Lesbók Morgunblaðsins - 10.02.1974, Blaðsíða 8

Undir hvolfþaki Bloedels Conservatory í Vancouver. Hvernig
væri að koma upp suðrænum aldingarði í Reykjavík á þennan
hátt?
Myndirnar til hægri: Að ofan má sjá hvernig Bloedel
Conservatory lítur út að utan, en neðri myndin er tekin með
„fiskaugalinsu" inni í garðinum.
Ein af þeim Guðsgjöfum,
sem okkur hafa hlotnazt f
þessu landi, er óefað heita
vatnið. Reyndar má tala um
vatnsorkuna í heild. Nytum
við hennar ekki — svo ekki
sé talað um allan óbeizlaða
forðann — má ætla að tvær
grímur hefðu þegar runnið á
ýmsa eftir að orkuskortur og
skömmtun blasti skyndilega
við heiminum. Ekki er ólík-
legt að „Ástralíuflótti" hlypi í
mannskapinn ef velgjan yrði
frá okkur tekin, því hér á
norðurslóðum getum við
komizt af án margs, sem við
höfum nú — en þó alls ekki
hitans. En svo er vatnsorku
og varma landsins fyrir að
þakka, að landflótti hvarflar
ekki að neinum, þótt ná-
grannar okkar hýrist í kulda,
trekki og myrkri þennan vet-
ur — og við getum allt eins
átt von á því að olía og bensín
verði hér fokdýrt, kannski
líka af skornum skammti.
Aldrei að vita.
En hér var aðeins ætlunin
aðdrepa lítillega á heita vatn-
ið. Ekki það, sem mestu máli
skiptir: Upphitun húsa og hí-
býla. Heldur voru það önnur
not, sem við höfum af heita
vatninu — og smáhugmynd í
því sambandi. Þessu hefur
verið hreyft áður — oftar en
einu sinni, en hér segir frá
enn einni útfærslunni:
Leið mín lá um V/ancouver í
Kanada ekki alls fyrir löngu,
og rakst ég þar á margum-
ræddan „plasthimin" í mjög
aðlaðandi mynd, bæði hvað
varðar tilgang og notagildi —
svo og stíl. Á hæð í miðri
borginni hefur verið gerður
hitabeltisgarður undir þess-
um himni. Myndir skýra bet-
ur en mörg orð, en í stuttu
máli eru meginatriðin þessi:
Þetta er Bloedei Conserva-
tory í Queen Elizabeth Park,
opnað árið 1969 og hlaut ári
síðar kanadísk heiðursverð-
laun, bæði fyrir verkfræðilega
lausn og það gildi, sem þessi
framkvæmd hefur fyrir borg-
ina. Þvermál plasthvelfingar-
innar er tæplega 50 metrar,
hæðin í miðju um 23 metrar,
en hvelfingin er, eins og með-
fylgjandi myndir sýna, grind,
sem myndar þríhyrninga,
1,490 talsins — og í þeim
eru „plexigler"kúpur. Grind-
in er úr áli, sett saman úr
2,324 bútum, sem eru 5
þumlungar að þvermáli.
Fljótt á litið virðist gerð
þessa hvolfs ekki ósvipuð
bandaríska sýningarskálan-
um á heimssýningunni í
Montreal forðum, hún vakti
óskipta athygli allra þeirra,
sem þangað komu. En sá
„skáli" var meira kúlulaga,
þessi eins og pottlok eða
hitabeltishattur.
Víða annars staðar ber fyrir
augu hliðstæður, mismun-
andi kúptar hvelfingar, gerð-
ar með svipuðum hætti — og
minnist ég sérstaklega hvolfs
á sundlaug einni í Chicago,
sem gaman var að sjá. En
Bloedel Conservatory sker
sig úr flestum öðrum smíðum
þessarar gerðar að því leyti,
að hér hefur verið komið fyrir
flóknu hitunar- og kælikerfi
til þess að halda hitastiginu
sem jöfnustu, því undir hvolf-
inu hefur verið gerður sér-
staklega fallegur garður, og í
hann safnað 300 tegundum
suðrænna jurta, allt frá Flor-
ida og Mexico, til Jövu, Viet-
nam og Egyptalands.
Hér er lítið ævintýraland,
pálmatré og runnar, litskrúð-
ugar blómjurtir, kaktusar og
margs konar gróður, niðandi
lækur knýr gamalt mylluhjól,
og fuglasöngur fyllir loftið.
Umhverfis þessa gróðurvin er
meira skrúð, stéttir og
göngubrautir, bekkir og gos-
brunnar, sem eru fagurlega
upplýstir að kvöldlagi. Mikil
bílastæði og veitingahús á
brekkubrúninni, þaðan er út-
sýni gott yfir borgina og sér
til Klettafjalla í austri. Arki-
Framhald á bls. 12.
©
HITABE
fVIMVRÍI.AMI Sl
Haraldur J. Hamar skrifai
skrnðgarð með gagnsæu i
hefnr verið í Vanconver í
___j________