Lesbók Morgunblaðsins - 01.06.1975, Blaðsíða 15

OFT og einatt heyrist þvi fleygt, og þá helzt
með nokkurri vandlætingu, — að þeir, er hafi
það að atvinnu að skrifa i blöð, séu í raun réttri
ráðnir til þess að fjalla um atburði og viðfangs-
efni, sem þeir hafi ekki hið minnsta vit á. Þessi
gagnrýni á sennilega rétt á sér i mörgum
tilvikum, og eflaust má færa að þvi rök, að
heppilegast væri að láta sérfræðinga hvern á
sinu sviði fjalla um þau málefni, sem dagblöðin
taka til meðferðar hverju sinni. Ætla má, að þá
yrði gætt meiri nákvæmni í frásögnum og
lesendur fengju með þvi beztar upplýsingar.
En einhvern veginn hygg ég, að tilveran yrði
dálítið skringileg, ef horfið yrði að þessu ráði.
Það er a.m.k. nauðsynlegt fyrir þá, sem hafa
það að atvinnu að skrifa um alla mögulega hluti
i blöð að telja sér trú um að svo sé. Með því
hugarfari vildi ég víkja örfáum orðum að einu
atriði, sem oft ber á góma i umræðum um
skipulagsmál. Það hafa ekki verið haldnar ófáar
ræður um þetta efni og sennilega hafa verið
skrifaðar enn fleiri greinar með mikilli speki, og
án efa með góðu hugarfari. Eitt af þeim gagn-
rýnisefnum, sem borið hefur á góma i þessum
umræðum er staðsetning atvinnuhúsnæðis.
í þessu sambandi er því oftlega haldið fram,
að með aðalskipulagi Reykjavíkur hafi verið
gerð alvarleg mistök méð þvi að ætla iðnaðar-
húsnæði og vörugeymslum rými á þeim stöð-
um, þar sem útsýni er fagurt og umhverfi allt
skemmtilegt. Bent er á, að meðfram Kleppsvegi
hefði ekki áttað byggja höfn og reisa verksmiðj-
ur og vörugeymslur, inni við sund og uppi á
Ártúnshöfða hefði ekki átt að staðsetja iðn-
rekstur. Þau rök eru færð fram fyrir þessum
skoðunum, að á slíkum stöðum eigi að reisa
ibúðarhús, en atvinnuhúsnæði eigi á hinn bóg-
inn að reisa þar sem útsýni er lítið sern ekkert
og umhverfi allt sem óhrjálegast í dalverpum
og kvosum.
Ég dreg ekki i efa, að flestir þeir, sem lagt
hafa orð í belg um þetta efni hafi mikla þekk-
ingu á skipulagsmálum og viti því gjörla, hvaða
sjónarmið á að leggja til grundvallar við þá
vinnu. Án þess að leggja dóm á réttmæti
þessarar gagnrýni, finnst mér þó ekki vera unnt
að láta hjá líða að benda á þau neikvæðu
viðhorf, sem þarna koma fram, gagnvart því
umhverfi, sem alþýða manna á að vinna við.
Ekki skal þó dregið úr gildi þess, að landkostir
séu skipulagðir á þann veg, að hibýli manna
séu í vistlegu umhverfi. Á hinn bóginn er rétt
að hafa það i huga, að menn verja mestum
hluta hvers dags á vinnustað.
Hvers vegna á það að vera algild regla, að
iðnaðarmenn og verkamenn þurfi að vinna í
leiðinlegu umhverfi? Fyrir þvi eru engin rök.
Vaxandi skilnings gætir nú á nauðsyn þess að
hafá vinnustaði vistlega og snyrtilega, hvort
sem um er að ræða skrifstofur eða verksmiðjur.
En hvi má ekki einnig leggja áherzlu á, að
atvinnuhúsnæði sé í fallegu umhverfi? Það er
erfitt að skilja þau rök, sem liggja að baki þvi,
að svo megi ekki vera, ef þau eru þá nokkur.
