Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1968, Blaðsíða 7

Hann var gœddur hœfileika, sem enginn getur
skýrt: Að sjá liðna atburði og atvik, sem áttu ettir
að gerast — Benjamín Kristjánsson tók saman
og hugskynjanir hans
að finna týnd börn og ekkert verk er
honum ljúfara að vinna. Þá hefur hann
aðstoðað við að finna týnd skjöl og
hjálpað lærdómsmönnum við að ákveða
aldur og átta sig á fornum handritum
og listmunum.
öllum kemur saman um, að aldrei
reyni Croiset að fiska eftir upplýsing-
um eins og stundum á sér stað um spá-
konur og lófalestrarfólk, sem gerir sér
atvinnu af þessu. Ekki notar hann
kristálttsfcútur, andaborð, stjörnuispár
eða aðrar tilfæringar, dásvæfingar eða
önnur brögð. Hann tekur engum tilboð-
um frá samkomuhúsum um að vera ráð-
inn sean skemmtikraftuT eða huglesari.
Ef til viDl hefði hann hæfiileika ti'l að dá-
leiða fólk, en hann telur sig ekki hafa
rétt til að ná þannig valdi yfir öðrum.
Það sem gerist er ekki annað en það, að
honum getfur sýn, sem nær yfir tíma og
rúm í mikliu víðtæikara mæli en hjá öðr-
um. Hann sér atburði úr fortíðinni eins
•og á kvikmyndatjaldi, hann sér atburði,
sem gerast í fjarlægð samtímis, og það
sem dularfyllst er af öllu: hann sér ó-
komna atburði, segir hvað gerast muni
á morgun eða hinn daginn og jafnvel
eftir mörg ár. Um alla þessa skyggni
hans liggja fyrir fjöldamargar órækar
sannanir.
En þegar hann er að vinna fyrir lög-
regluna eða einstaklinga styðst hann
iðulega við það, sem kallast hlut-
skyggni (psychometri), en hún er fólg-
in í því, hann handleiikur miuni, seim
fólkið hefur átt, sem hann þarf að upp-
lýsa um, svo sem myndavélar, vettlinga,
'hringa og svo framvegis. Er þá eins og
hann fái beina skynjun af eigandan-
um, ekki aðeins hvar hann er staddur
og hvort hann er lífs eða liðinn, held-
ur einnig hvernig hann lítur út og hvað
fyrir hann hefur komið. Hann getur
lýst nánum ættingjum hans, húsinu sem
hann hefur búið í og sér stund-
7. júlí 1968 _____________________
um lengri eða skemmri brot úr ævi-
sögu hans. Líka getur hann sagt sögu
ókunnugra hluta.
Iðulega nægir það, að sá sem biður
hann einhvers taii aðeins við hann í
síma. Vill hann það jafnvel heldur en
fá heimsókn af honum, því að þá kann
svo að fara, að ýmisleg persónuleg á-
hrif villi um og dragi athygli hans frá
því aðalatriði, sem um er spurt. Sím-
talið eitt virðist nægja til að koma hon-
um á sporið, og spyr hann venjulega
aðeins fárra spurninga.
Alltaf veit Croiset þegar símað er,
hvort um hversdagslegt spjall er að
ræða eða alvarlegt erindi. Sé ekkert
markvert á ferðinni, finnur hann ekki
fyrir neinu. En sé hans leitað í veru-
legum vanda og ef um eitthvað alvar-
legt er að ræða, verður hann óðara
gripinn innri spennu. Hann sér alls
konar liti kring um sig, sem smám sam-
an skýrast og taka á sig ákveðnar
myndir. Það er eins og sýningarvél sé
sett í gang, og í hugskoti sínu fær hann
vitranir, sem stundum flytja hárrétt svar
við þvi, sem verið er að leita upplýs-
inga um. Hugskynjanir Gerards Croi-
sets eru iðulega furðulega nákvæmar.
Eru lýsingar hans gjarnan teknar upp
á segulband jafnóðum og hann segir
fiá þeim, en aíðan eru þær bornar ná-
kvæmlega saman við það, sem sannast
í hverju máli. Skeikar sjaldan miklu,
enda hafa upplýsingar Croisets mjög oft
komið lögreglunni á sporið og hjálpað
i'enni jafnvel til að komast til botns
í gömlum glæpamálum.
í.g veit til hvers þú hefur komið.
