Lesbók Morgunblaðsins - 01.06.1969, Page 11

freyddi frá bógum þess og ann-
aðhvort mastrið eða skrokkur-
inn á Dove hafði núizt við
skrokk skipsims.
Dove valt og. hallaðist gífur-
lega en innan augnabliks var
þessi stóri svarti skrokkurinn
skriðinn hjá og hin fáu ljós sem
á skipinu voru fjarlægðust og
dofnuðu. Engir merki manna
ofandekks sá ég og ekkert hljóð
þaðan heyirði ég, ekki neitt sem
benti til þess að vart hefði
orðið við Dove. Við Dove urð-
um þarna ein eftir í þögn næt-
urinnar og ég stóð eins og
steini lostinn og þakkaði mín-
um sæla fyrir, að ekkert það
skyldi standa útaf þessari ó-
freskju, sem orsakað hefði get-
að að marstrið brotnaði hjá mér.
BLASIÐ LÍFI í BÖRKINN
Um hádegisleytið þann 4ða
maí sigldi ég fyrir vélarkraft-
imum inn á innxi höfnina í Dar-
win, sem er höfuðborg Norður-
hluta Ástralíiu. Mér létti, þegar
ég var örugglega kominn af
siglingaleið hinna stóru skipa.
Þú getur verið viss um það les-
andi góður, að ég hlakkaði til
að eyða nokkrum vikum í landi.
Sviðin af sól eins og borg í
útjöðrum sléttanna í Bandaríkj-
unurn en samt björt og nú-
tímaleg liggur Darwin á lágri
sléttu sem lækkar í gjám nið-
ur að sjónum. Ég lagði lag mitt
við suðurafríkanskan vin,, sem
ég átti og einnig var á sigling-
arferðalagi og við réðum okkur
þarna í vinnu um tíma. Hann
gerðist bústjóri eða verkstjóri
á búi en ég aðstoðarmaður bygg
ingarmeistara og vann með raf-
magnsvél. Það var erfitt að fá
vinnu og það lá við að ég yrði
rekinn úr starfi vegna þess, að
ég fullnægði ekki einu skilyrði
fyrir vinnunni. Verkamenin áttu
að vera í skóm en ég átti þá
enga.
Það varð mér til láns, að ég
fann skó í gúmhaug, sem ég
rakst á og gat tjaslað þeim
svo saman, að ég gat notað þá
við vintmuna. Við reistum þarna
þrjá turma fyrir aflstöð og há-
spennulínu staura fyrir raf-
magnsstöð.
Tveggja mánaða dvöl í Dar-
win nægði mór alveg og við
Dove héldum af stað þann 6.
júlí 1967 og var hún nýmáluð
öll og puntuð. Framundan var
5900 sjómílna haf, Indlandshaf-
ið milli Darwin og Durban í
Suður-Afríku. Kyrrahafið hafði
tekið mjúkt á mér, en Indlands-
hafið sýndi mér í tvo heim-
ana. Ef ég hefði vitað fyrir
fram um þá storma og þann
skaða, sem ég hlyti á ferð minni
yfir þetta haf, eir óvíst hvort
ég hefði nokkru sinni farið úr
höf'n í Darwin.
Sjómíaðurinn þraukar af sér
sbonm og regn, en þegiar við
þetta bætist einmanakennd, þá
fer að draga úr kjarkinum. Það
eru takmörk fyrir því, sem þú
getur þolað að vera skekinn til
sýknt og heilagt og hafa emgan
til að tala við nema segulband-
ið þitt og kolóðan kött.
Siglinigaútreiilkningar mínir
höfðu fram að þessu reynzt ör-
uggir og réttir en samt var ég
áhyggjufullur yfir því, hvern-
ig mér gengi að hitta á hinar
litlu eyjar, sem ég stefndi til
og voru einis og örsmáir punkt-
ar í hinni miklu auðn Indlands-
hafsins. Það hlaut að þurfa
allmikla nákvæmni að hitta á
Hugað’ að seglabúnaði.
