Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1970, Page 10

Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1970, Page 10
Versti forseti Bandaríkjanna Annar Iiluti LAUNDÓTTIR FORSETANS Eftir Francis Russel Hinn áttunda maí árið 1917 fékk Warren G. Harding þingmaður og verð- andi forseti bréf, þar sem sagði svo: — Eg veit ekki, hvort þér munið eftir mér. Faðir minn hét Britton og var læknir í Maroinbæ í Ohio... — Bréf þetta var frá Nain Britton, sikóla- stúlkuirmi, sem Harding hélt vöku fyrir heirraa í Marion for&um, þeirri, sem einna mest hafði öfundað Carrie Phili- ips, sem almannarómur taldi réttilega óstmey Hardings. Enda þótt Harding og „greifynjan" kona hams byggju raú orðið í Washington, en Carrie handan hafsins, var Harding enn að reyna að taka upp þráðinn, þar sem hann hafði slitnað. Nan Britton stóð á tvítugu um þetta leyti og stundaði nóm á hraðritunar- skóla í New York. Hún hafði skrifað Harding í því skyni að fá hann til að útvega sér ritarastöðu. Hún hnýtti þessu aftan við bréf sitt: — Skelfing þætti mér vænt um að heyra frá yður. — Þingmaðurinn hafði einn um fimmtugt er þetta var. Andlitsdrættir hans voru enn jafn „klassískir“ og forðum, hárið hafði heldur gránað og hann var jafn sólbrúnn og hressilegur og endranæv. Lífsfjör hans hafði ekki dvínað. Hann mundi prýðisvel eftir stúlkunni og skrif- aði henni snarlega. Hann kvað „allar líkur á því“, að hann kæmi til New York í næstu viku. Ef hann gæti hringt í hana eða haft samband við hana „þannig að vel færi á“, þá mundi hann gera það þegar í stað og það „með án- ægju“. Hann endaði bréfið á því, að. — Þér sjáið, að ég man vel eftir yður — Þau hittust á Manhattanhótelinu, er. þar bjó Harding. Þau leiddust inn í setustofuna og settust í sófann og hjöl- uðu þar um liðna daiga í Marionbæ. Nú gat hún loksins sagt honum hindr- unarlaust frá æskuást sinni. Hann stakk upp á því, að þau færu upp á herbergið bairas, svo þau gsetu talað sam- an í friði. Hann sagðist ekki hafa getað fengið neitt herbergi nema hjónasvít- una vegna þess, að einhverjir þingfull- trúar hefðu lagt öll hin undir sig. — Dyrnar höfðu varla lokazt að baki okkar, þegar við kysstumst í fyrsta siran, — sikrifaðd hún síðar í mœrðarleg- um skólastúlkustíl í langdreginni frá- sögn sinni af sambandi þeirra. — Rúm- ið stóð uppi á smápalli. Við bældum það ekki. Húsgögnin voru öll í stíl. Eg gleymi því aldrei, aldrei, a:ð hr. Hard- ing sagði: — Guð minn góður. . . Guð miran góður, Nara! —• eftir hvera koss. — Harding játaði nú fúslega, að hann Ihefði koimið til borgarinraar í þeim til- gangi einum að hitta Nan. Hún hélt sínu fyrir honum og kvaðst vera hrein mey Harding áttaði sig og tók hagsýnni af- sföðu. Haran hélt siamstumdis með hama í skrifstofubyggingu Bandaríska stálfé- lagsins og útvegaði henni vinnu þar. Áður etn þaiu skildu ... — staikk hr. Harding þrjátíu dollurum í spánýju næl- onsokkana mína og sagði, að sér þætti leitt að eiga ekki meira að gefa mér i þetta sinn. — Nan dvaldist við og við í Chicago hjá systur sinni og þangað sendi Hard- ing henni fyrsta ástarbréfið. Það var allruglingsleg lesning og taldi fjörutíu síður. Því fylgdtí ljó.simyrad af Harding þar sem hann spókaði sig á tröppum þinghallarinnar. Enda þótt Nan væri í sjöunda himni yfir bréfinu hafði hún samt vit á því að fara fram á peninga í fyrsta sinn. Harding sendi henni fjöru- tíu og tvo dollara og skýrði upphæðina þannig, að talan gæfi til kynna, að þetta væri greiðsla fyrir eitthvert starf, sem hún hefði innt af hendi fyxir hann. Þau hittust í Indianapolis, fyrr en vikan var liðin. Harding hafði verið