Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1978, Blaðsíða 7

staönum, og hefur þeirra nú veriö getiö
hér í þessum pistlum.
Theódór Georgsson, nemandi í 5. bekk
Verzlunarskólans. Hann lét lítið yfir sér.
Hélt sig mest aö skólapiltum úr Verzlunar-
skólanum og Menntaskólanum. Var þaö
eölilegt. Á þessum árum voru nefndir
skólar í svipuöu áliti, þar sem þeir
útskrifuöu stúdenta. Kennaraskólinn var
ekki í miklu áliti á þessum tíma og nokkuð
lengi þar eftir. Kennarapróf var ekki nema
sæmilegt gagnfræöapróf hvaö almenna
menntun snerti, en haföi þaö framyfir aö
veita atvinnuréttindi. Nemendur úr kenn-
araskólanum áttu lítil skipti viö mennta-
menn þessara skóla. Hins vegar var
talsvert um samskipti Kennaraskólans og
Samvinnuskólans. Dansæfingar voru
þannig aö sömu laugardagskvöld í
þessum tveimur skólum, heldur til skiptis.
Annaö mál er þaö, aö undirritaður
kynntist nokkuö nemendum úr hinum
læröu skólum höfuöstaöarins vegna
sameiginlegs verkefnis: útgáfu bindindis-
málablaösins Hvatar, sem gefiö var út af
Sambandi bindindisfélaga í skólum. En
þaö er víst steindautt nú og enginn áhugi
lengur á bindindi hjá skólaæskunni. Er
Tómas er Ijúfur maöur í viökynningu,
glöggur og ákveöinn þó. Á matsölunni
vakti hann athygli: hávaxinn grannur og
bar sig vel.
Þórður Árnason, vann hjá S. Árnason &
Co. Hár maöur vexti meö mikiö Ijóst hár.
Hann var einn í hópi hinna fínu manna á
staönum, en þeir voru í miklum meirihluta,
eins og komið hefur fram. Þetta er hvorkf
sagt til lofs né lasts, heldur sem
staðreynd.
Þórhallur Arason frá Patreksfiröi,
nemandi í Verzlunarskólanum. Meðal-
maður á hæö, grannur, dökkhæröur,
smáger í andliti. Fálátur. Gaf sig helzt aö
piltum úr sínum skóla, en þeir voru
nokkrir þarna eins og fram hefur komiö.
Þórhallur er nú framkvæmdastjóri Fata-
verksmiöjunnar Solido í Reykjavík.
Þóroddur Oddsson menntaskóla-
kenna.ri frá Hrísey. Hákarla-Jörundur
(Jörundur Jónsson útgerðarmaöur í
Hrísey) var móöurfaðir hans. Mikil kempa
á sinni tíð. Þóroddur var (og er enn)
hár maöur, grannvaxinn, beinn, með Ijóst
liðað hár. Hann borðaði oft árbft meö
undirrituöum, sem aö því búnu rölti sem
stæröfræöi og fellur á lokaprófi af þeim
sökum. Veröur þá ekki aö leita allra færra
leiöa til aö sá hinn sami komist áfram, svo
aö framtíö hans sem menntamanns lokist
ekki endanlega?
Um þórodd má segja eins og um Erling
á Sóla: Öllum kom hann til nokkurs
þroska. Og sem betur fer eiga þau
ummæli viö um marga kennara á hinum
ýmsu skólastigum.
í tilefni af aldarafmæli Menntaskólans í
Reykjavík voru mikil hátíðahöld við
skólann hinn 16. júní. Var byggingin mjög
skreytt í tilefni þessa afmælis. Var ekki
laust viö aö undirrituðum væri nokkur
öfund í hug aö vera ekki einn af
stúdentahópnum, sem hann heföi vafalítiö
veriö, ef aöstæður heföu veriö ögn
hagstæöari. En örlögum sínum ráöa menn
víst lítt eöa ekki. Hann vissi aö menntun
var vænlegasta leiðin til aö komast áfram í
þessum heimi. í staö þess aö fara í
menntaskólann var sezt í kennaraskólann,
þó aö honum værl þaö engan veginn Ijúft.
