Lesbók Morgunblaðsins - 16.09.1973, Blaðsíða 11

. *
Þjóðminjasafn Islands
Framh. af bls. 3
Altaristafla frá Ufsum I SvarfaSar-
dal, máluð af Hallgrími Jónssyni
málara, 1771. Ljósm. Gisli Gests-
son.
talið. Erfitt er um það að segja, hvern-
ig þessi tala skiptist milli innlendra og
erlendra gesta, en þó hygg ég, að
útlendingar séu i miklum meirihluta á
sumrin, en á veturna, meðan ferða-
manna gætir hér mirina og íslend-
ingar sjálfireru meira heima við, snýst
dæmið við. Það er ekki hægt að tala
um áhugaleysi landsmanna sjálfra á
þessari stofnun, sem sést bezt þegar
sérstakar sýningar eru haldnar Þá
streymir fólk að og má reyndar vera,
að hér felist ábending um að þörf sé
orðin nýskipunar í safninu. Sýningar-
salirnir hafa verið að kalla óbréyttir
! au tuttugu ár, sem safnið hefur verið
þessum stað, og verður vissulega
iangþráður dagur þegar tækifæri gefst
til að umbreyta, raða um og flytja til,
stilla upp nýfengnum hlutum og setja
sumt, sem lengi hefur sýnt verið,-!
geymslur i staðinn. Það er að vissu
leyti merki stöðnunar að hafa
sýningarsalina lengi i sama horfi. Fólk
vill sjá eitthvað nýtt eða hlutina i
nýju Ijósi. Tækifærið til þessa kemur
vonandi innan tiðar þegar safnið fær
umráð hússins alls.
Hinir gestirnir eru þó ótaldir, sem
koma ekki beinlínis til að sjá það, sem
i sýningarsölum er, heldur það, sem
ekki er sýnt. Þar á ég við fræðimenn,
sem eru að rannsaka einhverja til-
tekna þætti íslenzkrar þjóðmenningar
og vilja rannsaka hluti, athuga skrár
safnsins, leita að tilteknum atriðum í
þjóðháttasafninu eða fólk sem kemur
aðeins til að vita, hvort safnið eigi
mynd af langafa sinum eða skyld-
menni, sem hægt væri að fá lánaða til
eftirgerðar. Á þessum þætti vildi ég
vekja sérstaka athygli, þótt reyndar
hafi það verið gert rækilega að undan-
förnu, bæði i sambandi við afmælis-
sýningu safnsins i vetur og með birt-
ingu gamalla mynda i blöðum.
Myndasöfn Þjóðminjasafnsins,
bæði mannamyndasöfnin og myndir
af stöðum og atburðum, skipta nú
tugum þúsunda.- og myndaplöturnar,
glerplöturnar, liklega hundruðum þús-
unda. Þessi söfn eru mikil dýrmæti.
Hér eru griðarlega miklar heimildir
saman komnar, ekki sizt myndir af
löngu horfnum mannvirkjum, mer-
kum viðburðum eða augnabliksmynd-
ir, sem birta einhver atvik, kannski
ekki svo sérstaklega merkileg i sjálfu
sér, en sem sýna þó blæ síns tima. Þó
býst ég við, að mannamyndasafnið
verði talið öllu sérstæðara, að minnsta
kosti ef miðað er við söfn hér i ná-
grannalöndunum. Það mun liklega
hvergi hafa gerzt, að reynt sé skipu-
lega að afla Ijósmynda af hverjum
manni og konu, sem mynd er til af frá
siðustu áratugum 19. aldar og upp-
hafi 20. aldar, fyrstu áratugum Ijós-
myndarinnar. Þessi myndasöfn skipta
tugum þúsunda, og þótt örugglega
vanti mynd af mörgum islendingum,
sem uppi voru t.d. um aldamótin, er
það býsna oft sem mynd finnst, sem
að er leitað Þetta heimildasafn er líka
mikið notað, bæði af almenningi,
bókaútgefendum, dagblöðum og stof-
nunum. — Það verður svo að ráðast
hvert framhaldið verður, hvort reynt
verður að afla mynda af næstu kyn-
slóðum jafn gaumgæfilega og alda-
mótakynslóðinni. Þá er reyndar hætt
við, að hin mikla fólksfjölgun segi
óþyrmilega til sín.