þar á ræðu- og fyrirlestraferð. Þegar Nan kom til borgarinnar tók hann á móti henni á brautarpallinum og hún fann að hann titraði, þegar hann tók um hönd henni. Hann skráði hana undir Hard- ingnafninu á hótelinu og kvað hana vera fræruku sína. Þau leigðu hvort siitt herbergið, en eyddu nóttinni við kossa og faðmlög eftir því, sem hún sagði. Harding átti fleiri fundarstaði fram- undan og skömmu síðar skráði hann þau inn á hótel í C'hicago og í þetta sinnið sem hjón. Sagt er, að afgreiðslu- maðurinn hafi tautað glottandi fyrir munni sér, að gæti Harding sannað að hann væri kvæntur stúlkunni, þá skyldi hann fá herbergið ókeypis! Nan Britton var enn hrein mey, er hún sneri aftur til New York úr þess- ari „kossaferð" þeirra. Þegar loks kom að því, að þaiu „eigrauöust hvort amraað“, þá var það við fremur óskemmtilegar aðstæður. Harding hafði skyndilega komið frá Washington og farið með Nan á Imperí- alhótelið, sem var annars flokks bæli á Neðra Broadway. Nan leit glæsilega út og Harding var í essinu sínu. Hann skráði þau undir nafninu Hardwick. Þau voru þögul í lyftunni á uppleið. Herbergið þeirra var á langveginn og tveir stórir gluggar á því. Broadway- tónninn barst neðan af götunni. — Það var þaran diag, sem ég varð brúður hr. Hardings — , skrifaði Nan síðar. Nokkru síðar lágu þau dösuð og værðarleg í rúmi sínu, er barið var harkalega að dyrum. Dyrunum var lok- ið upp að utanverðu og tveir leynilög- reglumenn óðu inn gólfið. Annar þeirra beimfari skilxíki Nain og er ihún snieri sér að Harding var allur vindur úr honum. Hann sagði henni að segja til nafns síns, annað þýddi ekki, því að þeir hefðu greinilega undirtökin. Ann- ar lögreglumaðurinn skrifaði upplýsing- arnar hjá sér. Harding sárbændi þá um að leyfa Nan að fara. Lögreglumennirnir kváðu hann verða að eiga allt slíkt við dómarann og sögðu lögreglubíl vera á leiðinni að sækja þau. Þá var það, að annar þeirra tók upp hatt Hardings og varð litið inn- an á svitabandið. Þar stóð skýrum stöf- uim: W.G. Hai-dirag, 'þimgtmiaður — gylltu letri. Nú skipti heldur um. Hinir rögg- sömu leynilögreglumenn tóku hatt sinn og staf og hypjuðu sig. Harding og Nan voru nú orðin heldur framlág. Þau klæddu siig í sinatri og lö'gregluimienindrn- ir kcimiu þeiim uindiain uim bakdyrraar, áður en lögre'glubíllinn kom á vettvang. Harding stakk tuttugu dollara seðli að öðrum þeirra. Hann hafði í fyrstu hald- ið, að málið snerist allt um fjárkúgun Hann sagði Nan, að hann hefði aldrei búizt við að sleppa fyrir minna en þús- und dollara. Fáeinum vikum síðar hóf Nan hraðritun hjá stálfélaginu. Hard- ing sendi henni reglulega peninga frá Washington. Þegar honum leiddust um- ræðurnar og fundirnir úr hófi fram skrifaði hann henni oft bréf í þingsaln- um. Þau voru allt að sextíu síðna löng og ákaflega ástríðuþrungin og mærðar- full. Nan fékk bréf frá honum á hverjum sunnudagsmorgni með sérlegum sendi- manni. Hún svaraði alltaf um hæl. Hard- ing lýsti því gjarnan yfir, að: — hvergi nema í frönskum bókmenntum hef ég séð aðrar eins línur og við sendum hvort öðru í þá daga. — Woodrow Wilson hafði unnið kosning- arnar árið 1916 með slagorðinu: — Hann hélt okkur frá stríðinu. En nú var stríð skollið á. Og það hafði bæði komið við Carrie Phillips, drottningu Marionbæj- ar og eiginkonu helzta kaupmanns bæj- arins og Harding þingmann, sem var að reyraa a'ð ryðja sér braiuit í SLtjórnimáluim og græða jafnframt á dagblaðinu sínu. Carrie hafði neyðzt til að fara frá Berl- ín árið 1914, enda þótt hún hefði þegar tekið ástfóstri við borgina. Er Harding hitti hana aftur eftir heimkomuna, fann hann, að þau