Lesbók Morgunblaðsins - 22.06.1969, Qupperneq 13

<Dr*ngunnn tóVc ú n\ÓK
O^bargóngunni 09 {cxnn.
þoó %Vi)cít oá wg murdi
&V»rtu mlknó ó. ucÓ
wmbdijbV s<3m m««t cxó
tagpi harvx cxó t«r oó
hourin hlsypur uppl jbung-
vá ó, hcmum %oo faxK
hfxníx og fór þcA unckxn
'cfUamingL og cxxriúA
oóán.% %\órm«jótXumog
^óUum og goteK wo ura
oá drcmgurvnn doXjixr
o^tur u. bote og uerSur
te^p^hjótdunnn L %válo-
Krió. íxnu ainxú, nr dxcxug-
urinn snorL hotecnu (rurn
oA &teÓLtodgrunjura or
%\öðu opnor otlosiv. bonn
krggg hon.% Qn drQng-
ur lon&tr oáð fcxUió
ofan á honum ,£n soocjddi
oó oogu dr«ng’urun upp d.
brvngu til oá sAangia
honum V*jL ^os&xr nióur
f\Jdunnn vx ^rcrollun
cJísU: fram úr steÓJLonum
od dsxjgsbirtcjLnoL Uxgðc
loaa^ca horvnojr og &ókK
húrx \pcA nvður Ihjoxm,
þcwsa c, hQndi og þykúv
cAUx aá þcxð mun'v cjítÚx
úxrú sÁnn.íoh Vtxnn þá
þod ráð ar cimuguryrvn.
KlLCjJCum þor somhúnlá
survrt hjjoru mQgcjn. þmp-
sAýaJdojnns og UaVcÚsI oþ^ó
o^tur on, hlutourhcr hcja[u.
dyrurvum undir mvá(um. bú \DC?opor o^turgojnQon
ERLENDAR
BÆKUR
MARIO SOLDATI: Skuggan i
speglen. P.A. Norstedt & Söners
Förlag, Stockholm. 1966.
Marío Soldati er einn af kunn-
ari núlilandi rithöfundum Italíu,
faeddur 1906, og hefur talsvert af
verkum hans verið þýtt á Norð-
urlandamál. Skuggan í speglen,
sem er smásagnasafn, er fjórða
bók hans sem út kemur í sænskri
þýðirrgu, en þýðingu þessara
sagna gerði Margareta Suber.
Samfelldur svipur er yfir þessu
smásagnasafni. Allar byggja
sögurnar að einhverju leyti á
þeirri tiú höíundar að öll landa-
mæri í tíma og rúmi séu tilbún-
ingur ntannanna, að engin skil séu
milli hins raunverulega og óraun
verulega og timinn einvörðungu
skynvilla, að tilviljun sé ekki til
eða eins og hann orðar það á ein-
um stað „að við lútum vilja
óþekktra afla . . . að hver athöfn
sern við innum af hendi sé ann-
arri háð, sem var unnin af ein-
hverjum öðrum á allt öðrum stað
einhvern tíma í fymdinni." Höf-
undur leitast við að sýna okkur
þetta samhengi og það fer ekki
hjá því að hið yfirskilvitlega komi
við sögu, og þá fer stundum svo,
að höfundur gerir ekki annað en
segja okkur skemmtilega og
spennandi sögu um dularfull fyrir
bæri. i beztu sögunum tekst hon-
um hins vegar að veita okkur inn-
sýn í angist og ótta þess manns,
sem stendur á landamærum hins
raunverulega og óraunverulega og
þorir ekki að stíga skrefið enda
þótt hann hafi hugboð um að
„óraunveruleikinn" sé enn fyllra
og áþreifanlegra líf en það sem
hann hikar við að yfirgefa. „Raun
verulegt’ umhverfi þessara sagna
er þægilegt og áhyggjulaust líf
heimsmannsins á Italíu, sem allt
getur veitt sér, en yfir sögun-
um ö'.lum hvílir tregablandinn
grunur um úrkynjun og þróttleysi,
sem stendur í vegi fyrir því, að
sögupersónur geti af hreinskilni
gert upp sakir við umhverfi sitt,
og viðurkennt að lífsfyllingu sé
þar ekki að finna. Draumurinn er
þrátt fyrir allt þægilegri en upp-
gjörið.
