Lesbók Morgunblaðsins - 29.09.1968, Blaðsíða 6

Hubert Horatio Humphrey, fram-
bjóðandi demókrata í næstu forseta-
kosningum Bandaríkjanna, fæddist
27. maí árið 1911 í bænum Doland í
Suður-Dakota. Faðir hans átti
stærstu lyfjaverzlun staðarins og
var kunnur fyrir róttækar skoðanir
sínar. Fjölskyldan missti eignir sínar
í kreppunni miklu og neyddist þá
Hubert til að hætta námi. Síðar lauk
hann námi í lyfjafræði á sérstöku
námskeiði og öðlaðist við það rétt-
indi til að reka lyfjabúð, sem hanri
starfrækti um skeið í bænum Huron
í Suður-Dakota. Nokkrum árum
síðar innritaðist hann í háskólann í
Minnesota. Humphrey var þá kvænt
ur maður, en með aðstoð konu sinn-
ar, Muriel, tókst honum að ljúka
námi þrátt fyrir lítil efni. Að loknu
háskólanámi, hlaut hann styrk til
framhaldsnáms við háskólann í
Louisiana og tók þar meistaragráðu.
Að námi loknu gerðist Humphrey
framkvæmdastjóri námsflokka, sem
skipulagðir voru upp úr kreppunni á
vegum verkalýðssamtaka í Minnesota.
Hann slapp við herþjónustu á stríðs-
árunum vegna litblindu og kviðslits. Ár
ið 1943 bauð hann sig fram til borgar-
stjóraembættis í Minneapolis, en féll,
og gerðist um sinn fréttamaður við út-
varpsstöð. Árið 1945 bauð hann sig á
ný fram tilborgarstjóra og í þetta sinn
nú fram til borgarstjóra og í þetta sinn
ára gamal'l og þótti taka á málum af ein-
urð. Hann gekk vasklega fram í því að
uppræta spillingu í lögregluliði borgar
innar og barðist gegn ofbeldi og yfir-
gangi glæpamanna með þeim afleiðing-
um, að tala ofbeldis- og hryðjuverka
stórminnkaði í valdatíð hans. Hann starf
aði einnig ötullega að viðreisn skó'la-
mála í borginni. Einnig þótti hann fram
sýnn í félagsmálum, m.a. bar hann upp
tillögu um sjúkrasamlag 15 ár-
um áður en það var í lög leitt og hann
varð fyrstur til að brýna fyrir mönn-
um nauðsyn friðarsveita. Árið 1948 var
hann kjörinn þingmaður Minnesotafylk
is, og endurkjörinn tvisvar unz hann
var, sem kunnugt er gerður að varafor-
seta Bandaríkjanna árið 1964.
F ulltrúar Minnesotafylkis á þingi
höfðu um 'langt skeið verið íhaldssamir
í stjórnmálum, en að kjöri Humphreys
stóðu ýmis frjálslynd öfl meðal ungra
menntamanna, bænda og verkalýðs-
samtaka. Hann var fulltrúi hinna ungu
og róttæku, sem ætluðu sér í einu vett-
fangi að bylta rikjandi og hefðbundnu
fyrirkomulagi. Hann dregur sjálfur enga
dul á það, að hann fékk engan veginn
varmar móttökur meðal þingmanna eða
í Washingtonborg yfir'leitt. í viðtali við
amerískan blaðamann segir hann hrein
skilnislega. Ég tók þetta mjög nærri mér.
Á hverjum morgni þegar ég ók á skrif-
stofu mína, sótti sú hugsun að mér,
hvort mér myndi nokkurn tíma takast
að eignast vin í Washington. Ég velti
því fyrir mér, hvort fólki félli vel við
mig persónulega. Ég skildi þetta ekki. . .
ég hafði jafngóða menntun og hver ann
ar. . . ,ég vissi, að ég hafði staðið mig
vel sem borgarstjóri í Minneapolis. Þar
átti ég vini og þótti alls staðar sjálf-
sagður í ö'ilum félagsskap". En alls stað
ar svöruðu menn gagnrýni hans með
þögn og fálæti. Þetta átti þó eftir að
breytast. Sjálfur segist Humphrey hafa
lært af reynslunni og endurskoðað bar-
áttuaðferðir sínar. Ég gerði mér Ijóst,
segir hann, að það er ekki hægt að
koma á frjálslyndum umbótum með því
að heyja skæruhernað. Það er heldur
ekki nóg að vera frjálslyndur í orði. . .
menn verða að vinna gagngert og skipu
lega að hlutunum — frjálslyndur þing
maður á Bandaríkjaþingi verður að
byggja upp áhrif sín þar eins og hann
væri að byggja upp starf eða embætti.
