Lesbók Morgunblaðsins - 29.09.1968, Blaðsíða 13

Úlfur Ragnarsson
Til Onnu
Pegar Anna er horfin
hverra augu hef ég til samanburðar
við morgunsólina?
Ekki það ég bæri saman.
en ber saman
nú þegar hún er horfin.
Þú segir mér að þögn
sé nær friði en ljóð,
en ef ég sem gjöf
færði þér þögn
(því ég þekki þögn)
þú mundir segja
þetta er ekki þögn
þetta er annað ljóð
og þú mundir endursenda mér það,
Skúlptúr á Skólavörðuholti
Til hliðar við Hnitbjörg
á Holtinu gamla
var berangur einn
í bemsku minni
börnum var frjálst það land
að gera þar grjóthús
í gleði sinni
og draga allskonar dót.
Sá ég þar vegi og vörður
sem vel mátti nefna skúlptúr.
Nú eru nútímabörn
að leita að leik sem týndist
til hliðar við Hnitbjörg
á Holtinu gamla.
Bjarni Halldársson:
Örlagarík
Þegar ég hafði komið mér fyrir í
herbetpginu hjá Áma rakara Nikuláss.
þá var ég þar öllum stundum eftir að
ég hafði setið í tímum í skólanum- Því
miður varð ekkert úr því að ég fengi
mér aukatíma í latíniu og þýzku mun
jþað bæði hafa stafað af sparsemi á
þá litlu aura sem ég átti eftir, og líka
vair ég óframfærinn og of lítið kunin-
ugur öllum kennurunum til að leita eft-
ir aðstoð þeirra. Þanmig leið tíminn án
nokkurra sérstakra viðburða. Eftir um
það bil 2 mánuði fór ég að fá verki
í augun á kvöldin, þau urðu nauð og
stirð. Ég varð oft að hætta að lesa
mikið fyrr en ég var vanur. Þetta verk-
aði illa á mig, ég fór að kvíða fyrir
ákvað ég að fara til augnlæknis. Þá
var aðeins eiun augnlæknir í Reykja-
timunum því ég var iQila iesinn. Svo
vik og hét Andrés Fjeldsted frá Hvit-
árvöltum. Hann hafði sérstaka lækn-
ingastofu og lagði ég leið mína þang-
að. Þegar röðin kom að mér þá stóð
ég þarna frammi fyrir mjög myndarleg-
um manni nokkuð holdugum með ljóst
yfirskegg. Hann spurði mig um öil
sjúkdómseinkenni, svo fór hann að
skoða augun í mér með afarsterkum
spegli sem bar svo sterka birtu inn í
eugu mér að ég þóttist alveg viss um
þegar hann héift höfði mínu eins og í
skrúfsfykki og þrýsti sínu auga fast upp
að mínu þá hlyti hann að geta lesiið
allar mínair hugrenningar. Mikla alúð
og vandvirkni lagði hann 1 þessa skoð-
un og ég sá strax að hann var ekki
ánægður með ástand mitt. Svo kom úr-
skurðurinn. „Þér hafið einhvern-
tíma fengið mislinga, þeir hafa farið í
augun á yður og skemmt æðahimnuna
þannig að þar eru stórir flekkir inni
á botni augans þetta hefur batnað í
bili, en nú við ofmikla notkun undan-
farna vetur hafa augun veikzt aftur og
nú er kominn mikil bólga í þetta sem
smábreiðist út unz það naar sjálfri
sjóntauginni, en nái það hemni þá tap-
ið þér alveg sjóninni“. Dómsorð eru
Bréf frá vini mínum
Það -amdaði til mín svolitlu af allri
jólagleðinni í gegmum bréfið þitt. ÍTt
úr því skein þessi blessaða tempnaða
frægeldin.gslega kvensemi, sem ég msim
að kitiaði bæði mig og þig í fyrra. Við
héldum veizlu og buðum stúlkunum. En
hver voru iaunin? Jú hnátumar voru
ánægðar og þökkuðu með brosi og blíðu
svip, en raunar stjórnuðu þær öllu,
skemmtuninni og okkur líka. Pilsavald-
ið má ekki verða ofmikils ráðandi. Það
er eitthvað annað hér í skólanum. Ég
þekki ekki stúlkumar með nöfnum, og
ef ég meyðist til að tala við eimhverja
þeirra þá þéra ég hana, svoma eru þær
mikið fjærlægar mér. Við Norðlingar
höfum féliag sem búið er að starfa í
2 ár, og þar er gefið út blað. Stund-
um skerst í odda á þessum fundum,
t.d. lenti ég í haTðri deilu við J.S.