SIMONE DE BEAUVOIR: De
vackra bilderna. Albert Bonniers
förlag, Stockholm 1968.
Þessi bók, sem heitir á frum-
málinu Les belles images og kom
út I París 1966, mun vera fimmta
skáldsagan eftir Simone de Beau
voir, sem þýdd er á sænsku, en
sænsku þýðinguna gerði Eva
Alexanderson. Höfundur gerir hér
upp sakir við vissa tegund af
borgaralegu samfélagi, þar sem
lífslygi og lífsþægindagræðgi þró-
ast innan ramma gylltra auglýs-
inga, sálfræðilegrar meðhöndlun-
ar og fagurfræðilegs áhuga á
dauðri menningu. Sögupersónur
de Beauvoirs eru að vissu leyti
sérréttindafólk sem ímyndar sér
að það finni æðri tilgang í til-
gangslausu starfi, meðan öll við-
leitni þeirra miðast raunverulega
við það að svæfa samúð og sam-
kennd með meðbræðrum sínum.
Grunntónn bókarinnar er sú trú
höfundar að slík samkennd sé
upprunaleg. Aðalpersónan sjálf
hefur verið „andlega svæfð" af
sálfræðingi í bernsku og gerð
ónæm fyrir þjáningum annarra, en
sagan greinir frá viðleitni hennar
til að forða barni sínu frá sömu
örlögum.
MIODRAG BULATOVIC: Hjálten
pá ásnan. Bonniers, Stockholm.
1968.
Höfundur þessarar bókar er
Júgóslavi, upprunninn úr af-
skekktum bæ í Montenegro og
þar lætur hann flestar sögur sín-
ar gerast. Hann er fæddur 1930
og hefur sent frá sér nokkrar
bækur. Hann er nú að verða einn
kunnasti yngri rithöfunda Júgó-
slavíu sakir þýðinga á verkum
hans víðs vegar í Evrópu og það
varð enn til þess að vekja á hon-
um athygli, að nýjast verk hans,
sem hér er í sænskri þýðingu
Gretu Hjelm, en hefur birzt á
fleiri tungum einnig, hefur verið
bannað í heimalandi hans. Réðu
þvi banni sjónarmið velsæmis og
ættjarðarástar, eins og það mun
hafa verið orðað.
Það hefur verið sagt, að Júgó-
slavar hafi með þessari skáld-
sögu eignazt verk á borð við
Góða dátann Svejk eftir Jaroslav
Hasek. Þá mætti einnig minnast
til samanburðar sögunnar Man-
illareipið eftir finnska skáldið
Veijo Meri. Hér er sem sagt um
að ræða skopsögu um styrjöld og
styrjaldartíma, deilt á viðteknar
hugmyndir manna um hetjuskap
og hermennskudáðir með því að
draga þær sundur og saman í
háði. En Buiatovic er beizkari höf-
undur en hinir tveir fyrrnefndu,
háðið er naprara og gamanið
grárra. Þá fjarlægð efnisins sem
skopið veitir hinum höfundunum,
fylir Bulatovic upp með tveim
eðlisþáttum sern hvorir tveggja
eru orðnir velþekktir úr nútíma-
bókmenntum: ýktu raunsæi og
sjálfsögðum furðulegheitum. Úr
þessu verður kostuleg blanda og
mikill efnisþráður þar sem rakin
er saga eins vesæls kráreiganda,
sem hefur tekið það í sig að ger-
ast pislarvottur og þjóðhetja með
því að bjarga þjóð sinni undan
áþján italskra fasista sumarið
1943.
— Sv. i
22. ani 1939
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13