Um leið og mér 'lærðist þetta, fór mér
að verða ágengt. — Andstæðingar
Humphrys halda því þó fram, að frami
hans í stjórnmálum og persónulegar
vinsældir séu fremur því að þakka að
hann hafi slegið af kröfum sínum og
fórnað hugsjónum sínum og stuðnings-
manna sinna fyrir beina braut sem já-
bróðir þess forseta, sem sat á valda-
stóli á hverjum tíma. Þeir, sem halda
þessu fram, munu geta bent á mörg
dæmi þess, að Humphrey hafi snúizí í
ýmsum málum, sem til umræðu voru
eftir því hvernig vindurinn blés. Einna
lengst mun hann þó hafa gengið í
slíku, þegar til umræðu var 'löggjöf, er
miðaði að því að takmarka starfsemi
kommúnista. Humphrey andmælti frum
varpinu í þingræðu, en greiddi því at-
kvæði fjórum dögum síðar. En þegar
Truman forseti lagðist síðan gegn frum
varpinu, lýsti Humphrey yfir stuðningi
við þessa ákvörðun forsetans. Margir
höfðu orðið til að saka Humphrey um
linkind gagnvart kommúnistum, en slík-
ar raddir þögnuðu fyrir fullt og allt ár
ið 1954, þegar Humphry varð einn af
flutningsmönnum frumvarps, sem stefndi
að því að gera aðild að Kommúnista-
flokki Bandaríkjanna refsivert athæfi,
er varða skýldi fimm ára fangelsisvist.
S tuðningsmenn Humphreys halda
því þó fram að hann sé hafður fyrir
rangri sök, þegar honunv er lýst sem ó-
sjálfstæðum málamiðlunarmanni. Stefna
hans og sannfæring sé óbreytt nema að
svo miklu leyti sem tímarnir hafi sjálf-
ir breytzt. Baráttuaðferðir Humphreys
hafi hins vegar breytzt. Hann birtist ekki
lengur í þingsalnum með stríðsöxina
heldur vopnaður þolinmæði og þraut-
seigju. Og stuðningsmenn Humphreys
geta bent á áhrifamikil dæmi því til
sönnunar. Á flokksþingi demókrata ár-
ið 1948 lagði Humphrey fram ályktun
um aukin borgaraleg réttindi og klauf
með því Demókrataflokkinn í tvær and-
stæðar fylkingar og upp úr þeim klofn-
ingi breyttist afstaða flokksarmsins í
Suðurríkjunum til réttindamála mjög
til hins betra. Árið 1964 kom hann mann
réttindafrumvarpi í gegnum þingið þrátt
fyrir harðsnúna andstöðu Johnsons um
að það tækist. Tillögur hans um eftirlit
með vopnaburði voru undanfari samn-
inganna um takmarkað bann við kjarn
orkuvopnum og hann var á sínum tíma
einn samningsaðila.
H umphrey þykir nokkuð málgefinn
og tilfinningasamur. Iðu'lega klökknar
hann í ræðustóli og gleymir sér þá oft
í mólskrúði og fögrum slagorðum. Hann
er talinn óforbetranlegur bjartsýnismað
ur. Vegna afstöðu sinnar í Víet-nam mál
inu hefur hann hlotið viðurnefnið,,grát
andi haukurinn" Amerískur blaðamaður
sem er stuðningsmaður Humphreys og
hefur ferðazt með honum í kosninga-
ferðum, segir, að vera kunni, að Hump
hrey geri sér ekki rétta grein fyrir af-
stöðu unga fólksins. Enda þótt Humph-
rey tali miki'ð um frið og líti á sjálfan
sig sem friðflytjena (eitt eftirlætisorð
tæki hans er úr Fjallræðunni: sælir eru
friðflytjendur) geri hann sér ekki ljóst
að unga fólkið hafi engan veginn getað
öðlast þá mynd af honum í setu hans
í varaforsetastóli. Því sé gjarnt að líta
á hann sem handbendi forsetans og at-
kvæðalítinn mann. Sá tími, er Humphrey
gekk fram fyrir skjöldu og stofnaði em
bætti sínu raunveru'lega í hættu fyrir
málstað sinn, sé löngu liðinn. Hins veg-
ar segir þessi sami blaðamaður,að megin
stefna Humphreys í kosningabarátt-
unni sé að fara varlega, til þess að
geta sameinað alla stuðningsmenn sina
í baráttunni gegn Nixon. Og margir
séu Humphrey þakklátir fyrir þá aí
stöðu, þar eð lítt fýsilegt sé að fá mann
eins og Nixon í forsetaembættið, sem sí-
fellt sé með höndina á gikknum.
s
agt er, að Humphrey hafi alla tíð
stefnt að því að verða forseti Banda-
ríkjanna og mun hann fyrst hafa komið
ti'l greina í framboð árið 1952. Hann
var þó orðinn harla vondaufur um, að
þessu takmarki yrði nokkurn tíma náð,
er ákvörðun Johsons forseta um að segja
af sér breytti öllum viðhorfum. Og Hum
phrey liggur ekki á liði sínu til að ná
þessu marki og telur ekkert eftir sér —
þannig tryggði hann sér t.d. stuðning
negrasöngvarans James Browns með því
að syngja og dansa fyrir hann á fjöl-
mennum kosningafundi.
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
29. sept. 1968