Sennilega er þessi gagnrýni sett fram vegna
þess að það hefur verið viðtekin venja að hugsa
svona, án þess að menn hafi velt því fyrir sér
hvers vegna. Andstaðan við það, að reisa at
vinnuhúsnæði ifallegu umhverfi, bervott um
neikvætt viðhorf gagnvart vinnunni. Það er þvi
ximhugsunarefni, hvort taka á jafn mikið mark
á þessari gagnrýni og gert hefur verið fram til
þessa.
Með þessu er ekki verið að segja, að leggja
eigi fallegustu staði undir atvinnurekstur, og
hér er ekki verið að gagnrýna þau almennu og
jákvæðu viðhorf, sem nú eru rikjandi gagnvart
verndun umhverfis og náttúru. Einvörðungu er
verið að benda á, að það getur ekki verið og má
raunar ekki vera algild regla, að ekki megi
staðsetja atvinnurekstur í fallegu umhverfi, þar
sem menn eru mestan hluta þess tima, er þeir
ekki sofa. Ég geri þó ekki ráðfyrir því, að þessi
sjónarmið hafi ráðið þvi, að þeir staðir i Reykja-
vik, sem minnzt var á hér að framan, voru
lagðir undir atvinnustarfsemi á sínum tíma. Þar
hafa eflaust ráðið önnur sjónarmið eða hrein
tilviljun, en það hefur þá að nokkru leyti verið
skemmtileg tilviljun.
Vitaskuld eiga leikmenn ekki að blanda sér í
sérfræðilegar umræður um mikilvæg málefni
eins og skipulag borgar. En hvað sem liður
máttarvaldi sérfræðinganna mega menn ekki
gleyma nauðsyn þess að búa vel að umhverfi
manna á vinnustað. Fyrir tveimur eða þremur
árum börðust nokkrir borgarfulltrúar i Reykja-
vik fyrir þvi að hætt yrði að malbika götur i
iðnaðarhverfum til þess að unnt yrði að verja
fjármununum til annarra þarfa.
í þessum tillöguflutningi fólst sama nei-
kvæða afstaðan til þeirrar atvinnustarfsemi,
þar sem menn ganga ekki um með hvíta flibba.
Þessi hugsunarháttur kemur því æði víða fram.
En hann má ekki ráða alfarið gjörðum manna,
eins og tilhneiging virðist vera til, þó að hinn
gullni meðalvegur sé eflaust vandrataður á
þessu sviði sem öðrum.
Þorsteinn Pálsson.
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
- ii 7y % r «|'U MIÖ6, JMÁ
»p- 2.SÍ.Í 5 A k pí fí K K fí A' N fí S
/Á K K "o M K E i M f o« - O D fí
K' roB- 6 i< K A k f'óéiR M A M M /T PiÞ • O u
<V£Ut- S&i / fí 'K -■v'NKir SK.sr 'o F /v /\ 1 SÓIR ó R
1» ;v.
rT t M u t\ Tal ic H á 1 M $r« - e*j6u« á.ux> r ff U d
T' F i. i A FLIC.L ;y<'d A' L F 1 e R T U N n
V 'fi T A' F u K MÚ J ' 1- H F F H b Á R
/•Á** /c L A »Di A X I R triЫC rr B! N '0 7 y u« T ; t< / i
VHN J vi'T- LRUS 1 h; D R i B 1 oc'' SfÐl*« -v5o£ M i V A R • .f® A1
H Á s"‘r N » N. A • K 6. c L A í? 5PIL JV R rénL VA'*. {•' A
á Á .1 N K ;*.ro /t 7 n Á r 1 0
U N R írocu r.s- A c. T fí' N V S iF/to'n 'o !< A
K í f) 1 A f. N ! R IU6.J- Á u N A h
FUU 3u«T Á rs l A r /T £> STÚJC u « A s M A £ V.* N N