Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1972, Blaðsíða 14

varpið afgreitt sem lög með 19
samhljóða atkvæðum og stað-
Æest af konungi 'sama dag og
Hafnarfjarðarfrumvarpið. Þar
með höfðu giftar konur fengið
kasningarétt og kjörgengi í
þessum tveimur kaupstöðum,
en óhræddir gátu húsbændur
verið enn um það að lenda á
bæjarstjórnarfundi með vinnu-
konunni sinni.
Árið eftir, 1908, fengu kon-
ur í Danmörku þessi réttindi,
og 1909 voru 128 konur kosn
ar þar í iandi í bæjar- og sveít-
arstjórnir.
Eins og áður segir, tóku lög-
in um stjórn Hafnarfjarðar
ekki gildi fyrr en 1. júni 1908,
en við bæjarstjórnarkosn-
ingarnar i Rvík. 24. janúar
sama ár, fengu konur nú færi
á að láta til sín taka. Fjölg-
að var þá í bæjarstjórn upp í
15 og teknar upp hlutfalls-
kosningar, sem þá voru ný-
Junda. Var glundroðinn svo
mikill, að fram komu 18 listar,
sem frægt er orðið. Er
og frægt, að nafn Þórðar J.
Thoroddsens læknis var á nær
heimingi listanna.
Reykviskar konur höfðu nú
mikinn viðbúnað. Að bón Kven
réttindafélagsins fluttu Sig-
urður Eggerz, Björn M. Ólsen
og Sveinn Björnsson ókeypis
íyrirlestra og fræddu kon-
ur um réttindi þeirra og rétt-
arkröfur. Bæði Hið isienzka
kvenfélag og Kvenréttindafé-
lagið undirbjuggu vandlega
framboð sérstaks kvennalista
og skoruðu á konur að
sækja kosninguna vel og kjósa
iistann. Helmingur kvenna,
sem á kjörskrá var í Reykja-
vik, sótti kosninguna, sem þá
þótti gott, og 58% þeirra kaus
kvennalistann, og það nægði til
þess, að hann fé'kk flesta full-
trúa, eða fjóra, einum fleiri en
sjálfur Heimastjórnarflokkur
inn. Hefur kvennalisti hvorki
fyrr né síðar unnið slíkan sig-
ur, og aldrei síðan hafa jafn
margar konur setið samtimis í
bæjarstjórn Reykjavíkur. Þess
ar konur voru Katrín Magnús-
son, kona Guðmundar Magnús-
sonar læknaprófessors, Þór-
unn Jónasen, landlæknisfrú,
systir Hannesar Hafsteins,
Bríet Bjarnhéðinsdóttir og
Guðrún Björnsdóttir, ekkja sr.
Lárusar Jóhannessonar, bróð-
ur Jóhannesar sýslumanns og
bæjarfógeta. Þetta sama ár fór
Bríet í fyrirlestraferð umhverf
is land, hélt 12 fyrirlestra og
stofnaði kvenréttindafélög í
nokkrum kaupstöðum.
Á alþingi 1907 fluttu Skúli
Thoroddsen og margir fleiri
frumvarp til nýrrar stjórnar-
skrár. Samkvæmt þvi hljóðaði
greinin um kosningarétt til al-
þingis svo:
„Kosningarétt til alþingis
hafa allir karlar og konur,
sem eru fullra 25 ára, þegar
kosning fer fram. Enginn get-
ur átt kosningarétt, nema
hann hafi óflekkað mannorð,
hafi verið heimilisfastur i kjör
dæminu eitt ár, sé fjár síns ráð
andi og hafi eigi verið lagt af
sveit síðustu fimm ár, eða hafi
hann þegið sveitarstyrk á þeim
tíma, að hann hafi endurgoldJð
hann eða honum verið gefinn
hann upp. Giftar konur hafa
kosningarétt, þótt þær séu
ekki fjár síns ráðandi vegna
hjónabandsins, ef þær að öðru
ieyti fullnægja áðurgreind-
um skilyrðum fyrir kosninga-
rétti."
Kjörgengi mundi hafa leitt
af þessu fyrir sömu aðila, ef
samþykkt hefði verið, en raun
ar var kosningaréttur kvenna
ekki höfuðatriði þessa stjórn-
arski'árfrumvarps.
í framsöguræðu sinni sagði
Skúli, að nú yrði því eigi leng-
ur borið við um kosningarétt
kvenna, að þeim sjálfum væri
þetta ekki áhugamál. Það
sýndi áskoranafjöldinn, er
þinginu hefði borizt. Undir
þær hefðu skrifað 10.927 kon-
ur.
Guðlaugur Guðmundsson
(þm. V.-Skaft.) sagði: „Sízt
skal ég mæla á móti kosninga-
rétti kvenna. Þótt ég hafi ekki
orð fyrir að vera maður kven-
hollur nema við hóf, þá hef ég
þó jafnan borið virðingu fyrir
kvenfólkinu." Og sérstaklega
vildi hann láta þess getið, að
hann hefði hugsað sér að bera
fram stjórnarskrárfrumvarp
1897, en hætt við það, er frum-
varp dr. Valtýs var fyrr upp
borið, en í einni grein þessa
frumvarps, sem aldrei sá dags-
ins ljós, hafði konum ver-
ið áskilinn kosningaréttur.
