Lesbók Morgunblaðsins - 13.08.1978, Blaðsíða 11

Vegirnir
»Hægið ferðina og víkið vel út á hægri
vegarbrún Þegar þið mætið bíl« — betta
heilræði ættu ökumenn að vera búnir að festa
sér í minni, það hefur ekki svo sjaldan verið
brýnt fyrir þeim. Miðað viö íslenska malarvegi
á fjöiförnustu leiðunum og akstursvenjur
margra íslenskra ökumanna mætti Þó hafa
klausuna lítiö eitt lengri og Þar meö nærri
veruleikanum eða eitthvað á Þessa lund:
Hægiö ferðina og víkið vel út á hægri
vegarbrún Þegar Þiö mætið bíl svo sá, sem á
móti ekur, geti geyst framhjá á fullri ferð —
níutíu eða hundraö eða meira — og ausið yfir
ykkur aur og grjóti sem molar luktirnar og
framrúöuna og skilur eftir rispur, skellur og
dældir á húsi ykkar bíls en sloppiö sjálfur meö
allt sitt heilt.
Breiðu malarvegirnir eru orðnir mesti
sóðaskapur, ómenning og martröö pessa
lands. í gamla daga, meðan umferðin á helstu
langleiöunum nam svo sem tíu til hundrað
bílum á dag, dugði íslenska vegakerfiö vel. Þá
nægðu útskotin sem mig minnir að vera
skyldu með Þrjú hundruð metra millibili. Þess
má geta að flestir ökumenn litu Þá alvarlegri
augum á hlutverk sitt en litið er á bifreiða-
akstur nú á dögum. Hraðakstri munu Þó ýmsir
hafa brugðið fyrir sig í samræmi viö tækifæri
og aðstæöur. En að geta ekki haldiö bíl á vegi
og aka út af og kannski velta Þótti bera vott
um klaufaskap — ekki dirfsku! í raun og veru
var íslenska malarvegakerfiö fullmótað á
fimmta og sjötta áratugnum. Þá Þjónaöi Það
prýðilega tilgangi sínum. Þeir, sem ráð höfðu
á að fara í skemmtiferð um landið á eigin bíl,
sneru heim meö bros á vör. Gallinn var aöeins
sá að tiltölulega fáir nutu slíkra forréttinda.
Sorgarsagan er hins vegar sú að Þá loks, er
bílainnflutningur var gefinn frjáis upp úr 1960,
skyldi vegakerfið allt í einu reynast svo
gersamlega ófullnægjandi sem raun ber vitni.
Malarvegirnir íslensku eru nú orðnir svo
einstætt furðufyrirbæri að enginn bílafram-
leiðandi í víðri veröld tekur lengur mið af
slíku. Ekki einu sinni svokallaðar torfærubif-
reiðar eru framleiddar með Þvílíkar aðstæöur
fyrir augum. Venjulegir fólksbílar miðast
auðvitað við dáðsléttar og ryklausar hrað-
brautir Þar sem stálstyrkt radíaldekkin eins
og líma bílinn við veginn. Á. grófum malarvegi
eru radíaldekkin eins og kerruhjói.
Allt fram á Þennan dag hefur stefnan í
vegamálum verið sú aö lengja vegakerfiö — á
kostnað gæðanna! Sá, sem bregöur sér á milli
landshluta, getur átt um tvær, Þrjár eöa fleiri
leiðir að velja, ekki vantar Það — en allar
jafnafleitar. Fyrir nokkrum árum var snjó-
mokstri bætt viö önnur verkefni vegagerðar-
innar. Nú er svo komið — bæöi vegna lengdar
vegakerfisins og umferðarÞungans á öllum
aðalleiðunum — aö ekki er lengur unnt að
halda vegunum sómasamlega við. Ég minnist
Þess frá vegavinnuárum mínum í gamla daga
aö fyrir kom að bálreiður bílstjóri kom
askvaðandi og kvartaði um holu eða hvarf
einhvers staðar á leið sinni. Var Þá strax
brugðiö viö; fjórir, fimm strákar sendir á bíl
meö haka, skóflur — og jafnvel svo sem eina
hrífu. Hlassi var dembt í holuna, dreift úr með
skóflum, síðan rakað yfir með hrífunni. Svona
vinnubrögð Þættu bæði hlægileg og aulaleg
nú. Þá Þótti sjálfsagt að vegir væru góðir. Nú
Þykir eðlilegt að Þeir séu vondir. Gegnir
mestri furðu að Þessi mjög svo kröfuharða
bílaÞjóð skuli láta sér Þetta lynda. Ástæðan er
auðvitað sú að hér er naumast lengur hugsað
um landsmál, Þvi síöur um hinn margfræga
Þjóðarhag, heldur aðeins flokksmál!
