Lesbók Morgunblaðsins - 01.06.1969, Page 10

SÍÐARI HLUTI
Tveir þjóðfánar blakta yfir
Nýju-Hebridseyjum Vila, höf-
u'ðborgin á Nýju-Hebrideseyj-
um, er meira frönsk en ensk
enda þótt þessum eyjum sé
stjómað sameiginlega af Frökk-
um og Bretum og fánar þessara
þjóða blakti við hún á öllum
opinberum byggingum. Hinn
mikli fjöidi smákaffistaða hafa
á sér óumdeilanlega galliskan
brag.
Enda þótt mér vœri mjög ó-
Ijúft að fara frá Vila, vissi ég,
að ekki var tíl setunar boðið
og hvirfilvindatíminn var ekki
langt undan. Ég sigldi því af
stað í norður átt frá Vila. Fað-
ir minn fór einnig af stað með
strandferðabáti og sigldi til
Heniara á Guadalcanaieyju í
Salomonseyjaklasanum. Þar ætl
aðí hann að hitta mig.
Ég sigldi fyrst innan Hebr-
ideseyjanna og hraðaði ferð
minni fram hjá strönd Pente-
costeyjarinnar og til Santa Mar
ia í Bankseyjum og þar talaði
ég inná segulband skoðun mína
á þessum eyjum og var hún sem
hér segir:
— Þetta eru einhverjar þær
fegurstu eyjar, sem ég hef
nokkurn tímann augum litið.
Þær eru flosgraenar og hafið
seim þú siglir yfir að þeim er
dökk blátt og þegar þú nálg-
ast eyjarnar sérðu frumskóg-
inn og allan gróðurirm og yfir
er ljósblár himinn prýddur litl-
um hvítum skýhnoðrum."
Ég lá í höfninni í Honiara
í tvo daga áður en faðir minn
kom, en hann hafði lagt lykkju
á leið sína og farið til Malita.
Hann dvaldi þarna á Salomons-
eyjum þar til komið var fast
að jólum, öðrum jólunum mín-
um í ferðinni. Við fegðarnir
skemmtum okkur vel þarna sam
an og rannsökuðum nærliggj-
andi eyjar, eins og Savo, Tu-
lagi og Florida.
íbúar Saiomonseyja urðu mikl
ir vinir bandarískra hermanna
í síðari heimsstyrjöldinni og eru
enn mjög vinveittir Bandaríkja-
mönnum. Þeir undruðust mjög
að Bandarikjamennirnir skyldu
berjast sem óðir væru fyrir
frelsi þessara yndislegu eyja og
fara síðan frá þeim.
Við feðgarnir reikuðum þarna
um vigvelli síðari heimsstyrj-
aldarinnar og sáuim grónar rúst
ir virkja, ryðbrunna skriðdreka
og ryðbrunnin skip á strönd-
inni. Ég hafði lesið um orust-
urnar þarna í skólabókum mín-
um, en aldrei kunnað almenni-
lega að meta fórnir þeirrar
kynslóðar, sem faðir minn var
af. En sundurgrotnuð leðurstíg-
vél hér og þar og stöku manns-
bein hjá þeim, ryðgaður hjálm-
ur sundur skotinn og fieira þess
háttar gerði mér ljóst, hvílík-
um stórræðum kynslóðin á und-
an mér hafði staðið í á þessum
sitað og ég var hreykinn af
henni, en jafnframt gerðu þess-
ar minjar mig dapran í skapi.
A Savoeyju er heimkynni ein-
kennilegs fulgs. Hann hefur
stutt stél, stóra fætur dökk-
brúna og líkist hænsnfugli og
af honum dregur flugvöllur eyj-
arinnar nafn sitt, en hann heit-
ir Megapode flugvöllur. Fugl-
inn verpir í nánd við strönd-
ina og þar tinaeyjaskeggjar egg
hans.
Snemma morguns og aftur
fyrir sóLsetur horfðuim við á
þessa fugla verpa eggjum sínum
á stærð við gæsaegig og grafa
þau í sandinn og róta yfir sand-
inum með hinum stóru fótum
sínum. Eggin liggja svo þarna
í 40 daga, en þá ungast þau
út og unginn brýtur sér leið
upp úr sandinum og er sam-
stundis fleygur.
