Lesbók Morgunblaðsins - 03.04.1977, Page 7

að láta „kasta toppi" þegar ganghraðinn var svo
mikill, að ennistoppurinn kastaðist til og frá.
Föstudaginn 3. ágúst var það ákveðið að eg
færi í Krókinn með hest og kerru næsta dag
laugardag. Um kvöldið hugsaði eg fast um það,
að eg yrði að vakna og leggja af stað kl. 2 um
nóttina, því ferðina varð eg að fara i einum áfanga
og koma heim afturá sunnudagsnótt. Og það
skeði svo, sem eg átti ekki von á, að eg vaknaði á
mínútunni kl. 2 eins og það væri kippt í mig og
þetta var í fyrsta sinn, sem eg reyndi það, að hægt
er að vakna á vissum tíma með því að einbeita
huganum áður en farið er að sofa. Eg kom i
Krókinn um það leyti sem búðir voru opnaðar og
mun hafa verið 6 til 7 tíma á leiðinni út eftir, en
það var hægt að fara svolítið liðugt með tóma
kerru, þar sem vegur var sæmilegur. Eg var allan
daginn að reka margvísleg erindi og margs þurfti
búið með, þvi alltaf var margt fólk á Mælifelli á
þessum árum. Ég reyndi að muna eftir öllu sem eg
átti að gera og frú Anna hafði stundum orð á þvi,
hvað eg væri minnisgóður og duglegur i erindis-
rekstri. Að þessu sinni var eitt erindið að skila bréfi
til apótekara.
Árið 1 921 var fyrst stofnað apótek á Sauðár-
króki. Stofnandinn var danskur, Carl Lindgreen að
nafni. Þeirsem þekktu Lindgreen persónulega
sögðu að hann hefði verið ágætismaður, en það
fylgir mannlegu lifi, að þurfa á peningum að halda
og apótekari þessi seldi spíritus i stríðum straum-
um, þeim sem illa gátu verið án vins, en vinbann
var þá í landinu og vinþorsti mikill.
Eg átti að ganga eftir svari við bréfinu til
apótekara og þegar leið á daginn kom svarið. Það
var böggull og eg vissi að innihald hans var
spíritus og eftir urpmáli og þyngd gæti það hafa
verið tveir eða þrír pottar. Og eg passaði vandlega
hinn rara böggul.
Það var nokkrum árum seinna að Indriði Magn-
ússon bóndi á Hömrum var beðinn fyrir böggul til
séra Tryggva, en Indriði var einn af fyrstu bilstjór-
um í sveitinni. Ekki mun hafa verið áfengi í þeim
böggli, en sendandi var ísleifur skáld Gíslason á
Sauðárkróki og fylgdi eftirfarandi Ijóð:
Fram að Mælifelli
fjarri borgarskrílnum
ók i einum hvelli
Indriði á bilnum.
Hetjan undir hendi
hafði böggul raran,
sem Hallfreður sendi
séra Tryggva Kvaran.
Siðla nætur kom eg fram fyrir neðan Mælifell
og hef sjálfsagt verið 1 0 tíma á leiðinni. Vegurinn
heim að Mælifelli lá upp brattan mel og komst eg
ekki með kerruækið upp melinn, nema selflytja,
svo eg skildi kerruna eftir á vegamótunum, en
böggulinn rara reiddi eg heim. Það var öllu óhætt
með hveiti og rúgmél á kerrunni, enginn mundi
hreyfa við því, en áfengi, það var annað mál Eg
var vist ekki búinn að sofa lengi, þegar séra
Tryggvi kom inn til mín og spurði um böggulinn
Hann var þá búinn að fara ofan á veg og leita á
kerrunni. Ég sagði honum aðeg hefði falið
pakkann i tóftardyrum hesthúskofa, sem stóð á
hólnum fyrir ofan bæinn, — og sofnaði fljótt
aftur
Eins og áður segir var hin nýja brú á Jökulsá-
vestari vigð þennan dag, sunnudaginn 5. ágúst.
Marigt fólk var á þessari samkomu og nokkrir
munu mikið drukknir og þeirra á meðal Einar
brúarsmiður, en hann var vist drykkfelldur nokk-
uð. Þeir sem voru drukknir m'unu hafa komizt i
spíritusinn hjá séra Tryggva, en hann veitti vel ef
hann átti vin.
Sigurður Þórðarson bóndi á Nautabúi síðar
Alþingismaður, var þá hreppsstjóri og stjórnaði
vigsluhátíðinni. Borði var strengdur yfir brúna.
Sigurður klippti sundur borðann og gekk fyrstur
yfir brúna. Þá flutti hann ræðu snjalla, sem hann
átti létt með, minntist Eiríks i Goðdölum og lýsti
þessu nýja mannvirki, sem mundi forða slysum og
verða til mikils hagræðis á komandi tímum.
Ekki fóreg að brúarvígslunni. Eg hvildi min lúin
bein eftir kaupstaðarferðina og safnaði kröftum
fyrir hina miklu landkönnunarferð, sem eg hlakk-
aði mikið til.