Fyrir kosningarnar í vor lagði Sjálfstæðis-
flokkurinn fram áætlun um varanlega
vegagerð á fimmtán árum. Hvað ætli hann hafi
uppskorið mörg atkvæði út á Það? Aðrir
flokkar nefndu varla vegina í kosningaáróðri
sínum; lofuöu að minnsta kosti fáu í Þeim
efnum. í komandi ríkisstjórn munu Þeir eiga
fullerfitt meö að efna Það sem Þeir hafa lofað
og getur Þá hver sem er rennt grun í hvenær
Þeir munu efna hitt sem peir aldrei lofuöu. Við
eigum Því eftir að aka á versnandi vegum
næstu árin, kannski áratugina.
Ljósi punkturinn í vegakerfinu eru hrað-
brautirnar út frá Reykjavík. Að aka á slíkum
vegum er bæði skemmtun og heilsubót. Þar
að auki hljóta góðir vegir að vera pjóðhags-
lega arðbærir ef. dæmið er reiknað til enda.
Geta ekki allír fallist á Það?
Erlendur Jónsson
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
sWíKfi SKflar VBip- A»”l- r<a- Mflí K
-ý 5 *í L -4-> V B k i T Ct r T
f’iCPÐll Díltfi A L 1 H K FUC*L L A t» c. V V A
5;r4 K R A 1 í* N P </ KOMfl o 4 r
t*" ’ HO r 0 T 7 » öTpT A S 1 £ 0 R ú r V r
FLc-K 4R p O F A R m r 'o C, L A $ * A SKA? ILL
V ' ' fc P K Á r i K 6 ( P ( r <>
\liu- m (k A r A N VE'OAC n*' N b T ARLfl r a j., -• II 61 !> A M
í A r / u S.M.D P A c 3 i w i' A F fcMD - U
L V P i í> (AV’ \* rsrr f Ct R s b F L u R
3-; £ L L £ A T A R A P Z A p
■ 1 tflL' 4 '4 Úi-JA F Lt L ( (L A K a <L r
& r / L F ( N U / M Ct ^v’ K A L (
H i L J> UL £ D»R'0 1 u N A L fí 'A T
|v*lTlA A £> L 1 R CU.t> 1 Ð A * • y* R -€> $ R
u r r? Ki/£N- p/A+M B ’o K-l F-l U «. I sm h - O Rf) SKVlD-I M fAJNH / N | M^ H P - Æ€>' SLfl a e, - / rJ /J
AMS- /MÖ. í/tM D
FUUL
s;, o C< ta ÞfíCL - LeiÐiP
fk ftN Pí
iVt- K) ft Veku KoMAóJ E L- D - K£flfl 0
5' auf> Hfí PP- I £> Ffí/JRrt-
HRÚciP) (ViflRK- An 'A í-ir- /VS)
frtMfi hcTí- d-) R Fauifl EVD D
HlMlM 4>?t/A/- AR
APA Lf- riTiLL + Ffl > 't <-A P Roll- A£>u Lnrtf. AfL
SK'_ þvo 5 /?M- HiT.
/flflM - íJÍJUB. t\S>E\C- evo hr.
5 t-'*TX /A f> I /Ar
AR HwaiPi A R
Fuc.l'. FJÆIZ ► l okk- /vei l7ka*S~ humfí
lt> sf - /vt> a e- M/\ eue 3 e/NÍ
a e UM/X' VJ t ■€> I S K YL0((K m 1 CöR
KT- aftuR íjLoÐ
L-* \Tu> R U- pcÆaii Hú£> »
IH <5 e/JO- (VL ItJN C>S0£) / N L
yUU (S? r