Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1979, Síða 9

„Ég sé eftir því aö hafa flutzt heim.
Já, ég sé eftir því nú oröiö“, segir
Svavar og horfir fast útum norður-
gluggann, þar sem Esjan blasir viö,
hvít niöur í rætur. Skammdegiö er á
næsta leyti, föl vetrarbirta lýsir upp
vinnustofuna, þar sem fullunnin og
hálfkláruö verk standa á tvist og
bast.
„Ég hef oft hugsað um þetta, —
hversvegna þú fluttir heim eftir alla
þína velgengni í Danmörku. Alltaf
skal klárinn sækja þangaö sem
hann er kvaldastur“.
„Þaö er of seint aö sjá eftir því
núna“, segir Svavar, „en ég var bara
svo mikill Islendingur í mér. Einhvern
veginn kom aldrei annaö til greina."
„Þú hefur heldur ekki svona
útsýni í Danmörku. Sjáöu Esjuna í
dag; þér finnst hún kannski lítil-
mótleg hjá fjöllunum austur í
Hornafirði“.
Svavar þagöi og virti fyrir sér
Esjuna og nýja hverfiö noröur af
Háaleitisbrautinni, þar sem hann
býr. Þegar hann fluttist til Reykja-
víkur austan úr Hornafiröi, voru hér
einungis grýtt holt.
„Esjan já, hún er ekki sem verst.
En ég lít hana dálítiö óhýru auga
síöan í fyrra aö hún varö ungum
frænda mínum að bana. Fjöll hafa
alltaf orkað sterkt á mig. Ég held líka
aö ég hafi alltaf lagt — og leggi enn
— náttúruna til grundvallar, þegar
ég mála. Umfram allt fjöll, — já fjöll
og vatn. En má ekki bjóöa þér
rauövínstár? Þaö er búlgarskt sýnist
mér, — ágætis vín“.
Ég minntist á frama Svavars í
útlandinu; merkilegt aö komast
svona inn í þessi fínu félög; þessar
fínu klíkur, spuröi: „Ertu ekki líka
innsti koppur í búri hjá klíkunum
hér? Þeir hljóta aö snobba fyrir
þér“.
„Jæja, heldurðu þaö. Ég get sagt
þér, aö ég er ekki í nokkurri
andskotans klíku og hvergi innsti
koppur í búri. Mér var aö vísu boðið
aö vera gerður heiöursfélagi FÍM, en
ég baö manninn sem hringdi aö
bjarga því í guös lifandi bænum aö
mér yröi hlíft viö öörum eins heiöri".
„En þú ert þó í FÍM?“
„Já, mikil ósköp, — ég er félagi
þar“.
„Ertu í ríkum mæli í andlegu
samfélagi við kollega þína í list-
inni?“
„Nei, langt í frá. Ég er ekki í
andlegu samfélagi viö nokkurn mann
í þeim söfnuöi. Það er þá helzt aö
sumir yngri strákarnir tali viö mig, —
Einar Þorláksson til dæmis. Viö
ræöumst viö annað slagiö. Hitt er
svo annað mál, aö mér þykir hvorki
betra né verra aö ræöa við málara
en annað fólk. Ætli þaö sé ekki
eitthvað viö allar manneskjur, ef vel
er gáð“.
„Það er náttúrlega misjafnt, hvaö
menn hafa mikla þörf ffyrír sálufé-
lag. En mér skilst að þú sért
sögumaður og skemmtilegur í fé-
Rætt við
SVAVAR
GUÐNASON
listmálara
í tilefni
sjötugsafmælis
hans, sem er
á morgun,
18. nóvember.
eftir Gísla Sigurðsson
lagsskap. Finnst þér þú kannski
vera full einangraður?“
„Jú, ég er ekki frá því“.
„En þú ferö á sýningar og fylgist
meö því sem er að gerast í
myndlistinni hér í fásinninu“.
„Þaö geri ég og hef ánægju af, —
misjafnlega mikla aö vísu“.
„Hvaö finnst þér gömlum fram-
úrstefnujaxli um vaxtarbroddinn á
vorum dögum, eða þetta, sem
kallaö er nýlist og konsept?"
„Sko, maður hefur staöiö í þessu
sjálfur; ég hef samúð meö þessu
fólki. En þegar búiö er að sturta
malarhrúgu inná gólf og sagt aö þaö
sé listaverk, þá er ég einfaldlega ekki
meö á nótunum. Þetta nær ekki til
mín, þaö er allt og sumt“.
— O —
Sjálfur hefur Svavar staðiö fyrir
einhverri mestu framúrstefnusýn-
ingu, sem hér hefur verið haldin. Þaö
var í stríöslokin 1945 og Svavar
kominn heim eftir alllanga dvöl
erlendis. Hann sýndi þá í Lista-
mannaskálanum viö Austurvöll
óhlutvakin verk; púra afstrakt í
„fúgustft" eins og Svavar orðaöi þaö.
„Sumir voru hneykslaðir og hálfpart-
inn hentu í mann miöunum", segir
hann. Björn Th. Björnsson minnist
sérstaklega á þessa sýningu í mynd-
listarsögu sinni og þá, hver áhrif hún
haföi á unga og óharðnaöa menn:
SJÁ NÆSTU SÍÐU
að ekkert taki
Svavar heima hjá sór meö aöra cobra-myndina, sem hann á eftir. „Ég var aldrei mjög pólitískur. Mér leiddist ævinlega, þegar einhverjir
„Aldrei líöur svo ár“, segir hann, „aö ekki sé spurt eftir myndum frá drulluhlunkar voru aö draga sig saman í fólög“.
þessu tímabili“.