Þannig er Þjóðminjasafnið ekki
aðeins sýningarsafn, heldur er það
ekki siður heimildasafn, staður, þar
se.m þeir hlutir eru geymdir, sem
ástæða þykir til, bæði til að verða
síðar settir i sýningarsali eða þá til að
þeir, sem sérstaklega vilja, geti
skoðað þá og rannsakað. Hvert eitt
smáræði getur verið merkilegt í
augum safnmannsins. Kannski er
smáhlutur, sem komið er með til
safnsins i dag, hinn eini sem það
hefur eignazt af þvl tagi og fyllir því
sitt skarð í safninu, kannski eru fleiri
til, en fáu er hafnað. Og þótt mörgum
finnist sumt það, sem safnmaðurinn
hirðir, vera rusl, litur hann öðrum
augum á það. Safnarinn vill helzt eiga
allt, en oft á tiðum verður hann að
horfast i augu við kaldan veruleikann
og takmarka sig við fáa, valda hluti.
Þór Magnússon.
Réttumérhönd
þína bróðir
Réttu mér hönd þína bróðir
sækjum á brattann
þangað sem sólgeislum stafar
á hvítan jökultind
þangað sem punktmengi rúmsins
safnast í brenndepli augans
þangað sem víðsýni ræður,
ríkjum sjóndeildarhrings
Réttu mér hönd þína bróðir
leiðumst upp brattann
handtaki þéttu og föstu
hina torsóttu leið
þangað sem sjálfur hverfist
í safnheiti hinna
þangað sem réttlæti ræður
ríkjum sjóndeildarhrings
Réttu mér hönd þína bróðir
höldum upp brattann
þótt augu þín skilji línur
og öndverða liti frá
því litir hverfast í litróf
og línur í einum punkti
þar sem samkennd ræður
ríkjum sjóndeildarhrings
Réttu mér hönd þína bróðir . . .
gréta sigfúsdóttir.
BRIDGE
AlRLiEGA íer Iraim i Bairtdaníkjnuniirm keppni milili
■þeirrá' spiíara, sem hítatíð íialfa ■tátililtrm Lilfe-Maisiter.
Fyrir inolkkrium ái'um siigraði Edgar Kaplaxi i þess-
ari ikeppni og fer Jiér á eftir eitt alf siðustu spiiun-
iuim í keppninni, en margCr hélldu !þvi fram, að þetta
spil hefði fyrst og fremst orði’ð tiiT þess, að Kaplan
siigraði d keppndaiini.
Norður
A Á K D 4 2
V Á G
♦ K G 9 3
* 9 7
Vestuc
A G 9 8
V D G 9 7 5 3
♦ D 8 5
4> Á
Suður
Austur
A 7 6 5 3
V K
♦ Á 10 6 4
4> 10 5 4 3
A 10
V 10 8 4 2
♦ 72
♦ KDG862
Sagnir gengu þannig: (Kaiplan var suð.ur):
Norður Suður
1 spaði 1 gi’and
2 itíglar 3 laiuf
2 grönd Pass
'Saignir eru mjög harftar, enda á liokasögniin ekki
áð vinnias’t, nema með einhverri óvenjullegri og sét-
staklega hagsitiæðri llegiu.
Vestur lét út hjarta drottninigu, sagnhaifi drpp með
iási og þegar austui Hé.t kónginn, <kom í djós hvornig
hjörtun skiptust. Ám mikfflar bjantsýni l'ét Káplan
út laufa 9 (itakið eftir, ekkii) feufa 7), drap með
kóngi og vestur drap með áisfl. Vestur 'lét næst út
tógul 5, drepið í borði með gosai, austur drap með
ási, Jét enn .tdiguii og sagolhaíi fékk silagii'nn á kóng-
i'nn. Nú var faiuía 7 liátilð út og þar sem Kaplian vissi,
að vest'ur, sem var kunnur spilaori, Ihefði elkki drepd’ð
með ásnum nema af þvi ‘hann var nieydtíur tii þess,
þá dirap hanini laufa 7 með áttiunni og fékk þann
stlag. Þannig fékk hann*5 slagi á iauf, 3 á spaða,
einn á hjanta og einn á tig-ui og vanin 4 grönd, sem
, vair að sjðrifsögftui heztil árangurinn! á þessi spii.