En maðurinn þarf allt af að
fá sitt af gæðum jarðar og vel
það og eyjaskeggjar ræna fugl-
inn eggjum sínum. Þeir leita
uppi missmíðar á sandinum, þar
sem eggin eru og grafa þau
upp. Ég fékk þarna tvö egg,
en missti þau úr léttbátnum
minum, í brimlendingu við eyj-
una.
I Honiara tók ég innanborðs-
mótorinn í Dove allan i sund-
ur, smurði hann upp og málaði
hann og gerði hann vel gang-
færan og ákvað að selja hann.
Ég fengi þá aukapening og
meira rúm um borð í Dove. Ég
fékk fyrir vélina 40 dollara í
áströslkum peningum. Égleigði
öðrum jaktarmanni á jakt sem
hét Síríus stórfokkuna. Hann
var á leiðinni til Nýju Gíneu
og þar ætlaði ég að taka hana
aftur eins og síðar varð. Mér
fannst ég nú velstæður maður.
1. marz rann upp. Þann 5.
yrði ég 18 ára. Eins og góðum
þegn Sams frænda sómdi, skrif-
aði ég skólanefndinni í skólan-
um mínum og tilkynnti fjar-
vistir. Ég fékk svarið frá þeim,
þegar ég var í Ástralíu og þeir
báðu mig að hafa samband við
þá strax og ég kæmi heim. Lík-
ast til hafa þeir haldið, að ég
kæmi heim innan viku eða svo.
f Honiara hringdi ég til fjöl-
skyldu minnar, fyllti vatnsílát-
in, keypti ný egg, toll„klarer-
aði“, og sigldi af stað til Nýju
Gíneu. Ég tefldi þarna á tæp-
asta vaðið, því að hvirfilbylja-
tíminn var nú yifirstandandi.
Ef einihver hefði sagt mér að
eftir 10 daga í hafi sæi ég enn
Guadalcanal hefði ég hlegið upp
í opið geðið á honum.
Ég var rétt kominn úr kall-
færi við land, þegar tók fyrir
byrinn og ég rak þarna um
hafið í blankalogni. Dag eftir
dag reyndi ég að sigla vestur
á bóginn en straumarnir báru
mig jafnJharðan til baka til eyj-
anna. Ég lagðist í ólund og át
eggin mín. Ég tók til við lest-
ur og las Ian Fiemming, Rob-
in Moore og Alan Villiers —
einnig las ég bók um Víkinga
og hét hún — Hin löngu skip.
Avanga fylltist ólund og geð-
illsku ekki siður er. ég. Hann
æddi um dekkið, reif fötin mín
og stökk uppá nef sér hvað
litið sem útaf bar. Hann gerði
mér þann afleita grikk, að éta
og rífa í sundur afrit, sem ég
hafði fengið hjá öðrum jaktar-
manni af korti yfir höfnima í
Darwin í Ástralíu.
ATTA MÍLUR UPP
OG NIÐUR
Annað veifið rann á byr og
ég fylltist þá bjartsýni og hélt
að nú væri byrleysinu lokið,
en byrinn stóð aldrei lengi og
það lyngdi með ofsalegum hita.
Dove sigldi í hrinigi, það litla,
sem hún sigldi. Ég hef talað
eftirfarandi inná segulbandið
mitt:
— Loggið sýnir að ég hef
nú siglt 18 sjómílur, en af kort-
inu að dæma eru þær ekki nema
10. Þar sem logglínan hangir
venjulega lóðrétt niður, er eins
líklegt að þessar átta mílur, sem
munurinn er hafi ég farið upp
og niður.
Mér komu í hug hið kunna
vers Saimuels Taylors Coler-
idge úr kviðunni um farmann
f ortíðar innar:
— Dag eftir dag, dag eftir
dag
bærðist ekki hár á höfði, og
við lágum grafkyrrir í byr-
leysunni
eins og málað skip á máluð-
um sjó,
Þessu reiðileysi fylgdi einn
kostur. Það fór að braka í
Dove. Á dauðakyrru hafinu er
skip, sem marrar í, ákjósanleg-
ur félagi. Það var auðvitað ekki
í fiberglerskrokknum, sem marr
aði í, heldur í lúgum og hill-
um, sem voru úr viði. Kannski
var aldurinn farinn að segja til
sín. Kannski var Dove líka að-
eins og mimna mig á, áð hún
þyrfti orðið aðgerðar með og
ýmislegt þyrfti að lagfæra um
borð.
Og hitinn var mikill, eftir
frásögn minni á segulbsndinu.
