Lesbók Morgunblaðsins - 11.08.1979, Qupperneq 5

SAGAN
attaní — —. Nú var kettingin í
kjalsoginu siglingafesta nógu löng,
hnýtt upp í lúöuna og attanífest bátinn
-----og svo mastraö-------í gufuna og
fleygiferö sett á bátinn-----. En mikil
og mörg og góö segl vantaði ekki-----.
En helzt leit út fyrir stólparok.
Sigla þeir nú liöugan á Dyrfjallstind.
En lúöan plumar sig á kettingnum
ofarlega í sjónum.
Er nú siglt mikinn og rísa fjöll úr sæ
hvaðanæfa —. Glettingur suöur um
Snæfugl — og er þaö langt — líparítur í
Húsavíkursköröum rísa sem skínandi
gull — —. Brúnavíkurógöngur suöur
um Norðfjaröargnípu kvika skiptandi
litmyndum og tvíbrá, eins og yfir-
náttúrlegur harmóníkubelgur.
Þaö er ennþá aö hvessa.
Nú sést Hafnarbergið, en Ósafjöll í
glaða sólskini —. Þaö er enn djúpt af
Tindaröst------en hvert í syngjandi þó
— og þetta skilur ekki neinn------. Er
þeir augum líta Múlann — norðan viö
Héraösflóann — — einn glórulaus
brimskafl — — á aö líta — — meö
rokum, sem standa beint upp sem
geysirar eöa spangólur um Vopnafjörö
og Langanes--------sem noröaustan átt
eöa hánorðan-------svo skammt á milli
æöisgengnu sunnanroki — —. Þetta
hlýtur aö vera hvalavaða á leiö
suöurum. Nú er ráö aö hugsa í
snarheitum, því aö hér er hraöi á
ferðum — — hvort mun hvalavaðan
loka innsiglingu á fjöröinn svo lengi —
Konfrwwatkjn kn NorðatUntifc;
Umvi.onschúttw Uxjcbpn
nch tn L*t>en6flof»hr, um ctai
ScWacftton ðarWeia iu ve/hmdem
Denn ffiö (jnfttíwílöM JöQtí g»jht
wíter. obwohl oítr R.««ent*io fa«
ausoeiottófstrvi 8t*rnr«porter
Kai Krtíflcr ffehörte zur Mannschaff
einee SchiMas Oer UmweU-
Orgamtaöon •Greonpeaco*, 8i«
kémpfl mit v>el Mut und L*t
OOflcn diB úÞo.machtifl®n Ftoöen
fler WaHafifl-NatiOfwi
— ef ekki hefst fyrir oddann vööunnar
— áöur en? Annars sigla norður um
hafsmegin — — en til hvers — —
heldur þá liggja dýpra af og hana af sér
meðan framhjá fer------þó of hvasst til
hvíldardorgunar — — en í því engin
spenningur------.
Aukum nú seglasíuna telja þeir
frambærilegt og strekkja nýjan pikkfal.
En setja aukakló til sýnis — reisa
mersanstautul meö breiöfokkurá, hala
tott á stórskaut nokkrar mínútur------
áöur en hvalavaöan kemur upp á
Njarövík og Skálanes — er nú pressaö
á útreikning hvort hægt sé aö hleypa
Miöfjaröargrunn viö opiö giniö á
vööunni — —. Lúöan flýtur nú þurr
ofan á sjónum------. Nálgast nú óöum
hvalir og menn —. Er nú brimskaflinn
kvanta Njarövíkurskriöur, sjást nú enn
mestu furöuskepnur, er getiö er um í
heimsbókmenntum, sléttbakur eöa
reyöurin fremstur, en rauökembingur á
sitthvora hliö-----annars flestar eöa
allar hvalategundir noröurum, sem sást
— var nú útreikningurinn í háspennu
um augnablik meö rísíkó hraöar gert,
en hreyfing á vog undan grammalóöi —
snarliöugra, sjóöbullandi fullum öllum
seglum um leiö og fyrirrennarinn tók
djúpkafiö — —. Eins og öndun —
náttúrleg og eölilega.