Að störfum með sextantinn
Stund til að skrifa í dagbókina.
tvo fyrstu áfangastaðina á leið-
inni, en annar þeirra var eyjan
Cocos, sem var 1900 mílur frá
Darwin en hinn var Mauritia,
sem var 2400 sjómíður frá Coc-
os.
Síblásandi staðvindurinn bar
mig áleiðis með 100 mílna hraða
á sólarhring. Ég reyndi að
dreifa huganum með því að
hlusta á mína eigin hljómsveit
en hún samanstóð af krikket-
fjölskyldu en það er skordýr,
sem framleiðir skarpt hljóð
með hluta af vængjum sínum.
Þessi fjölskylda hafði tekið sér
far með mér. Eina nóttina lenti
flugfiskur um borð en köttur-
inn varð fyrri til að ná hon-
um. Sá fékk þarna aldeilis
veizlu. Síðar fékk ég um borð
smokkfisk og ég gerði að hon-
um og þurrkaði hann.
Ég var allan tímann eitthvað
að stússa þessar vikur, sem ég
var á leið yfir Indlandshafið.
Ég bjó mér til leðursandala,
belti, dró upp koirt af eyjum,
saumaði segl, og dyttaði að reið-
anum. A hverjum degi tók ég
myndir. Stundum batt ég mynda
vélina ýmist að framan eða
aftan á skipinu og hafði í henni
taug og Meypti af í hinum enda
bátsins.
KONUNGSRÍKI KOKOSHENT
UNNAR Á KORALEYJUNI
COCOS
Þið getið ímyndað ykkur gleði
mína, þann dag, sem Cooos reis
úr hafi framundan — ég stefndi
beint á eyjuna. Ég hafði siglt
þessar 1900 sjómílur á 18 dög-
um og það var ekki svo af-
leitt hjá litlu Dove.
Cooois er kóraileyja í Cluni-
es- Rosis kóraileyjaklasanum og
Ástralíumenn stjórna eyja-
skeggjum. Eyjan er þó fremur
einskonar ríki Clunies-Ross fjöl
skyldunnar, þó að ástralska
stjórnin fari þar með opinber
völd. Hinn fyrsti af Cluniies-
Ross ættinimi til að setjast þarna
að var John, skipstjóri upp-
runninn á Shetlandseyjum og
settist hann þarna að 1827.
Hann flutti inn Malasíumenn
verkamemn og lifði þarna til
ævilioka. Nú ræðuir þarna ríkj-
um barna-barna barn hans John
Clunies-Rosis og ræktar þarna
kokoshnetur og kopra og ræð-
ur öllu með þessum 450 eyjar-
skeggjum, sem þarna búa.
Fram á þennan dag befur líf-
ið þarna á eyjumni verið tilfyr-
irmyndar. Það er sjaldgæft að
þarna séu framdir glæpir. Öll-
um er séð fyrir fæði, klæðum,
menntun og hjúkrun. Þegar Mal
ayarnir á eyjunni kvænast fá
þeir í brúðargjöf hús og hús-
búnað.
Þegar ég hafði siglt um átj-
án klukkustundir frá Cocos
lensaði ég á rifuðu stórseglinu
og rifaðri fokkunni í hvössu
regnskúra veðri. Ég svaf laust
um nóttina og kl. 2 heyr'ðd ég
einkennilegan hávaða ofanþilja
og ég fór upp að athuga hvað
um væri að vera. Það var ekk-
ert á dekkinu, það var alautt
og hreint af sjóganginum. Ég
talaði síðar eftirfarandi inná
segulbandið:
— Mastrið var fallið í sjó-
inn, Það hafði ekki brotnað
heldur bognað um það bil sex
fetum yfir dekkinu og tveimur
fetum fyrir neðan samsetning-
arstaðinn þar sem það skemmd-
ist í fyrra sininið. Reiðinn og
segiið var í sjó. Ég bafði haft
um mig líflímuma, þar sem óg lá
í kojunni, ég tók hana yfirleitt
ekki af mér, en nú losaði ég
mig við hana því að bóman, sem
hún var fest við, var nú á kafi
í sjó.