í nefndaráliti minnihluta
nefndar, sem um stjórnarskrár
málið fjallaði, en það voru
Skúli og sr. Einar Þórðarson
á Desjamýri (2. þm. N-Múl.),
segir, að hin mikla rýmkun
kosningaréttarins, sem frum-
varpið fari fram á, þar sem
gert sé ráð fyrir því, að konur
giftar sem ógiftar hljóti þessi
réttindi til jafns við karlmenn
og vinnuhjúin öðlist einnig
sama rétt, sé réttlætiskrafa,
sem eigi þoli bið og ætti ekki
að dragast, þangað til íslend-
ingar og Danir hafi samið með
sér um sambandsmálið. Og eitt-
hvað hefur áskorunum kvenna
fjölgað enn, þvi að nú er
nefnd talan 11.422, enda sýni
það, að mjög mikill áhugi sé
vaknaður meðal kvenna á
þessu máli.
Framh. í næsta blaði.
Étjefandl: Il.f. Arvakur, Keykjavík
Framkv.stJ.: Haraldur Sveinsson
Ritstjórar: Matthías Johannessen
Eyjólfur KonráS Jónsson
AðstofiarritstJ.: Styrmlr Gunnarsson
RitstJ.fltr.: Gísll Slgurfisson
Auglýsingar: Árni Garfiar Krlstlnsson
Ritstjórn: Afiaistræti 6. Síml 10100
Glugginn
Framh. af bls. 15
verulega hnyttnir. Annars var
ég farinn að halda að Steinþór
hefði fengið „okkar aldur“ á
heilann.
Rió Trió-ið var mjög gott.
Þeir félagarnir eru orðnir svo
öruggir og samstilltdr að un-
un er að heyra. Lögin og text-
arnir voru skemmtileg, en ef
til vill dálítið tilbreytingalaus.
Þeir hafa skemmtilega fram-
komu, eru öruggir með sig að
sjá og kunna auk þess nokkra
brandara.
En þó Lítið eitt og Ríó væru
góð, þá sló Hannes Jón þeim al
gerlega við. Hann var blátt
áfram stórkostlegur þegar
hann fékk „hreiminn". Lögin
sem hann flutti voru hvert
öðru betra og höfðu það fram
yfir lög hinna skemmtikraft-
anna að þau voru miklu fjöl-
'breyttari, það var ekki sami
blærinn yfir þeim öllum.
Áheyrendurnir voru lika al-
veg ágætir. Þeir sýndu að
minnsta kosti að það væri eitt-
hvað lifsmark með þeim.
Stemmningin og blærinn yfir öll
um þættinum voru sem sagt
mjög viðkunnanleg, þetta var
hópur af ungu fólki sem var
glatt og skemmti sér, en var
ekki yfirfullt af leiða og gagn
rýni og var samsöngurinn í
endann gleggsta dæmið um
það. Þátturinn var öllum er
lögðu hönd þar á plóginn til
sóma og vonandi að framhald
verði á því.
ój.
Nefer
Framh. af bls. 11
allt hefur varðveitzt fram á
okkar daga.
Grafhýsið er þannig gert,
eins og venja var, að sjálfur
smurðlingiirinn livílir í aíhýsi,
en þar fyrir framan eða ofan
er forsalur eða skrautsalur,
sem í grafhýsi Nefers er fjórir
fermetrar. Þar eru i'eggskreyt
ingar málaðar skærum litum,
ranðiim, giiluni og bláuiii. Þar
er hinn látni sýndur klæildur
kattarskinni, sitjanili á stól,
sem hefur fætur í líkingii við
nautsklaufir. Fyrir framan
hann, í þreinur röðuni eða á
þremur hillum, eru mótaðar og
málaðar gjafir þær, sem fylgja
urðu þeiin er lagðar voru með
lionuin í gröfina. Efst sjáum
við vínber, lauka og krúsir,
með drykkjarfönguni. í miðröð
inni eru blómavasar, brauð og
döðlur. Neðst eru svo nautin
þrjú, sem lórnað hefur verið
hans vegna. Frammi fyrir Nef-
er, á stóliium góða er borð og
á því kaka, sem skorin liefur
verið í sneiðar. Sináfólkið, sem
sést neðst á veggmyndinni og
krýpur frannni fyrir örlitlum
fórnarborðum í líkingu við
það, sem er frammi fyrir Nefer
sjálfuni, eiga að tákna eigin-
konu hans, Kinsú (tunglið) og
nánustu a'ttingja aðra.