Croiset verður stundum óþolinmóð-
ur, þegar fólk ætlar að fara að segja
honum langar og leiðinlegar sögur, því
að hann veit oftast fyrirfram, hvað þeir
ætla að segja. Stundum grípur hann
hreinlega fram í og segir: „f Guðs bæn-
um hættu! Ég veit áframhaldið“. Stund-
um hefur fóikið varla opnað munninn,
þegar Croiset segir: „Ég veit til hvers
þú hefur komið. Það snertir barn, sem
er týnt. Sýndu mér mynd af drengn-
um.“ Gesturinn verður undrandi og kem
ur með mynd af barninu. Eftir að hann
hefur handleikið eina slíka mynd, sagði
hann eitt sinn: „Mér þykir þetta afar
leitt. Ég sé vatn, mikið vatn! Það hefur
orðið hörmulegt slys. Litla barnið hefur
drukknað. Ég sé það á 100 faðma dýpi
skammt frá bryggjunni hérna. í fyrra-
málið klukkan 10 muntu finna líkama
barnsins.“
Atburðir eins og þessir eru algeng-
ir, og er það mikill fjöldi barna sem
hann hefur fundið þannig. Af því hann
var eitt sinn sjálfur kominn að því að
drukkna virðist liggja mjög opið fyrir
honum að finna börn, sem drukknað
hafa, sem koma kann af því, að örlög
þeirra snerta hann á viðkvæmari hátt
en ýmislegt annað.
Hlutskyggnin.
Ef Croiiset hefur tifl. dæmöis handiLeik-
ið lokað umslag með eiginhandarskrift
einhvers manns, má búast við, að hann
geti látið ferns konar upplýsingar í té,
eitir því sem dr. Tenhaeff skýrir frá:
1. Hann getur lýst þeim, sem bréfið
hefur skrifað: líkamsútliti, rödd, líkams-
lýtum, ef einhver eru, fötum hans, hugs-
unum og tilfinningum, ekki sízt efhann
ber ótta eða kvíða fyrir einhverju.
Hann getur jafnvel hermt eftir honum.
2. Hann getur sagt frá umhverfi bréf-
ritarans og stöðu. Hann sér bækur í
kring um hann eða vélar, sem hann
vinnur við. Hann getur skýrt frá at-
vikum, sem komið hafa fyrir hann eða
eiga eftir að henda hann.
3. Hann sér fólk, sem hann umgengst
eða er honum vandabundið, vini hans eða
samverkamenn og getur jafnvel sagt frá
atvikum í sambandi við það.
4. Hann , sér heimilli bréfritarans Oig
landslag umhverfis það.
Sjaldan sér hann þó þetta allt sam-
an, bætir prófessorinn við. Oftast sér
hann aðeins tvennt eða þrennt af því,
sem hér er greint.
Croiset hefur, eins og fyrr er sagt,
hlotið mjög litla menntun og svo önn-
um kafinn hefur hann löngum verið, að
ekki hefiur honium gefizt miíkill tími
til búkileisiturs. Hann er nokikuð öa>
lyndur og er ekki laust við, að því
bregði stundum fyrir, er hann á við al-
þýðu manna, að hann virðist vera dá-
lítið rogginn af hæfileikum sínum. Einu
sinni var t.d. sagt við hann, að troðfullt
herbergi gesta biði eftir samtali við
hann. Þá svaraði hann: „Látum þá bara
bíða. Það er ekki til nema einn Croi-
set!“
Annars ber öllum saman um það, sem
bezt þekkja hann, að hann sé í hví-
vetna gagnheiðarlegur og góður dreng-
ur. Við dr. Tenhaeff og aðra vísinda-
menn hefur hann oft sagt: „Ég er bara
venjulegur maður. Allir hafa í ein-
hverjum mæli þá hæfileika, sem mér eru
gefnir. Hjá mér hafa þeir kannske náð
dálítið meira þroska.“
Ekki vandist hann á í uppvexti að
fara í kirkju, því að foreldrar hans
létu sig trúmál litlu skipta. Þó var
hann innilega trúaður á ungum aldri og
baðst iðulega fyrir, enda þótt foreldrar
hans hentu aðeins gaman að því. Hann
ber mikla lotningu fyrir Kristi, og tel-
ur sig kallaðan af guði til að vinna
verk sitt. Mér er það ljóst, segir hann,
að skaparinn hefur gefið mér merkileg-
ar gáfur, sem mig langar til að nota
öðrum mönnum til hjálpar, og er
mér það næg hamingja, ef mér auðn-
ast að verða samferðamönnum mínum að
liði. „Stundum hef ég fyl'lzt slíkri ham-
ingju og sælu, ef mér hefur aiuðnazt
með guðs hjálp að gera eitthvert gagn,
að hið eina, sem fyllt hefur vitund mína
er þetta bænarandvarp: „Ó, drottinn,
leyf mér að koma til þín!“
Croiset lifir og hrærist í starfi sínu,
svo að fátt annað kemst að í hugsun
hans. Hann segir, að hver maður hafi
ákveðið hLutverk að vinna í lifinu. Og
jafnvel þó að ekki þyki mikið til sumra
þeirra koma, séu mennirnir þó skapað-
ir af höfundi lífsins, og guð sé í þeim.
Framihalid á bls. 11
LESBÓK MOHGUNBLAÐSINS 7