Ég hamaðist nú við að ná inn
mastrinu og bómiunni og segl-
inu og binda þetta fast, en þá
var það, að báturinn kastaðist
harkalega til undan öldu og ég
var ekki vel á verði og stakkst
fyrir borð í fyrsta skipti á æv-
inni — og þá án líflínunnar.
Mér tókst að ná taki á borð-
stokknum og hala mig um
borð aftur. Sjórinn var þægi-
lega hlýr, en kaldiur riegnvind-
urinn næddi aftur á móti ó-
motalega um mig, enda var ég
aðeins í nærbuxunum.
Ég fór niður í koju mína, þeg
ar ég hafði umnið það sem nauð-
synlegast var um nóttina og
beið birtingar. Ég gat ekki sof-
ið og strax og birti hófst ég
handa á ný. Þegar ég hafði
gengið frá reiðanum og bóm-
umni, fleygði ég mastrinu í sjó-
inn og bölvaði þeim degi, þeg-
ar ég hafði gleymt að stinga
heillapeningi undir mastursend
ann. Ég reisti bómuna og not-
aði hana sem mastur og reisti
stórseglið rifað á henni, eins
og ég hafði gert í fyrra sinndð.
Það var alveg útilokað, að ég
gæti smúið laiftur til Cocos í þess
ari vindátt. Fraimumdan var aft-
urámóti 2300 sjómílna leið yf-
ir úthaf. Ef vindar yrðu mér
ekki hagstæðir mátti hamingjan
vita, hvar ég lenti að lokum.
Ég vissi að ef ég hefði vind-
inn á eftir myndi ég geta náð
alla leið til Mauritia en það
lék enginn vafi heldur á því,
að yrði vindur mér andstæður
myndi ég lenda í vandræðum.
Það hélzt áfram leiðindaveð-
ur, 25 hnúta staðvindur og haf-
ið alsett hvítfyssandi ölduföll-
um en vindurinn var alltaf á
eftir miér. Tii þesis að auka hrað
ann og eins til að stöðva betur
bátinn og gera sjálfstýringunni
léttara að vimna, kom ég fyrir
þversegli, sem ég setti saman
úr rúmábreiðu og hengdi það
á framstaginn. Hún rifnaði
nokkru síðar og bætti ég hana
þá með tjalddúkmuim mínum og
gamalli skyrtu, sem ég aftur
bætti með handklæði.
Það kann að þykja furðu-
legt, en Dove lagði að baki 100
sjómílur daglega undir þessum
hlægilega seglabúnaði og ég
hafði ekki reiknað með að kom
ast hraðar við eðlilegar aðstæð-
ur. Þetta var nú samt versta
sjóveður sem ég hafði enn feng-
ið á sjó og einn daginn hef ég
sagt þetta við segulbandið mitt:
„— Stór alda skall yfir bát-
inn og ég sá grænan sjóinn í
annað sinn á sjómennskuferli
mínum, út um kýraugun. Það er
mikið af sjó í klefanum.“
Næsta dag hef ég sagt þetta:
,,— Ég var að taka sólarhæð-
ina með sextantinum mínum,
þegar stór alda reið yfir bát-
inn og færði mig og sextant-
inn í kaf. Þessi ferð ætlar að
reyna mig, . .“
Þegar ég hafði siglt í þessu
veðri í 19 daga fór Dove að
nálgast eyjuna Rodrigues, sem
er á þessairi leið til Mauritia
og ég fór að hafa áhyggjur af
að ég kynni að renna þar á
land að nóttu til. Ég stóð lang-
tímum saman uppá léttjullunni,
sem lá á hvolfi á dekkinu og
starði framundan og reyndi að
koma auga á l’and í tunglsljós-
inu. . .Að morgni hins 19 dags
í hafi sá ég land í um það bil
20 sjómílna fjarlægð
Fimm dögum seinna sagði ég:
— Jafnvel með þessum ófull-
komna seglabúnaði hef ég siglt
á 24 sólarhringum frá Cocos til
Mauritiu og haldið áætlun.
