Lesbók Morgunblaðsins - 29.09.1968, Blaðsíða 14

jr
A
erlendum
bókamarkaði
Félagsfræði:
Social Science and Political Theory. W.G.
Runiciman. Cambridge 1965. 1.6
Höfundurinn hélt fyrilestra með þessu
heiti í Cambridge 1961 og flutti þá aftur í
brezka útvarpið 1962 og úr þeim hefur
hann unnið þessa bók. í þessum greinura
ræðir hann kenningar Marxs, Max Web-
ers og fleiri um þróun þójðfélaga og tekur
síðan að fjalla um þróun nútíma þjóðfé-
lags, stéttarbreytingar iðnaðarsamfélags
og pólitíska afstöðu kjósenda og ástæðn-
anna til hennar. Hann ræðir náinn og aug
sýnilegan skyldleika félagsfræðinnar og
pólitískra stefna og loks telur hann að bilið
milli andnsúinna pólitískra stefna sé ekki
jafn algjört og álitið er almennt.
The Naked Society. Vance Pacard. Peng
uin Boöks. 1966. 5 — .
Packard hefur sett saman nokkrar bæk-
ur (The Hidden Persuaders, The Status
Seekers, The Waste Makers og The Pyra-
mid Climbers) um ýmis neikvæð fyrir-
brigði í nútima samfélagi. Bækur þessar
hafa verið mikið lesnar og ræddar. Sam-
félag það sem hann rannsakar er banda-
rískt þjóðfélag, en ýmis neikvæð einkenni
þess er tekið að gæta víða. í þessari bók
lýsir hann því eftirliti, sem ýmsar stofnan-
jr ríkisvaldsins og einkafyrirtæki og stofn-
anir hafa með einstaklingnum. Fyrirtæki
og stofnanir afla sér upplýsinga eða njósna
um alla þá, sem þau þurfa að hafa sam-
skipti við, tekjur, fjölskyldutengsl, stjórn-
málaskoðanir, heilsufar, einkalíf og skap-
ferli. Þessar njósnir eru framkvæmdar af
kunnáttumönnum með aðferðum og nútíma
tækni. Símahleranir eru stundaðar og upp
lýsinga er leitað hjá nágrönnum. Formið
er gamalkunnugt úr þeim ríkjum þar sem
ríkisvaldið eða flokkurinn var og er allt.
Og hvað er hægt að gera spyr Packard,
til þess að vernda einstaklinginn fyrir „eig
in“ ríkisvaldi og stofnunum, vernda einka-
líf manna fyrir stöðugum njósnum og af-
skiptum ríkisvaldsins? Það er sáralítið. Það
er líkast sem hver einstakur sé flæktur í
altumveíjandi neti, ennþá hefur hann nokk
urt frjálsræði möskvarnir eru enn ekki úr
stáli, en þeir geta orðið það, og þá verður
erfiðara að sprikla. „1984“ og „Brave New
World“ virðast á næsta leiti. Útlitið er öm-
urlegt og stundum virðist sem þetta sé allt
leikæfing undir komu „Big Brother". Spjald
skrárnar verða minnsta kosti eins full-
komnar og mögulegt er að gera þær, þeg-
ar þar að kemur.
Kritik der reinen Vemunft. Immanuel
Kant. Herausgegeben von Ingeborg Heide
mann. Philipp Reclam 1966.
Reclam útgáfan gefur út vandaðar og
ódýrar útgáfur. Var frumkvöðull vasabrots-
útgáfunnar á síðari hluta liðinnar aldar.
Með útkomu þessa rits 1781 hófst nýr þátt-
ur í sögu heimspekinnar. Þessi bók varð
undirstöðurit í heimspekifræðum og einnig
íyrir vísindalega þróun. Þessi útgáfa er
byggð á útgáfunni 1781 og annari útgáfu
1787. Bókinni fylgir mannanafnaskrá og
efnisskrá, auk þess sem gerð hefur verið
skrá yfir kantísk hugtök sem er nýung
í þessari útgáfu. Bókin er þokkalega
prentuð og band gott.
