Lesbók Morgunblaðsins - 03.06.1973, Blaðsíða 7

Að ofan: Picasso nýkominn til
Parísar, sjálfsmynd, sem hann
teiknaði 1901.
að mierun ætitu ekki að ha£a of
milklar 'álhyigg jur áf l'i'tuinium, eða
hve mikið Iþeir Ihefðu af iþeim
■milli ihanda, heldur mála með
þvl isiem væri Iheindi inæst Ihverjiu
sioni. Sjálfur var hiann isnillinig
ur lí því að töfira fram litræn-
an kymnig'ikraft með lágmarki
litia. Það er nau&syin'iegt að
skilja þ©tta vilji menin meðtaka
liist snifflnigiSiras, Iþvi það er af
óifáum teglt honum Itil lastis að
hann hundsar á'kveðna við-
telkna sýn á litameðfierð. Talað
er t.d. uim hbræna yfiirburði
Matisise eða Banmiardis og igfó-
aindi hlæhr'.igðiarikidóm, — etn
hér er um misskil'niog og
þröngsýni að ræða (því það er
ehki til ineitt viðtelkið gildismat
á meðlferð lifca, Iþóft iþeir lúti
áikvfiðnium reiglum, heldur eru
hér, sem befur fer, ótallmörg við
horf. Pieasso sikynjaði óróleilka
tfmanna og það er styrlk-
iur hans að hann faldi siig ekki
á ba!k við viirfkiismúra erfðavenj
lunnar í llrt og formtjáningiu
iheldur gékk í berhögg við rlíkj
andi gildismat, hvar sem hiann
fcar niður. Svið hans var
breitit, hann var eikki éinungis
ífrábær málari, teiknari og igra-
iJ3ker, heldur og einstakur
mynöhöiggvari og oM byltingu
í keramifcgerð. Verk hams end-
urspegla !þá tlima sem hainn litfði
á het'ur ifleistum öðrium, enda
var hanm itilfimninigamaður út í
íingurgóma, Skoðanir hamis
Voru róttækar, em serundiiega
frekar itilfimmingaieigis eðlis en
kaJldnar rökhyggjiu. Hamn vaæ
skráður meðlimur í franiska
’kommúnistafloikknium og naut
hreyfimigim margs igóðs 'fríá
hemdi hans. En þégar hamm lét
tilleiðast að sitja eitt 'friðar-
þing austan -tjailds, l'íkaði hon-
'um síður en svo andrúmsloft-
ið, hóf honn þar munhhögg og
hvarf á braut hið skjótasta og
lét ékki isjá siig á slífcu iþingi
framar. Myndir hans gátu ihaft
md'kið áróðuirisgildi, éins og t.d.
hið mikla málverk „Guerniea",
en hér er fyrst og fremist um
mammúðlegan áróður að ræða,
áróður Ifyrir firiði og réttlæti,
gegn istríði og .tortimingu.
Hvergi lí myndum efitir 'hainn er
finmamlegur áróður fyrir ein-
ihverju ákveðnu toerfi, 'ti'l þess
var umfiang hains sem lista-
manns of stórt og imymidrænn
a'kur 'hans of 'frjósamur. Hamn
var svairimm óvmur falamgist-
ans Frankös og barðiist gegn
honum með tíst sdmmi og per-
sóniu. Kommúinistar börðust við
hlið lýðveldishersnras i borgara-
styrjöldinmi á 'Spámi og hamn
hiefur fundið siig skuldbumdinn
við þá isíðan, þó var Ihouum fyr
ir öllu frelsi eins'takaingsins í
listum, — og heimurimn ætti
ekki sinn stórlbrotna Pieasso
ef bann hefði ekki valið fullt
tjómingamfrel'si frá íymsita degi
til hinztu isbundar. Þetta er bók
staflega irétt þvlí að Pioasso imál
aði af íulum þrótti þar til ifiá-
um stundum Ifyrir andlát sitt.
Að -loknum þessum bugleið-
ingum verður firam haldið þar
sem 'frá -var horfið í fyrri
igirein.
Elkki er vitað mákvæmíiega,
hvemær Pioasso kom affiur til
Parisar vorið 1901. Em !það er
til ifeikning eftir hann, isem isýn
ir hann og vin hans einn á
bnautarstöð d Pariis, í bak-
grunini sér í brú með mikiili um
feirð, Eififeltuminn ásamt fram-
ihj’áganigandi dömu. Hinn
Skeggjaði vinur hans er í fcöfil-
6“ri fcápu og helduir á iferða-
'tösku. Picasso heldur á ,staf i
annarri hendi en möppu á
hioni. Báðir eru þeir með yfir-
hafinirnar brettar npp yfir
eyru og irétt er hægt að igreina
augu Pieassos og stríðan hár-
lubbann -undan húfunni. Þassi
smáatriði 'gefa Ö kynna,
að iþað 'hafi verið tfrékar 'ku'lda
laglt, er þá ,bar að igarði.
Mappam isem Picasso hélt á
innihéttlt teiknimgar ætlaðar
Manach, io,g hafði hann ákveðið
að 'aifihenda þær 1 eigin per-
'Sónu !í st-að þess að skrifa hon-
um langt útskýringabróf. Mam-
ach ivar frá sér numinn að sjá
afitur hinn inýuppgötvaða skjól
stæðiinig isinn og baiað Pieasso
án taifiar að deila með sér líbúð
sinni við Boulevard de Clichy
130. Hamn ileigði itvö herbengi
Hún olli honum þjáningiun og þjáningarnar birtast
í ýmsum myndum Picassos af henni: Önnur kona
málarans, Dora Maar.
Konurnar i lífi Picassos urðu honum mikið mynd-
efni. Hér er ein þeirra, Maria Therese Walter. Mynd-
in er máluð 1932.