Þetta eru einhverjir þeir heit-
ustu dagar, sem ég hefi lifað.
Ég sit hérna og svitna, aðeins
svitna og svitinn drýpur á kort
in mín og leiðarbókina. Saltur
svitinn rennur niður andlit mitt
og niður á nefið, þar sem ég
blæs dropanum burtu og hann
fellur niður á skýliskappana og
þaðan rennur hann niður á
dekkið. Meira rennur þó niður
hálsinn á mér og bringuna.
Þetta er heldur óskemmtilegt
bað.
Svo var það allt í einu, að
taglið á hvirfilvindi hitti mig
og öskuhvass norðvestan vind-
ur blés í þrjá daga. Dove beit
samau tönnunum og rann skeið-
ið í átt til Nýju Guineu.
En þá lyngdi aftur en i þetta
skipti varð ég þó_ aðnjótandi
smátilbreytingar. Ég vaknaði
eitt sinn við einkennilegan
hávaða. Þegar ég leiit út fyrir
borðstokkinn, sá ég sjóskjald-
böku. Ég greip um annan aftur-
legg hennar og hún barðist
dáldið um og reif sig lausa. —
hún var hreint ekki svo mátt-
laus. Hún kom aftur. Sennilega
hefur hún verið að fóðra þarna
unga. Ég greip nú um hana
miðja með báðum höndum og
hélf henni í um það bil 30
sekúndur. Þá rykkti hún sér
lausri og hvarf aftur í hafið.
Þetta var afleitt, ég hefði svo
sannarlega getað þegið að fá
skjaldbökukjöt.
Það var nú um hríð ýmist
logn eða norðvestan vindur og
við færðumst smámsaiman í átt-
ina til Port Moresby, eftir þá
hægustu ferð, sem ég hef
mökkru sinni farið. Ég var 23%
dag að sigla 905 sjómílur. Ég
eyddi þremur vikum til að njóta
ánægjunnar af föstu landi und-
ir fótum og ég dyttaði að segl-
um mínum, sem voru brunnin;
af sól og rifin af stormum.
ÞAÐ MUNAÐI MJÓU
NÓTTINA ÞA
Port Moersby er heldur ekki
sérl. lifandi í miinningiu minni.
Þetta er stór nútímaborg með
nokkrar háar byggingar undir
nöktum eða kjarrvöxnum hæð-
um. Mikill hluti borgarbúa
hefst við í útbænum Boroke,
sem er á sléttu um það bil fimm
málium austur af aðalborginni.
Mér þótti gaman að heimsækja
gúmekrurnar fyrir utan borg-
ina og horfa á fólkið fylla leð-
urskjóðumar sem settar voru
undir vöikvann sem vall úr
gkurði á berki trjánna.
Þarm 18. apríl'hélt ég af stað
í átt til Darwin í Ástralíu og
hafði birgt mig upp af nýmeti
til fararinnar, en það bætti lít-
ið sálarástand mitt. Eitt sinn
eftir að ég hafði lokið við að
gæða mér á steiktu nautakjöti
kartöflum og grænmeti talaði ég
inn á segulband mitt: — Það
er ekkert gaman að snæða góð-
an málsverð eins og þennan
þegar þú ert einn. Ég hefði al-
veg eins getað hakkað í mig
smurðar brauðsneiðar. . . .
Leið mín lá nú í gegnum
Torressund og inn í Arafura-
hafið. Þetta er fjöllfarin siglinga
leið og það sigldu svo mörg
skip framhjá mér að nœturlagi,
að ég þorði varla að festa
blund. Ég gat ekki hvilzt með
öðru móti en treysta á sjálf-
stýringuma, guð og lukkuna.
Það er nú samt ekki nóg að
vera vakandi, ef menn eru ekki
á verði og rr.ér vairð að því. Ég
var nefnilega glaðvakandi, og
var að hlusta á útvarp, þegar
ég heyrði ógnlegt hvisshljóð
líkt og heyrist í úthafsöldu, sem
brotnar við land. Stór alda
hristi bátinn og skók og það
var eitthvað á Dove, sem ner-
ist við eitthvað annað.
Ég þaut upp og taldi víst, að
nú væri mín siíðasita stund kom
in. Það sem við augum blasti
virtist mér sem geysi hár öldu-
veggur, en það reyndist vera
stór og svartur bógurinn á út-
hafsskipi. Aldan, sem skollið
hafði yfir Dove var aldan, sem
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
1. júni 1969