Það er fögur sjón þegar lúöan kom
rennandi eins og ég veit ekki hvaö yfir
hrygginn á hvalnum — niður um hliöina
steypireyöurinnar, er hún kom úr
Hvalveiðar Islendinga hafa komizt undir smásjá og í
heimsfréttir vegna aðgerða Greenpeace-manna og er
auðvelt fyrir ókunnuga að fá þá hugmynd, að Islendingar
standi að þessum veiðum með hugarfari ræningjans. Hitt
er svo annað mál, að mikillar aðgæzlu er þörf. Myndin að
ofan var í heilli opnu í þýzka vikuritinu Stern og verður
að játa, að myndir af þessu tagi eru ekki sú
auglýsing, sem við vildum helzt
sjá í víðlesnum,
erlendum blöðum.
djúpkafinu. En þaö sögöu þeir seinna,
þegar þeir fóru aö rifja þetta upp----
aö heppnin hefði verið meö------því aö
heföu hrosshvelin hlumsaö sér upp á
lúöuna á hryggnum á sléttbaknum —
þá heföi stefnið slitnaö úr bátnum, eöa
jafnvel skuturinn allur. Er nú ekki viö
neitt ráöiö nema sigla og taka Geitavík,
en þar er Geitavíkurtangi er víkina gerir,
en sker eru mörg fyrir mynni víkurihnar
og sund á milli — — er víkin ein
merkileg náttúrusmíði — og all-stór —.
Þarna má aö vetrarlagi sjá æsileg brim.
Nú sigla þeir öllum hraðanum víkina inn
og setja skip í fjöru, en draga í land
lúöuna — náöi hausinn grasbakka-
nausti, þegar sporöur var í flæöarmáli
— — auövitað hefur veriö flóö. En er
allstór samt — lúðan.
En þaö hefur saga þessi um aö tjá, aö
mikil hafi sú sjón veriö hjá fólki í
þessum sveitum, aö horfa út á hafið
þennan sólbjarta dag á fyrirganginn, og
dæmalaust heldur maöur aö fólk hafi
orðiö hissa.
Jæja — áfram meö söguna — —.
Ofan í fjöru, þar sem þrír menn-------
eru aö vitkast — — eru aö rétta úr
bökum sínum — — eftir háska og
gáska------karlmennsku ofraun---------
menn, sem léku sér meö höfuðskepn-
unum á tækninnar þeirra tíma beztu
getu-------úrvinda þreyttir menn------
rétta sig úr stálviljahnútnum — baklot-
unni — —. Þeir standa nú stjarfaöir í
hvíldarfríinu — —. Er þeir lyfta
upplitsdjörfunni fram víkina. Þar slum-
aöi þá fyrst í þeim —. Já, þetta var þó
nokkuö aö hafa til sýnis. — Viti menn
— mundi ekki hún náttúra ætla sér
síðasta leikinn — eins og venjulega —
meö skák og mát, góöir drengir —
mundi hún ekki taka af ykkur frægðina.
Ef þiö gætuö í hvoruga löppina stigiö
fyrir monti — var þaö þá ekki greiði aö
losa ykkur viö hana frægö — skáldsins
gull og græna skóga, sem ekki er neins
staöar til ef maöur fer í sjálfs síns barm
— það heföi slumaö í hverjum sem vera
skal — undir svona kringumstæöum.