Hann haföi ekki vitaö til þess aö
kennarastaöa væri neitt mikiö. Kennarar
voru ekki virtir menn í þjóöfélaginu, já,
nema kannski menntaskóla- og háskóla-
ritaöur á horni Suöurgötu og Túngötu og
virti mannfjöldann fyrir sér. Þekkti hann
ýmsa í sjón. í árganginum frá 1917 gaf aö
líta Vilhjálm Þ. Gíslason og Lárus
Jóhannesson. Sá síöartaldi setti þrjú
lærdómsmet í einu er hann lauk lögfræöi-
prófi: yngstur, meö hæstu einkunn og
stytztan námstíma. í árgangi 1921 voru
m.a. Tómas Guðmundsson skáld og sr.
Gunnar á /Esustöðum. Fannst undirrituö-
um menn furöu aldurslegir, sem voru
þetta 20—30 ára stúdentar, menn á bezta
aldri þó. Nú á dögum merkjast menn ekki
eins af aldri og fyrr, aö minnsta kosti ekki
á ytra borði. Er skarinn var kominn að
skólanum söng kór skólans tvö lög. Þá
flutti Tómas Guðmundsson skáld ræöu.
Var hann þá 25 ára stúdent og í broddi
lífsins, 45 ára Löngu viðurkennt
þjóöskáld og átrúnaöargoö æskunnar. Og
þá mun mála sannast, aö ekkert skáld hafi
sungið sig eins inn í hug ungs fólks sem
hann. Fyrst meö sinni Fögru veröld og
síðar Stjörnum vorsins. Og hann er einn
af fáum skáldum háskólagengnum, því aö
hann lauk lögfræöiprófi, með „einkunn
sem var nógu stór og þó í mesta hófi“,
eins og hann segir í kvæöi sínu Þegar ég
þaö illa farið. Áfengisneyzla og nám fara
illa saman. Theódór lauk lögfræðiprófi og
hefur starfað í Vestmannaeyjum viö
lögfræðistörf, en þar er hann fæddur og
upp alinn. Hefur nú í mörg ár starfað sem
lögfræöingur hjá Olíuverzlun íslands.
Tómas Óskarsson, nemandi í 6. bekk
Verzlunarskólans. Hann kvæntist korn-
ungur. Er undirrituöum minnistætt, er
hann mætti Tómasi meö. barnavagn á
undan sér uppi í Hlíðum í Reykjavík,
nýútskrifaöan stúdent. Fannst víst
snemmt að verki verið í þeim efnum. Á
þessum árum var sjaldgæft aö menn
staðfestu ráö sitt sem kallaö er fyrr en um
hálf þrítugt eöa síöar. Brúökaupið fór aö
minnsta kosti ekki fram fyrr en námi var
lokið, þó aö sambúð væri hafin nokkru
fyrr. Aö námi loknu gerðist Tómas
sölumaöur hjá Olíuverzlun íslands og var
viö þaö starf í tólf ár. Þá stofnaði hann
fyrirtækiö Hitun og stjórnaöi því þar til
fyrir fáum árum, aö ,hann geröist
fjármálastjóri í rekstrardeild Skipaútgerð-
ar ríkissins. Tómas er ágætt dæmi um
mann, sem vinnur sig upp sem kallaö er.
Menn þurfa ekki alltaf aö Ijúka háskóla-
prófi til aö komast áfram í heiminum.
leiö liggur suöur Þingholtsstræti og
Laufásveg í kennaraskólann gamla.
