Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1975, Qupperneq 9

Málari meS teikningabókina sina.
Sjálfur gerði Sveinn frumteikningar f
þesskonar bók meðan hann var i
götulögreglunni, en nú er öldin önn-
ur og of mikið af þjófum, segir
Sveinn, til þess að það sé hægt.
f vinnustofunni í Krýsuvik. Risavaxnir fuglar á loftinu og álfameyja á
hurðinni.
Sveinn Björnsson er fæddur ad
Skálum á Langanesi 19. febrúar
1925. Foreldrar hans voru Sigur-
veig Sveinsdóttir frá Vestmanna-
eyjum og Björn Sæmundsson,
veiðivörður með meiru frá Skál-
um. Frá 9 ára aldri ólst Sveinn
upp í Vestmannaeyjum og kynnt-
ist þvf snemma að vinna hörðum
höndum. Hann minnist þess,
hvérsu miskunnarlaus þrældóm-
urinn var til sjós og þótt hann
væri aðeins um fermingu, var
engin miskunn að heldur. Eitt
sinn var hann að kasta fiski upp
úr báti, en orðinn örþreyttur og
dró ekki upp; fiskurinn lenti í
höfninni. Þá sagði frændi hans,
Ársæll Sveinsson: „Þú verður
rekinn úr ættinni, ef þetta kemur
fyrir aftur.“ Og það kom heldur
ekki fyrir aftur.
Árin á sjónum urðu samtals
fimmtán. Þá gerði Sveinn ráð fyr-
ir að sjómennskan yrði hlutskipti
sitt og þessvtígna fór hann í Sjó-
mannaskólann og lauk stýri-
mannsprófi. Hann staðfesti ráð
sitt, kvæntist Sólveigu Erlends-
dóttur úr Hafnarfirði og þótt þau
ættu bara 4 þúsund krónur í
sjóði, var ráðizt í húsbyggingu og
skipshöfnin af Bjarna riddara
kom ótilkvödd til þess að hjálpa
þeim við steypuvinnuna.
Framundir þetta hafði Sveini
Björnssyni ekki komið til hugar
að gera mynd, né heidur að hann
hefði áhuga á myndlist. Hann
hafði heimsótt Júlíönu frænku
sfna í Danmörku og hún hafði ver
ið að teyma hann á söfn og sýn-
ingar. En hann hafði ekki áhuga á
því þá. En einhvern tíma eftir að
þau hjónin voru byrjuð að búa,
fór Sveinn að föndra við teikning-
ar og liti f mjög smáum stfl. En
það var nóg til þess að næst þegar
hann fór á sjóinn, tók hann með
sér liti og pappír og gerði þá
myndina af rekfs á Halamiðum.
— Ég var að þessu um borð
og karlarnir voru að klína sér
utan i blautan lit. Þeir voru
steinhissa á þessu athæfi og
kölluðu mig stundum Svein
klessu og annað þvíumlikt.
Viðfangsefnin voru af sjónum,
skip, fiskur og sjómenn. Ann-
að veifið sigldi skipið til út-
landa og þá var teningnum
kastað: Maður notaði hvert
tækifæri til að mála og þegar
heim kom, fór ég óðar að mála
úti í hrauni, en krakkarnir
hópuðust í kring og töluðu um
„vitlausa stýrimanninn“.
Hugsa sér, sjómaður að mála.
Það var vitaskuld ekki hægt
nema sá hinn sami væri bilað-
ur. Svona hefur það verið hér í
Firðinum og er jafnvel enn:
Mikill kjaftagangur, smáborg-
arabragur og afar þröngsýnn
hugsunarháttur. Allir vissu
allt sem gerðist, þótt það væri
ekki annað en að maður væri
tekinn ölvaður við akstur. Þá
var að smjatta á því. Að sjálf-
sögðu var það komið frá for-
eldrunum, þegar krakkarnir
töluðu um vitlausa stýrimann-
inn. En ég lét það ekki á mig
fá, hvorki það né annar mót-
byr. —
— Annan mótbyr?
— Jú, til dæmis það, að ég
fór að leggja myndir eftir
mig undir dóm Júlíönu
frænku, vegna þess að hún var
vel skóluð og reyndur málari.
Yfirleitt sagði hún ekki já-
Hús bústjórans I Krýsuvfk, sem nú er hús málarans. Ekki var alveg greiðfært að þvl fyrir
snjó, en kyrrð og næði til að vinna, þegar komið er ð staðinn. Til hægri: Geysistórt málverk
um Hafnarfjörð, sem hangir I Öldutúnsskóla.
kvætt orð. Það voru tómar
skammir. Stundum hringdi
hún i konuna mína og spurði,
hvort hún hefði kannski verið
of hörð. Og þegar ég var búinn
að mála árum saman og halda
sýningar, sagði hún blákalt að
bakhliðin á myndunum mínum
væri þó ólikt skárri. Ég held að
henni hafi fundizt ég hafa of
litið fyrir hlutunum.
— En fleiri hafa nú skamm-
að þig, en Júlíana, minnir mig.
— Jæja, skyldi það vera. Ég
hef reyndar geymt eitthvaó af
þessum greinum; hér segir
Valtýr til dæmis i Morgunblað-
inu: „Heimur versnandi fer.“
Hann hafði verið nokkuð já-
kvæður i skrifum unt fyrstu
sýningu mína. En svo fór nú
dýrðin af og 1960 skrifar hann:
Framhald á bls. 10