; H •- a J*X 3 &p Z i-Jt
BRIDGE
HÉR fer á eftir spil frá leiknum milli
Sviss og Bretlands á Evrópumótinu í
Dublin, en leiknum lauk með yfir-
burðasigri svissnesku sveitarinnar 122:
46 eða 8—0.
Norður:
A Á K G 8 5 2
V Á K 9 6 4
Þar sem svissnesku spilararnir
N.—S. gengu sagnir þannig:
sátu
* 10 6
Vestur:
A D 10 9 4 3
V —
♦ 10 7 3
* Á D 9 8 7
Austur:
♦ —
V D 8 7 5
♦ ÁKD 8 6 5 4
4. 4 2
Suður:
♦ 76
V G 10 3 2
♦ G92
♦ K G 5 3
Fyrir skömmu vék ég að því liér,
að œskilegt vœri að hefja kennslu
í nýrri tíma rökfrœði við œðri
menntastofnanir, menntaskóla og
háskóla, til að þjálfa verðandi
menntamenn í rökréttri hugsun, er
stuðla mundi
I að víðari yfir-
■ sýn og auknum
I ■ stjórnmála-
■ þroska. Ég gat
I H þess í þessu
msambandi, að
I mér vœri ekki
m | |1 kunnugt um að
I I I nýrri tíma rök-
* J frœði vœri
kennd við
nokkurn skóla hérlendis.
Eftir að þessi grein birtist kom
rektor Menntaskólans við Hamra-
hlíð, Guðmundur Arnlaugsson, að
máli við mig og sagði mér þau
ánœgjulegu tíðindi, að hann og
Björn Bjarnason hefðu um nokk-
urra ára skeið kennt vísi að nýrri
tíma rökfrœði við Menntaskólann
í Reykjavík í framhaldi af og i
tengslum við kennslu um mengi.
Til þessarar kennslu hefur Guð-
mundur Arnlaugsson tekið saman
stutta kennslubók, níu fjölritaðar
síður, um undárstöðuatriði nýrri
tíma rökfrœði. Hefur hann með
þessu unnið merkt brautryðjanda-
starf, sem vonandi á eftir að koma
mörgum fleiri skólum að haldi en
menntaskólunum í Reykjavík og á
Laugarvatni.
í upphafi þessarar litlu kennslu-
bókar um nýrri tíma rökfrœði er
vitnað til skilgreiningar Will Du-
rants á rökfrœðinni í The Story of
Philosophy. Þar segir:
„Rökfrœði þýðir einfaldlega list
eða aðferð réttrar hugsunar. Hún
er sú aðferð, sem allar greinar vís-
inda og lista styöjast við, jafnvel
hljómlistin hlítir lögum hennar.
Rökfrœðin er vísindagrein sjálf, því
að hugsanaferlar lúta að verulegu
leyti ákveðnum reglum, sem hver
meðalgreindur maður getur lært.
Rökfrœðin er líka list, því að við
Vestur Norður Austur Suður
Pass — 1 spaði — 3 tiglar — Pass
4 lauf — 4 hjörtu — Pass — Pass
5 tiglar — Pass — Pass — 5 hjörtu
Pass — Pass — 6 tiglar — Pass
Pass — 6 hjörtu — dobl. — Pass
Pass — Pass.
Spilið varð 3 niður og brezka sveitin
fékk 500 fyrir.
Við hitt borðið sátu svissneska spil-
ararnir A.—V. og þar gengu sagnir
þanig:
Vestur Norður Austur Suður
Pass — 2 spaðar — 4 tiglar — 4 spaðar
5 tiglar — 5 hjörtu — Pass — Pass
6 lauf — dobl. — 6 tiglar — dobl.
Pass — Pass — Pass
Suður lét út spaða 7 og með ná-
kvæmni tókst sagnhafa að vinna spilið.
Spilið vinnst ekki, ef Suður lætur út
tromp í byrjun. Svissneska sveitin fékk
1540 fyrir spilið og vann þannig 14 stig
á spilinu.
œfingu nœr hugsunin jafneðlilegri
leikni og fingur þjálfaðs píanóleik-
ara . . . Mörg deilan hefði sparazt,
ef viðrœðendur hefðu gert sér það
ómak að skýrgreina hlutina, sem
þeir voru að tala um. Sundurgrein-
ing og skýrgreining þeirra orða,
sem notuð eru, eru alfa og omega
hverrar alvarlegrar rökræðu, líf
hennar og sál. Krafan um skýr-
greiningu er erfiður og miskunnar-
laus prófsteinn á skilning, en þeg-
ar komið er yfir þann þröskuld, er
vandinn að hálfu leystur.“
Þetta voru orð Will Durants. En
ég hygg að við fslendingar getum
tekið undir það með honum, að
einnig hér hefði mörg deilan spar-
azt, ef viðrœðendur hefðu gert sér
það ómak að skýrgreina hlutina,
sem þeir voru að tala um. Má því
Ijóst vera, hve brýna nauðsyn ber
til að kennsla í nýrri rökfrœði verði
tekin upp í menntaskólum og há-
skóla. Það er ekki vanzalaust fyr-
ir menn, sem vilja kalla sig mennt-
aða, að ala á deilum aðeins fyrir
þá sök að þeir geta ekki skýrgreint
þá hluti, sem þeir eru að tala um.
Jóhann Axelsson, prófessor í líf-
eðlisfrœði við Háskóla íslands, vék
að þessum efnum í viðtali sl.
sunnudag. Sagðist hann vilja ítreka
tillögur, sem hann hefði áður sett
fram, að hafin yrði kennsla í vís-
indalegri aðferðafræði og vísinda-
sögu við Háskóla íslands. Sagði
hann, að það mundi að sínum dómi
ekki aðeins gefa okkur fœrari vís-
indamenn, heldur hamla á móti
þröngsýni og hleypidómum, en
stuðla að víðsýni og umburðar-
lyndi, sem vœri aðall sannrar
menntunar.
Þessi ummœli prófessors Jóhanns
gefa í skyn hvar skórinn kreppir
í þessum efnum. Kunnáttuleysi í
visindalegri aðferð háir bæði
menntuðum og ómenntuðum hér á
landi og veldur því að firrur og bá-
biljur eiga hér ekki örðugt upp-
dráttar. Kreddur manna og trúar-
aitriði haggast ógjarna, því að menn
Framhald á bls. 14