út af grein sem ég skrifaði í blaðið
Heimavistir Gagnfræðaskólans nyrðra.
Þetta endaði með einskonar réttarsátt.
Annans stendur þetta félag völtum fót-
um, því sumir eru fjandsamlegir út í
eteÆnu þess og vilja það feigt.
Næst verður þú floginn úr hreiðrinu
og ég verð lagztur á egg vetrarins til
áð unga þeim út með vorprófL Ég get
ekki sagt þér hvar ég gref mína vondu
démsorð
þessi: „Þér verðið strax að hætta öll-
um lestri og skrift og megið ekkert
nota augun næstu 2 ár, annars getur
farið svo að þér tapið allri sjón“ svo
sagðist hann skyldu láta mig fá vott-
orð sem ég skyldi fara með tii mekt-
ors Menntaskólans. Næsta dag gæti ég
svo komið og fengið hjá sér hlífðar-
gleraugu sem ég yrði að nota últl sér-
staklega í sólskini.
Þetta kom yfir mig eins og reiðar-
slag. Til þessa hafði allt leikið í lyndi
fyrir mér frá því ég byrjaði mina náms-
traut, þrátt fyrir mjög örðugan fjár-
hag þá hafði ræzt vel úr öllu og vilji
minn var að kornast lengra áfram á
mermtábraut. En nú fann ég að hér
var sett rautt strik á míma lífsbraut
og óljós grunur læddist ge-gnum huga
minin að hér væru æðri máttarvöld
sem hefðu gripið fram í og hvíslað
„hingað og ekki lengra".
Mitt fynsta verk var að finna rekt-
or og tjá honum alla málavexti um leið
og ég afhenti læknisvottorðið. Hann
var fullux hluttekningar með mér og
bauð mér strax að ég mætti sitja
í tímum án þess að vera prófaður. Eg
afþakkaði það sfenax, til þess væri ég of
févana að ég mætti veita mér þann
munað.
Ég held að rektorinn hafi verið mesta
göfugmenni. Nú var ekkert sem kom
oftar í huga minn en það að fá strax
ferð burt frá Reykjavík. Ég byrjaði á
að greiða allar mínar skuldir og kveðja
þá sem voru mér vinsamlegir einkum
fólkið í mötuneytinu sem lét í ljós
hryggð sína yfir að missa mig úr hópn-
um. Eg ætlaði að fá félaga minn á her-
berginu til að kaupa lampann, en því
neitaði hann ákveðið og um leið ásak-
aði hann mig fyrir að bregðast skyldu
minni með herbergið. Svona geta menn-
imir verið misjafnir. Ég tók mér far til
Akureyrar méð sænsku timburskipi og
var um 3 sólarhringa á leiðinni.
Þar með lauk mínum námsferli.
samvizku í surnar. Æltli það verði ekki
síldin og svínarííð á Sigló sem helzt
freisrtar min. Senn ert þú búinn að
ijúka þínu prófi. Ég fagna þér, em finn
jafnframt til með þér að þurfta að skilja
við allt sem er orðið þér svo kært. En
er þetta ekki það eðlilega að varan
yfirgefi verksmiðjuna þegar hún er
fullgerð. Auðvitað farið þið öll með
brennandi löixgun tii að verða góðir
og nýtir menn, eins og okkar góði
skólameistari mundi hafa orðað það. Ég
fékk skít'legar eánkanir, enda sýnt mjög
litto auðsveipni við kennaraina. Það er
gullsatt sem þú segist hafa frétt, að
ég fékk núll í stærðfræði, enda er ég
víst ekki á hægra brjósti Sig- Thor-
oddsen. Svo fór ég að glugga ögn í
hana og fékk nú 3 á vorprófi.