En satt er þaö — — ef þaö er nógu
lygilegt: víkin var full af hvölum----
sléttbakurinn þverskoröaöur innan við
skerin, enn alls konar aörar tegundir —
þekktar og óþekktar — í vööum og
riðlandi dembum, í rolukasti nöldrandi
bauli —'meö dynkjum og rausi, nema
rauökembingarnir stukku út yfir allt
saman og til hafs — svoleiöis skepnur
láta víst ekki aö sér hæöa. Sannleikur-
inn í málinu hlýtur aö vera sá, aö hiö
skyggna bola-auga hvalavööunnar hafi
uppgötvaö alflyöruna á haffletinum og
pólihæðaö framvinduna á níutíu gráöu
horn. —
Já — fyrr má nú vera —. Er þetta
náttúrlegt, gæti maður hugsað sér, aö
þessir menn hafi sagt — svona til þess
aö reyna að byrja aö tala------. Já —
þaö var svo sem ekki allt búiö enn —
— þarna mundu menn þá allt í einu eftir
snillingnum eins og söguhetjum Vell-
ygna-Bjarna------og öörum aðdráttar-
frömuöum, sem ekki hugsuöu minna en
í heilum hreppum —. Var þaö því
málvenja þeirra tíma, er happ bar aö
landi, svo sem hvalreki — — aö nóg
væri fyrir þrjá hreppa í þrjú ár-en
þetta var meira, sáu þessir menn strax
— fyrir þrjár sýslur mundi þaö veröa —-
þaö var gefiö. Heföi manni komið í hug,
aö þessir menn heföu verið þeir
svokölluöu Bakkabræður — er ekki aö
tvíla hvort þeir eru nær því almenna —
— eöa óvanalega aö svo komnu máli
— —. Og mættu menn því hafa hvíld
nokkra eftir vosbúö og slark-----og
víkur svo sagan aö eöa frá venjunni. —
★
Jú, þarna kom þaö. í skyndingu
fundu þeir þetta út, Bakkabræöurnir —
þessir ótrúlegu menn allra þjóða —
mennirnir meö hina langvarandi miklu
reynslu — sem raunverulega voru
ekkert annaö en varkárnin einber, sem
geröu svo margar vitleysur þegar þeir
fóru aö hugsa. Þeir eiga nú leikinn viö
sögulokin. — — Og svo skal ég segja
ykkur söguna eins og hún varð. Þegar
þeir voru búnir aö hvíla sig eftir þessa
óskapa áreynslu.------
Og mikiö er blessað veörið gott---
og mikiö blessað góöæri hefur nú veriö
og er í öllum nálægum sveitum — og
hefur veriö undanfariö.
Þarna kom þaö — eins og alltaf —
þeir þurftu nefnilega aö hugsa — alltaf
aö vera aö hugsa — — — og þess
vegna geröu þeir svo margar vitleysur.
Eiginlega vantar nú engan neitt — —
sögöu þeir — engan neitt — já —
hreint ekki neitt — —. Þaö er um
hásláttinn núna-----og ef allir fara aö
skera hval-----fólk úr þremur sýslum
--------ha — ja — og ef þaö skyldi nú
veröa haröur vetur í vetur — þá veröur
heyleysi — —. Já — þaö veröur
áreiöanlega heyleysi. Þaö er bezt aö
losa sig sem fyrst við alla þessa hvali —
alla hvali.
Og hvað haldiö þiö, aö þessir
ágætismenn geri?
— Þeir fara og tala viö beztu vini sína
— hreppstjórana í þremur sýslum — og
biöja þá um mannskap til aö hjálpa
hvölunum á næsta flóöi út úr víkinni —
og hvaö haldið þiö aö fólkiö hafi ekki
alltaf veriö mikiö gáfaö — jú, það
fannst þetta öllum vera rétt — — ja,
fyrr má nú vera hvaö þetta var svo
augljóst mál-----. Þetta var samt ekki
létt verk aö koma hvölunum út, en þetta
tókst samt, af því aö allir áttu nóg af
öllu. Hvalirnir hafa náttúrlega veriö
glaöir yfir þessu — sérstaklega steypi-
reyöurin — og alltaf sennilea ákaflega
þakklátir og hjálplegir við smábáta á
sjó, aö verja þá fyrir illfiskum. Þaö er
samt hvergi talað um þaö, aö þaö hafi
veriö af þessu — bara aö þaö sé þeirra
skepnu náttúra, en kannski aö þeim
finnist líka þeir vera svo fjarskalega
miklar vitverur eins og mennirnir eru —
og finnst þeir eiga eitthvaö sameiginlegt
aö passa í almættinu. — Haldiö þiö aö
skepnurnar geri nokkuö annað en þaö,
sem þeim finnst gaman aö — —.
SVona er þá þessi saga — — og
kannski er svona afskaplega mikiö til af
hvölum í heiminum — af því aö þeim
var öllum saman sleppt einu sinni,
þegar allir höföu nóg af öllu---og —
— af því heföi orðið haröur vetur heföi
mönnum þótt svo leiðinlegt aö vera í
heyleysi — þess vegna hlýtur aö vera
gaman aö eiga hey og líka gaman aö
eiga nógan hval — og þá er líka gaman
að eiga sögu um svona menn, sem róa
út í hafsauga — eru svona heppnir aö
hugsa og heppnir aö draga svona
stórar lúður og geta siglt svona mikiö
og leikið sér svona stórkostlega meö
öörum skepnum í náttúrunni.
©