Hvílík sjón, að sjá land rísa
grænt og traust úr sjó.
í Port Lewis mættu mér heill
hópur jaktamanna og gamalla
vina, eins og Shireen og Moth-
er á Pearl frá Englandi, Ed-
ward Bear og Bona Dea frá
Nýja Sjálandi, Corsair II frá
Suður Afríku og Ohra frá
Ástralíu. Semsagt, úrval úthafs
siglimgaflækinga.
Á þessari sykurauðugu eyju
Mauritiu ríkir franskt and-
rúmsloft og stafar það frá nærri
heillair aldar eða 95 ára stjórn-
artíð Frakka, sem réðu þar ríkj-
um áður em Bretar hertóku eyj-
una, en það var 1810. Meðan
ég var þarna voru eyjarskeggj-
ar að búa sig undir að endur-
heimta sjálfstæði sitt og varð
það þann 12. marz þetta ár.
Ég þurfti ekki að kunna
frönsku til að skilja það, a ð
það myndi taka mig mánuði að
smíða mastur í Mauritíu. Ég
þurfti að fá sérstakan við frá
Afríku og þegar hann væri
fenginn væri hvirfilvindatíminn
kominn aftur og ég yrði að
vera áfram um kyrrt. Tímaritið
National Geographic Magazine
kom mér nú til aðstoðar og lét
smíða nýtt og þyngra álmastur
og sendi það flugleiðis í tveim-
ur hlutum og voru ekki liðnar
fullar tvær vikur frá því ég
kom til Mauritíu og þar til ég
hafði fengið mastrið.
Fimmtán vina minna þáðu
boð mitt um að koma um borð
í Dove og halda þar masturs-
reisuigilli en áhafnir á jöktuim
sem þarna lágu höfðu hjálp-
að mér við að koma fyrir reið-
anum á mastrinu og reisa það.
Þið getið verið vissir um, að ég
gleymdi ekki að stinga pening
undir mastrið í þetta skipti og
var það 50 ceta mauriskur pen-
ingur. Það komu svo margir um
borð í Dove, að hún varð sökk-
hlaðin og sjór flæddi loks inn
í stýrisrúmið. Ég mátti þá reka
gesti mína í land, en ekki varð
það til að slíta veizlunni og
innfæddur matsveinn matreiddi
fyrir okkur steikt hrísgrjón og
hænuunga. Vinur minn einn
fékk gítarinn minn og við sung-
um öll alþýðusöngva .
Það eru ekki nema 130 sjó-
mílur frá Mauritíu til La Re-
union sem er eins og franskt
hérað. Verðlag er svo hátt þar,
að það getur enginn jaktar-
flækingur leyft sér að dvelja
þar stundinni lengur.
Reunion er dásamlega fall-
egur staður. Eldfjöllin rísa
uppí næstum tveggja mílna hæð.
Dalirnir eru djúpir með snar-
bröttum hlíðum, vegir með
skörpum beygjum liggja um
eyjuua og hún er þakin litlum
bændabýlum með sauðahjörðum
á beit. Ég hélt frá Reunion
þann 4ða dag oktober mánaðar
og hafði samfylgd, stutta þó,
við Bona Dea og Ohra. Það kom
ekki dropi á dekk í þrjá daga,
en það var lognið undanfari
stormsins.
Ferðin til Durban í Afríku
miátti heita ein saimfellld miartröð
Framh. á bls. 15
1. júná 1969
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H