Mest þjáir mig nú peningaleysi, það
getur gert flesta að hel... ræflum. Sum-
ir geta ekki lagzt svo lágt að slá lán
og synda svo eftir skuldalánum milli
skerja. Ég veit ekki hvorf ég get logið
og svikið og sníkt mig svo áfram til
skólaloka. Ég fór í dansskóla í vetur
og lærði Lancher og tostep og France-
aris. Svo í lokin var ha-ldið bali að
Hotel Reykjavík og þar var nu aðeins
slett úr klauf. Nýlega var svonefnt
skólaball, því er svo viturlega fyrir
komið að mest einn fjórði hluti nem-
enda geta tekið þátt í því. Allir þurfa
að mæta í Smoking með hvíta lianzka
og sérstaka ballskó. Svo er sjálfsa.gt
að vena orðinn fullur þegar líður að
miðnætti, og Apendera upp á dömumar
og helst að sofa hjá einni fyrir rest.
Bréfið þitt síðasta bendir til að þú hafir
bæði þroskazt eg vitkazt. Nú ertu sezt-
ur að sem góðux borgari en berskjald-
eður að vísu. Heyri ég að þú sért fall-
inn þá vona ég að þú fallir við góð-
an orðstír og fallir á grúfu, þá verðu-r
þín hefnjt.
Framtíðarhátíðin var á sumardaginn
fyrsta. Veizlan var fyllirí á Mennta-
skólavisu. Minni voru flutt misjafnlega
góð. Svo kom púnsið allir drukku sum-
ir mikið, aðrir minna, menn föðmuðust
og flugust á, sungu og orguðu eins og
vitstola rónar. En allt endaði samt
skikbanlega.
Lifðu í eilífri sælunni. Þinn Gassi.
hagalagcfar
Hlt er að sjá vlð hagsmanns höggum.
Það er mælt, að prestur einn, sem
þekkti Tlluga (staðarsmið í Skálholti)
vel, hafi verið búinn að biðja hann að
smíða utan um sig, en spáð því, að kist-
an yrði ekki nægilega stór. Það þótti
Illuga hart að heyra, svo margar lík-
kistur hefði hann smíðað um dagana.
Þar kom, að hann var kallaður til að
smíða utan um hinn látna mann. En
þegar kistulagt var, reyndist kistan of
stutt, svo að iljarnar á líkinu stóðu í
fótagaflinum. Greip þá Illugi Slagham-
ar og sló högg á fótagaflinn. Hrukku
þá fæturnir ofan í kistuna. Þá varð
honum þetta að orði: „Þú sázt ekki við
hagsmanns höggum". Var svar Illuga
lengi í minnum haft.
(Sk. H.: Árnesingaþættir).
dldungis rétt.
Björn Gunnlaugsson var mjög vel-
viljaður skólapiltum, brúkaði jafnvel
brögð þeim til hjálpar, t.d. þegar séra
Guðmundur Gísli á Kleifum útskrifað-
ist (hann var ómögulegur í sumum
námsgreinum, þótt hann væri góður í
sumum). Við prófið kom hann upp í
metaskálunum. Kennarinn spyr: „Hvað
gerir þessi ská'l, ef lóð er látið á hana?“
„Hún fer upp“ svaraði lærisveinninn.
Þá svarar Gunnlaugsson: „Já öldungis
rétt, ef þyngra lóð er látið á hina“.
(Finnur á Kjörseyri).
29. sept. 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13