höfðu fjarlægzt hvort annað og ekki var auðvelt að brúa bil- ið. Hún hafði ræktað með sér megna andúð á smábæjarlífinu í Ohio og um- staragirau þar. Saimt sam áður tóku þau þráðinn upp, þar sem frá var horfið. En þau fundu glöggt, að þau voru ekki söm og áður. Evrópudvöl Carrie hafði breytt öllu. Hún hæddist að pólitísku barmbolti Hardings og „óðu kapphlaupi hans um heiðursvott og stöðutákn‘. Hann sagðist hafa snúið sér aftur að stjómmálum til þess að gleyma henni. En hvernig, sem allt veltist þá fundu þau að hvort þarfnaðist annars enn sem fyrr. Þegar Biandaríkj'aimanjn dróguist iran í heimsstyrjöldina varð Carrie á sú skyssa að hefja ákafan áróður fyrir hönd Þýzkalands. Ekki gat liðið á löngu þar til slíkt athæfi yrði á allra vör- um í jafn litlum bæ og Marion. Harding hafði reynt sitt til þess að koma vitinu fyrir hana og ritað henni skynsamlegt bréf beint úr þinginu (raunar einnig á bréfsefni þingsins!) Svar hennar var allharkalegt. Hún sagði honum blátt áfram, að ef hann drifðist að greiða at- kvæði með stríði við Þýzkaland mundi hún fletta ofan af honum, segja eigin- manni sínum frá því, að vinur hans hefði svikizt aftan að honum, opinbera bréf hans og hrekja hann þannig úr embætti. Harding greiddi að vísu atkvæði með stríði við Þjóðverja og hélt einnig ræðu í því sambandi, en þar sem hann hafði áður talað svo kröftuglega á mannfund- um þá var ræða hans i þetta sinn bæði máttlítil og dularfull að orðalagi. Carrie gerði ekkert úr hótun sinni, enda þótt hún væri ofsareið vegna af- stöðu Hardings. Þannig stóðu málin um það leyti, sem Nan Britton skrifaði Harding fyrst frá New York. Harding tókst með lagni sinni að halda þeim hvorri frá annarri og hélt þó við báðar. Enda þótt Nan hleypti nýju lífi í hann með æsku sinni hafði Carrie enn traust tök á honum. Þrátt fyrir aðvörun Hardings hélt Carrie nú áfram áróðri sínum fyrir Þýzkaland og Harding reyndi allt sem í hans valdi stóð til þess að koma vitinu fyrir hana. Honum var kunnugt um, að ríkislögreglan hafði auga með henni. Hann reyndi enn einu sinni að aðvara hana, en hún svaraði illu einu og hann steinþagnaði. Loks kom að því, að ríkis- lögreglan yfirheyrði Carrie og vitkað- ist hún ofurlítið við það: talaði heldur minna um Þýzkaland eftirleiðis, en hóf sj álfboðavinnu hjá Rauða krossinum. Árið 1918 var þegar farið að nefna nafn Hardings í sambandi við forseta- kosningarnar tveim árum síðar. Allir forsetiar reputblikaraa, sam kjörnir höfðu verið síðan í Þrælastríðinu höfðu ann- að hvort verið fæddir í O'hio eðia búið þar. Því varð mönnum óhjákvæmilega litið til væntanlegra frambjóðenda fylk- isins fyrir komandi kosningar. Hard- inig var eini flioikikisileiðtoigiinin í Ohio, siem hafði emin sitt að seigijia á æiðri stöðum. En vinum sínum sagði Harding ævinlega, að ef svo ótrúlega færi að hann kæmi nokkurn tíma til greina sem frambjóð- andi, þá mundi allt stranda á því, að ábyrgðin, sem forsetaembættinu fylgdi væri miklu meiri, en hann kærði sig um að bera. En utan endimarka Ohiofylkis heyrð- ist nafn hans sjaldnast lagt við embætt- ið. Theodore Roosevelt var enn hinn óskoraði leiðtogi Republikanaflokksins. Um miðjan nóvember ársins 1918, rétt fyrir vopnahléið veiktist Florence Hard- ing hastarlega enn á ný. Nú komst Harding að vísu ekki frá Washington vegna veikinda hennar, en hún gat samt ekki fylgzt með honum lengur Harding fór að koma með Nan Britton frá New York. Þau reikuðu saman um stræti Washingtonborgar af furðulegu kæruleysi. Harding var svo upp með sér 10 LESBOK MORGUNBLAÐSINS 26. júlí 1970

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.