Verðlaunaþrautir Lesbókar - Ráðningar
Krossgátan
Margir hafa stytt sér stundir við Iausn
verðlaunaþrauta Jóla-Lesbókarinnar. Lausn-
ir, sem bárust, skiptu þúsundum. — Dregið
var um, hverjir verðlaun blytu.
lí (ROSSGÁTJ > 112 TTT l,lH m* ■r,x fílL •/‘j X. ffl 1
S V E L L 0 u N K T
EcnÁir ai r' 1 ut K Æ F fl 'o F fl‘ fí R w i
fí S_ 1 H N jg S r L I"

EM f • 1 ’ /r m F fí H a fl R A' £> / L - fl
fH mm m m
... 3.i m ú« T Wa T k7h»! H r P u R T N Éa u T T
[: T 7j L 4 fí R V fi R P T T, R U u fí H i> L E M M fl
1 1' Ö n fí 4 JCj E r R ö Sj "fl 0 R, I 4 n fí. . v;‘ T L Á" 'R
|Br- 1 L fí U n y F 1 y T fl y fl uce- H B n\. U rT ' n fl á F
1 H!? i ■ R a « R H Ö T u R p> M al a T> T 4 V a fl
N Pí Ð n K ffl y H A U Ð fí R kVö ‘ííy N T r K y. E T orn N
fí L I Á" tn Æ r w .vVí K ú N T T Z Á - » R a 7T fl
t r r fí s fl l*i R E F i a r| B ú R 0 A . >1 4«r,t
t I *ua L u R 1 K fl V.r í r 1— £> $ fí' R W a R d f
m 75 u T Ifi R ■ 1 \ð R fí s T n •/ Ð I r< fl
Fisr H R K 1 H H F R ú fl R U 7 N i J 'TF
m | fl R K fl ■ ■■■ 1 L /ii'A R vfiF- F 0 R r H R Ö F
'R E fl noí a UL Ý ÍR Z';‘ 0 S L 1 0' F T 5 fl’
r ■ V Æ RJ x Á c 7 fl R vö ö A N E L 2 N fl R
Kj E JL Tj fj'nl fí £* fí T Tí<7 6. u N Ck u M A 1
; ■; B [7 S K fí R M 1 R: U [t .S. Ð T z 1 1 S T u £>
T £ R 1 L ‘M K 9 w TT £> T N Al u ié 6. 0" L s 0' r T
ti/lll R fí’ Ð 1 H vS ú 0' Ð fl H N 1 R F r L L % N Ri Á" -S
1 ■■ < t> [s fi F 1 H H V'V: U .: H 'T F fí L L ? fl [Nj ! 11 £
3 s R Ú J> T Aw' R T 1 T T K ■■-, E L T U R É S> z N
p R 0' K U Hl fl JR JR R » T V £ íp Vi 0 liJ ] N N
Ú Ð ~3> R V R U H_ N T Ji T L ú Á" N T h E T T u N rI H fl
N • 01 N Á’ 1 K R u R r T U R N
p 1 Q & Æ F fi ‘fijjp ' F Æ T T F A’ M fl N* N R r fl'
4 5 Y fl ' v F 1 R ' Þ R 0 s K Ú L 0 rví N N *%* N
1;, Þ 1 H ú S L ú N R (.et*1 R Ý R r r/at\ N Ý R A n 1- 1
0 j> Ij >FiIÍ JL N JT jr R. N H fl JR 1 N £ L Tj ii
Myndagátan
1. verðlaun, kr. 5000,00: Högni Jónsson og Jón Magnús-
son, Bókhlöðustíg 7, Stykkishólmi.
2. verðlaun, kr. 3000,00: Nikulás Vestmann, Hringbraut
65, Keflavík.
3. verðlaun, kr. 2000,00: Bagnheiður Blöndal, Fells-
múla 8, Reykjavík.
c?yC-rí | i
5TTOR0) //ÁR.
5K1P r I ÚRÐ
A'Rí OL'AF/f? t£isr|
£
VIÐ REISM'AR 5TTÖRN / R AÁF HÓLKll E F CF)
ra,. ^
55» zJ
-rbu FÁAÁ $eru MAR C*.
t'""S V,.
Ré FF)R 'l R. þf)F
rT
í> A R
M
.. . ---,_____ _____i, U . ..
ORb/eAþ VIT/ MAÍÍL/OöAF K o (r) M A'<*. 0£>
Lausnin verður: Stjórnarskipti urðu hér á landi
á þessu ári. Ólafía leysti viðrcisnarstjórnina af hólmi
eftir tólf ára setu. Margháttaðar framfarir hafa orðið
á því tímabili og afkoma góð.
1. verðlaun, kr. 5000,00: Kristín Steinsdóttir, Am
Junkernhof 13, Göttingen, Vestur-Þýzkalandi.
2. verðlaun, kr. 3000,00: Ágúst Kolbeinn, Ægis-
götu 18, Ólafsfirði.
3. verðlaun, kr. 2000,00: Arnfríður Gísladóttir, Ás-
vegi 23, Akureyri.
14 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
23. janúar 1972