Lesbók Morgunblaðsins - 16.09.1973, Blaðsíða 16

Norðmenn
eru
sæfarar
Framhald af bls. 4
af stokkunum. „Norske Veritas"
er eitt stærsta skipaskráning-
arfélag í heiminum. Þar eru nú
skráð um 3.200 skip, flest frá
Norðurlöndum en einnig mörg
annars staðar að úr heiminum.
Félagið er fjárhagslega
sjálfstætt, en skilar engum
hagnaði. Arður rennur allur til
uppbyggingar og eflingar eigin
stjórnkerfis. Gæði þeirrar
þjónustu sem skráningarfélag
veitir viðskiptavinum sínum er
afgerandi i alþjóðlegri sam-
keppni.
Þróunin í kaupskipasmíði nú
á dögum beinist í þá átt að
fækka skipum en smfða stærri
og sérhæfð skip. Arið 1950 þótti
25.000 tonna olíuskip mikill risi
en nú eru smíðuð skip sem taka
300.000 tonn. Eitt dæmi um
framfarir í sérhæfingu og verk-
efni, er af þeim leiða og bíða
skipafélaganna, skipasmíða-
stöðva og könnunaraðila, er
tilkoma gasflutningaskipsins. í
skipum af þessu tagi, sém nú
eru f smíðum hjá Kvæner skipa-
smíðastöðinni, eru tröllauknir,
hnattlaga álgámar, sem flytja á i
fljótandi gas við 130 stiga hita á
Celsíus. 1 þessu samþjappaða
formi tekur gas aðeins einn
sjötta hluta síns eðlilega rúms.
Augljóst er að slíkar tækni-
nýjungar krefjast nýrra skrán-
ingaraðferða og að viðtækar
rannsóknir verða að liggja að
baki við smíði svo sérhæfðra
skipa, ef uppfylla skal núgild-
andi öryggiskröfur.
Á síðari árum hefur sér-
hæfing gerbreytt kaupskipa-
flotanum. Lögð er áherzla á
smiði stærri skipa, þar sem þau
eru hlutfallslega ódýrari en
minni skip og hagkvæmari í
rekstri. Arið 1960 var stærsta,
skipið, sem sigldi undir
norskum fána 50.000 tonn að
stærð; i byrjun þessa árs áttu
Norðmenn 35 skip sem voru yfir
200.000 tonn að stærð. Fjár-
festing í flotanum siðasta áratug
nam 40 milljörðum norskra
króna, og tonnafjöldi 'tvöfald-
aðist. Annað dæmi um sérhæf-
ingu er bílaflutningafl.otinn, en
það eru skip sérstaklega hönnuð
til flutninga á bifreiðum, sem
fyrir tíu árum voru fluttar með
venjulegum flutningaskipum.
Þessi sérhæfðu norsku skip
flytja nú 700.000 bifreiðir árlega
til allra heimshluta. Ný fram-
leiðsla norsku skipasmíðastöðv-
anna, sem lofar góðu eru
olíuborunarpallarnir, sem hafa
komið í sérlega göðar þarfir við
velheppnaða olíuleit á norska
landgrunninu. Sem stendur eiga
norskar skipasmiðastöðvar næg
verkefni nokkur ár fram í
tímann. En hins vegar eru um
75% allra skipa norsku
skipafélaganna smíðuð erlendis
og eigendunum gefnar frjálsar
hendur um að leita sér beztu
kjara, sem völ er á.
Eitt er það, sem þessi litla
þjóð með stóra kaupskipa-
flotann i erlendri þjónustu á við
að stríða: verndunarráðstafanir
í alþjóðaviðskiptum. Skiljanlega
■ít nokkur uggur í Norðmönnum
/egna vaxandi tilhneigingar
•'missa landa til að veita sínum
. gin skipum forgangsrétt og
b.egja frá erlendri samkeppni.
Það eru ekki aðeins þróunar-
löndin, sem reyna með öllu móti
að afla farms handa flutninga-
skipum sínum, heldur hafa ýmis
iðnþróuð lönd gert með sér sam-
komulag með því ákvæði að
vörur fluttar á milli þeirra skuli
eingöngu fluttar með skipum
annars hvors landsins.
A þennan hátt eru erlendir
kaupskipaflotar neyddir til að
keppa um aðra flutninga, en
stærsti bitinn fer til þeirra
skipa, sem yfirleitt hefðu ekki
náð þessum verkefnum án
hinna lagalegu takmarkana á
valfrelsi þeirra, sem vilja fá vör-
urnar fluttar. 1 Noregi er sú
skoðun ríkjandi, að með því að
útiloka samkeppni riiuni þessi
vafasama pólitfska þróun hafa í
för með sér versnandi þjónustu
skipafélaganna. Á það er bent,
að án örvandi áhrifa hins frjálsa
framtaks hefði hin öra fram-
þróun í kaupskipaiðnaðinum
verið óhugsandi. Siðustu árin
hefur komizt á nokkurt samstarf
á milli stærstu siglingaþjóðanna
í þá átt að berjast gegn þessari
útilokun. Eigendur norskra
skipasmíðastöðva harma það
mjög, að þjóðin skyldi leggjast
gegn inngöngu í Ebe, þar eð
sameinað átak Ebe-ríkja gegn
forgangsrétti hefði vissulega
orðið árangursríkara en mót-
mæli einnar norrænnar smá-
þjóðar.
<
Er
fjölskyld-
unnar að
breytast?
Framh. af bls. 7
orðið: 666 börn eru 6. í
röðinni. Er fljótlegt að
bera saman þessar tölur
við fyrri hluta tímabilsins
og má af þeim draga þær
ályktanir, að takmarkanir
fjölskyldustærðar virðast
hafa fengið byr undir báða
vængi.
í næstu grein verður svo
vikið að hjónaskilnuðum,
bæði með tölulegum upp-
lýsingum og viðtölum. En
til fróðleiks má þó geta
þess, að hjónabönd þau,
sem virðist hætt við að
enda með skilnaði eru þau,
sem staðið hafa í 10—14 ár
og kemur það sjálfsagt
ýmsum nokkuð á óvart,
þar sem margir hafa talið
fyrstu 5—7 árin skera úr
um, hvort hjónabandið en-
tist.
—h.k.
Útgefandi; H.f, Arvakur, Rcykjavík
Framkv.stj.: Haralúur Svclnsson
Ritstjórar: Matthías Johanncsscn
Eyjólfor Konráð Jónsson
Styrmlr Gunnarsson
Rltstj.fltr,: Gisll BÍturBsson
Auiflýsinrar: Árni GarCar Kristinsson
Ritstjórn: Aðalstrœti 6. Síml 10100
Nýja AJAX -
uppþvottaefnið
fjarlægir fituleifar án
fyfirhafnar. Teskellur
- eggjabletti - varalit.
Vinnur bug á lykt -
jafnvel fisk- og
lauklykt - heldur /
uppþvottavatninu
ilmandi.
AJAX með
sítrónukeim -
hin ferska 4%%%^
orka.
® ClTRON
OpVASK .
B,0l0g«k nodbrydoligt A
er fljótvirkt - ferskt sem sítróna