Styttra var á vinnustaðinn hjá Þóroddi en
undirrituðum, rétt steinsnar í hinn viröu-
lega menntaskóla. Þar hóf hann kennslu í
stríösbyrjun nýkominn frá háskólanámi í
stærðfræöi í Borginni viö Sundiö. Þór-
oddur er einkar þægilegur maður í
viðkynningu og getur undirritaöur um þaö
borið af eigin raun, því að hann naut
kennslu hans í stæröfræöi máladeildar
undir stúdentspróf utanskóla, sem honum
fannst þá hann þurfa aö Ijúka til aö geta
talizt maður með mönnum. Kennslan fór
fram heima hjá Þóroddi. í Menntaskólan-
um í Reykjavík kenndi Þóroddur stærö-
fræöi og efnafræöi. Og mörgum hefur
hann veitt aðstoð í þessari merku
fræðigrein í einkatímum og komiö þeim
upp sem kallaö er, sem ella hefðu falliö og
horfiö frá námi aö fullu og öllu. Slík aöstoð
veröur seint fullþökkuö eöa metin sem
skyldi. Það er og hart, ef ein grein getur
fellt annars nýtan nemanda í öðrum
greinum. Þá geta einkatímar bjargaö
málinu. Ótaldir munu þeir líka vera, sem
eiga þá reynslu. Hugsum okkur stórgáfaö-
an mála- og sögumann, sem er slakur í
kennarar. Og ekki haföi hann kynnzt vel
stæöum kennara enn. En fyrst vikið er aö
afmæli menntaskólans er fyrst aö geta
hinnar velheppnuöu skrúögöngu
stúdenta. Hófst hún við skólann. Gekk
hver árgangur sér meö merkisbera fyrir,
þar sem letrað var á ártal hópsins.
Fremstir fóru suður Lækjargötuna þeir
elztu, sem þá voru á lífi af stúdentum
hérlendis (Sá elzti var í Vesturheimi, stúd.
1873). í árganginum frá 1881 var einn
maöur, fæddur 1860. Var þaö sr. Árni
Þórarinsson. Sat hann í vagni, því að hann
var orðinn æriö hrumur líkamlega og víst
alblindur. Eftir því sem nær leiö nútíman-
um fóru hóparnir stækkandi. Allir báru
stúdentshúfur sumar býsna snjáðar og
gamlar. Þarna mátti greina Svein Björns-
son forseta íslands, í árganginum frá árinu
1900. í kirkjugarðinum viö Suðurgötu nam
skrúögangan staöar við leiði Sveinbjarnar
Egilssonar, fyrsta rektors skólans, eftir aö
hann var fluttur til Reykjavíkur. Þar flutti
Siguröur Nordal (stúdent 1906) prófessor
ræðu. Frá kirkjugaröi var gengið um
Suðurgötu að skólanum og nú voru
yngstu stúdentarnir fremstir og
öldungarnir ráku lestina. Stóö undir-
praktíseraði. Léttleikinn og hiö góðlátlega
skop einkennir mjög Ijóö Tómasar. Margir
telja Tómas síöasta fulltrúa hinnar eldri
skáldakynslóöar, sem fyrst kom fram á
sjónarsviðið skömmu eftir fyrri heims-
styrjöld. Þó aö Tómas eldist veröa Ijóð
hans síung og vafalaust skín stjarna hans
lengi enn.
í lok júnímánaðar 1946 hætti Guörún
matsölu og uröu kostgangarar aö leita
fyrir sér um fæöi annars staöar. Menn
vildu gjarna aö frúin heföi haldið áfram
matsölu á þessum ágæta stað í bænum.
Þarna var maður eins og heima hjá sér.
Og kunningsskapur manna á milli
skapaöist og það góður. Guörún tók aö
stunda verzlunarstörf upp úr þessu og
vann lengi viö afgreiðslu í vefnaðarvöru-
verzlun Olafs Jóhannessonar á Grundar-
stíg 2. Þægileg í umgengni þar sem
annars staöar. Er nú hætt aö vinna utan
heimilis. Enginn getur hlotiö betri laun en
þakklæti samferðamanna sinna. Þaö á
Guörún Karlsdóttir. Og þá er bezt aö
binda enda á þessa langloku en missagnir
ef einhverjar eru, skrifast á minn reikning.
Skrifaö í febrúar 1978.
Auöunn Bragi Sveinsson.
©