Mánudaginn 6. ágúst var lagt af stað suður,
ekki snemma, en timanlega um morguninn. Við
höfðum marga hesta. Eg man eftir sjö, en fleiri
voru þeir. Fyrst er að telja Kerrurauð, sem eg var
með i kaupstaðarferðinni. Hann var gildvaxinn og
hraustur, hafði verið vel upp alinn, en fremur latur
til reiðar. Næst er að telja Stórabrún. Hann var
stór, en þunnvaxinn, skeiðhestur mikill og fór ekki
á öðrum gangi, ósérhlifinn og viljugur. Annar
brúnn hestur var i ferðinni. Guðlaug Kvaran systir
séra Tryggva átti hann. Guðlaugar-brúnn var frá
Sigurði á Nautabúi, ekki mikill fyrir sér, en þægur
og ólatur. Sizt gleymi eg bezta hestinum, sem var
i ferðinni. Það var rauðskjóttur hestur frá Löngu-
mýri ÍVallhólmi; mikill gæðingur, viíjagóður,
þýðgengur og þjáll. Frú Anna átti Löngumýrar-
skjóna. Þá var rauður hesturað láni frá Ólafi
bónda á Starrastöðum. Hann var duglegur og
þreklega vaxinn á borð við Kerrurauð, en liklega
viljugri. Einar brúarsmiður sat á rauðu hestunum
alla leið suður og dugðu þeir vel, en hann þurfti
duglega hesta, því hann gæti hafa verið 200
pund að þyngd. Einar var meira en meðalmaður á
hæð, herðabreiður og samanrekinn og talinn
mikið hraustmenni. Hrossin sem faðir minn lánaði
voru: Rauðblesótt hryssa, fallegt hross og bar sig
vel, klárgeng og viljug, en fremur höst og svo var
brúnn hestur, sem hét Einsýnn, þvi hann var
blindur á öðru auga og var það auga hvitt; hefur
líklega fengið högg á augað, þegar sjónin bilaði.
Einsýnn var látinn bera kliftösku.
Það hefur verið sagt að Kjalvegur hinn forni,
hafi legið um hlaðið á Mælifelli, milli bæjar og
kirkju og þaðan lögðum við á Kjalveg, suður og
upp á Háubrekku, vestur á Mælifellssel, sem er
norðast á Mælifellsdal. Siðan suður Mælifellsdal
og Haukagilsheiði, sem er löng leið. Við stönsuð-
um norðan við Brunnabrekkulæk Eg man að séra
Tryggvi var að segja Einari, að ennþá værum við i
Mælifellslandi, sem var rétt. Eitthvað hafði verið
eftir af spiritus úr apóteki frá deginum áður og
þeir séra Tryggvi og Einar voru orðnir talsvert
drukknir, þegar hingað var komið, en Guðmundur
drakk ekki og eg var heldur ekki farinn að drekka
þá. Það óhapp vildi til á þessum stað, að hálf
flaska af víni misstist niður og brotnaði og eftir
það var ekkert vín í ferðinni, fyrr en á Suðurlandi á
bökkum Þjórsár.
Við komum á Hveravelli um kvöldið Frá Mæli-
felli og þangað er hörð reið á 1 1 tímum. Við riðum
mjög hratt þegar leið á daginn. Sérstaklega man
eg eftir að þeysireið var frá Galtará og suður að
Blöndu, enda ágætur reiðvegurá þeirri leið. Yfir
Blöndu fórum við þar sem vörðurnar liggja að
henni. Hún var þar í einu lagi við austurbakkann,
grýtt i botni og vatnið tók vel á miðja síðu.
Við gistum á Hveravöllum í sæluhúsi. Veggir
voru hlaðnir úr grjóti og svefnpláss i risi. Ekki voru
aðrar byggingar á Hveravöllum þá og siðastliðið
sumar sá eg, að þetta góða gamla hús húkti enn,
þar suður við hraunjaðarinn, vel uppistandandi að
þvi er sýndist. Ekki þurftum við að hafa áhyggjur
af hestunum. Þeir hreyfðu sig ekki, voru fegnir að
bita og hvila sig. Séra Tryggvi reið Stóra-brún
seinni part dagsins. Stóribrúnn beit svolitla stund
þegar búið var að spretta af, en svo fleygði hann
sér niður og lá á hliðinni á annan klukkutima og
teygði frá sér haus og fætur. En það var ekkert að
honum. Hann var bara að hvila sig. Veður var
kyrrt og gott um kvöldið og nóttina Við sváfum
vel, fórum ekki upp á loftið en lágum niðri og
sumir úti. Eg man ekki betur, en eg lægi i
dyrunum. Þá voru ekki komin þau lifsþægindi, að
flytja með sér hvílupoka i fjallaferðir, en við
fleygðum einhverju ofan á okkur, kannski gæru-
skinm af hnakk
Næsta dag, þriðjudaginn 7. ágúst vöknuðum
við timanlega, vel endurnærðir eftir hvild nætur-
innar og lögðum af stað frá Hveravöllum kl. 8. Við
fórum ekki gamla veginn yfir Kjalhraun, heldur
var farið suður og vestur i Þjófadali og suður með
Fúlukvisl. Við munum hafa riðið hratt, þvi við
vorum komnir kl. 12 á hádegi suður i Hvítárnes.
Þar var stansað nokkuð lengi. Þar var þá einhvers-
konar sæluhús, en ekki það sem nú stendur þar.
Það er mér minnisstætt, að þeir Einar smiður og
prestur tóku upp rakáhöld, liklega skegghnif og
skáru skegg sitt. Mér þótti stórkostlegt landslag
við Hvítárvatn. Nesið með sibreiðugrasi, myndað
Framhald á bls 22.
©