Lesbók Morgunblaðsins - 05.05.1979, Blaðsíða 11

JEHAN EL SADAT
forsetafrú í Egyptalandi
Einstakt í aögu Egyptalanda: Karlmennirnir í bæjaratjórninni völdu Jehan sem forseta
bæjars tjornar í bænum Shebin el Kom, 145 kílómetrum frá Keiro.
þeirra, sem eru minni máttar í þjóðfé-
laginu.
Jehan og Anwar eru óvenjuleg hjón,
einkum þó á austurlenska vísu. Fram-
koma hans viö hana einkennist af
kurteisi og viröingu, en hún hylur
einbeitni sína gjarnan bak við kvenlega
framkomu og þægilegt viðmót. Nýtur
hún stuðnings forsetans? Hún ráölegg-
ur aö spyrja hann sjálfan, og Anwar
el Sadat hikar ekki við að svara:
Trúarleiötogar okkar, sem eru annarrar
skoðunar en þær konur, sem berjast
fyrir jafnrétti og þeir hafa mikil völd. Við
þörfnumst stuðnings þessara manna til
aö halda einingu ríkisins. Á þessum
óróatímum er hættulegt að vekja
sundrung í þjóðfélaginu. Tökum dæmi
af íran. Konur okkar veröa aö sýna
þolinmæöi, þar til mikilvæg pólitísk
vandamál hafa veriö leyst. Þá getur
hæg breyting átt sér stað, einhverskon-
ar samruni af gamalli arfleifð og nútíma
kenningum.
Jehan bætir viö: Karlmenn hafa ráöið
lögum og lofum í þúsundir ára; nú vilja
konur einnig leggja sitt til málanna. Þaö
má þó ekki skilja þannig, aö egypskar
konur séu á móti karlmönnum, bætir
hún brosandi viö.
Sá, sem vill kynnast þessari konu,
ætti aö fylgjast meö henni í hópi
fjölskyldu hennar; í viöræöum viö for-
setann og dætur þeirra, eöa í leik með
barnabörnunum. Kona þriöja forseta
lýöveldisins Egyptalands er ekki aöeins
fögur, heldur hefur hún einnig tilfinn-
ingu fyrir því, hvaö mögulegt er, og
hvaö er sæmandi hverju sinni. Hún er
glæsileg en þó hógvær í senn. Kjólar
hennar, sem eru langerma, hylja allt
sem gæti vakiö andúö trúarleiðtog-
anna. Meö þessum klæönaöi kemur
Jehan til móts viö óskir þessara siö-
feröispostula Allah, og raunar lifir Jehan
samkvæmt siöakenningum trúarinnar.
Jehan er virðuleg aö eölisfari og þarf
því ekki aö læra þá framkomu, sem
þykir hæfa forsetafrú, en hún hefur
einnig til aö bera þá einlægni, sem gerir
henni kleift að vinna hug og hjarta
Egypta. Störf hennar í þágu mannrétt-
inda- og félagsmáia eru alþekkt og virt
af öllum, jafnt öfgafuilum vinstrisinnum
Frú Sadat er framúrskarandi kona og hefur unnid
landi sínu mikiö gagn. Hún er fögur og heillandi, vel
gefin og treystir sér vel. Hér segir hún fré hlutverki
sínu i hinu arabíska karlasamfélagi.
sem öfgafullum hægrisinnum í stjórnar-
andstööunni. Vinsældir þessarar konu
eru öllum augljósar.
Greinarhöfundur fékk aö velja þá
staði, sem ákveöiö var aö heimsækja,
og ákvaö Jehan aö koma okkar skyldi
ekki undirbúin; því aðeins þannig feng-
ist hin rétta mynd.
Farið var m.a. til Shebin el Kom,
höfuðborgar fylkisins Minufiya. Borgin
er um tveggja stunda akstur frá Kairo.
Hér hefur Jehan gegnt störfum forseta
borgarráös í mörg ár. Hér nýtur hún
virðingar fyrir störf sín í þágu bæjarfé-
lagsins en ekki sem kona Egyptalands-
forseta. „Ef ég færi hér út í kosninga-
baráttu á móti forsetanum, bæri ég
sigur af hólmi,“ segir hún stolt.
Er það ekki merki um metnaö, aö
vilja sanna verögildi sitt í þjóöfélagi,
sem hefur útskúfaö konum úr opinberu
lífi frá því aö Islam var innleidd í
Egyptalandi fyrir 1300 árum? Hvers
vegna er Jehan annars svo full athafna-
þrár? Hún gefur einfalt svar viö þessu:
„Sérhvert þaö verkefni, sem styður
konuna í þvt aö gerast óháö karlmann-
inum, hjálpar henni aö finna og þroska
sjálfa sig. Forsetafrúin berst ötullega
fyrir breytingum, sem stuöla aö bættum
félagslegum réttindum og þróun
Egyptalands í nútímaríki, sem er án alls
ofbeldis.
í kveðjuskyni segir hún: „Viö höfum
fullan skilning á því, aö ísraelsbúar vilja
lifa í friöi í sínu landi, en ég vil minna á
þaö, aö vinátta og traust er eina leiðin
til friöar. Viö völdum þá leiö, er viö
fórum til Jerúsalem meö útbreidda
sáttarhönd. Nú er komiö aö ísrael aö
svara. Til aö minna stööugt á friö og
sættir hefur Jehan stillt upp klukku á
arinhillunni í vinnuherbergi sínu, en
þessi klukka var gjöf frá ísrael til
forsetans. Gyllt áritunin á klukkunni
gæti einnig átt viö Jehan, en hún er
eftirfarandi: „Til Anwar el Sadat,
mannsins, sem flýtti klukkifnni".
Jehan beitir eór mjög fyrir málefnum barna, og pé sórstaklega munaðarleysingja. Ad
undirlagi hennar var tyrata SOS-barnaporpið stofnað í Kairo.
í tilraunaatotnuninni í Talah, sem var stofnuð fyrir tilstilli Jehan. í fyrsta sinn í sögu
Egyptalands er börnum eyðimerkurbænda veitt kennsla í iðngreinum að aflokinni
grunnskólamenntun.