From Proprecy to Exorcism. The Prem-
isses of Modern German Literature. Mic-
hael Hamburger. Longmans 1965. 30 —
Höfundurinn dvaldist við nám í Berlín,
Edinborg, London og Oxford, gegndi her-
þjónustu í fjögur ár og tók að kenna þýzku
við Háskólann í Reading, en hvarf þaðan
1964. Síðan hefur hann stundað ritstörf.
Þessi bók hans er athugun á menningar-
legu og pólitísku andrúmslofti í Þýzka-
landi frá Nietzsche fram á okkar daga og
þýzkum bókmenntum. Þetta er ekki bók-
menntasaga í þeim skilningi heldur athug-
un á einhverskonar spennu milli höfunda
og þjóðfélags. Höfundurinn var, ef hann
mátti sín einhvers, nokkurskonar spámað-
ur, hálfgerður prestur, sem boðaði mönnum
fagnaðarerindi ásamt heimspekingum. Þetta
einkenni kemur fram um það leyti, sem
þýzkar bókmenntir og fræðimennska voru
hafin yfir daglegt líf, lifðu á hærra plani,
bókmenntir verða lúksus, en ekki eðlilegur
þáttur daglegrar menningar.
Samfara þessu fer ideurugl Hegels og lítt
skilgreind hugtök og hástemd þjóðernis-
þvæla. Höfundur leitast við að finna ástæð-
urnar fyrir þessari fjarlægð eða spennu
milli höfunda og þjóðfélags. Hann ræðir
verk þeirra höfunda, þar þessa gætir greini
legast. Bókin er merkileg og eftirtektar-
verð.
Strategy — The Indirect Approach. B.H.
Liddell Hart. Faber and Faber 1967 45 —
„öll hernaðarlist byggir á blekkingunni.
Þegar við virðumst vel færir til árásar,
verðum við að látast ófærir, þegar við beit
um herjunum, skulum við láta sem minnst
fara fyrir því: þegar við erum nálægir
verður fjandmaðurinn að álíta okkur
fjarri, og þá við erum fjarri skal óvina-
herinn álíta oss nálæga. Beitið vel til þess
að lokka fjandmanninn til árásar. Látið
sem allt sé í upplausn og malið hann“.
Þannig skrifaði Sun Tzu í bók sinni „Hern
aðarlistin" um 500 árum fyrir Krist. Og
það var hann sem ritaði þessar línur:
„í orrustu má nota hina beinu aðferð, en
sigurinn byggist á óbeinni aðferð". Sú er
hernaðartækni Liddell Hart, sem hann tók
að boða 1929. Ný og endurbætt útgáfa
kom út 1946 og aftur endurbætt 1954. „í
styrjöld ber að rýra varnarmáttinn áður
en bein árás er gerð“ segir höfundur í
formála. Bók sinni skiptir hann í fjóra
þætti. í fyrstu köflum rekur hann sögu
hernaðar listarinnar frá fimmtu öld f.Kr.
fram á þá „o.e.Kr. í öðrum og þriðja
þætti er fjallað um 'hernaðarlist í fyrri og
síðari heimsstyrjöld og í fjórða um hana
nú á dögum Hart er einn fremsti her-
fræðingur nútímans, og kenningar hans og
spádómar um hernaðarþróun hafa sannast.
í bókarlok er ágætur kafli um skæruhernað.
Die Geschicht und Ilistori von Land-
Graff Ludwig dem Springer. Johann Beer.
Reprint der Originalausgabe von 1698. Mit
einem Nachwort herausgegeben von Mart-
in Biroher. Kösel-Verlag 1967. KM 15 —.
„Deutsehe Barock-Literatur“ er nýrbóka
flokkur Kösel útgáfunnar. í flokknum eiga
að birtast þýðingarmikil rit frá 17. öld
og rarítet sem þetta. Af þessari bók er
aðeins til eitt eintak í háskólabókasafninu
í Halle og það varð fyrir tilviljun, að þess
var leitað. Fyrir þremur árum kom út í
Austurríki sjálfsævisaga Johanns Beer, sem
var á sinni tíð rithöfundur og hljómlistar-
maður. í þeirri bók er talað um Beer
sem höfund tréskurðarmynda og útgefanda
„Die Historiam von Landgraff. . . “ Tekið
var að leita þessa kvers og loks fannst
það og er nú endurprentað. KveriS er Ijós-
prentað og fylgir ítarleg greinargerð fyrir
titorðningu kversins. Þessi bókaflokkur
Kösel-útgáfunnar er þörf yfrirtekt og út-
gáfan hin vandaðasta.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
29. sept. 1968