Lesbók Morgunblaðsins - 15.03.1980, Blaðsíða 3

* V.;
Loftmynd af Viöey. örin vísar á eiöiö, þar som aöstœöum svipar mjög til kvosarinnar, sem fyrst byggðist í Reykjavík.
Teikning Aage Nielsen Edwin af Reykjavík 1801 og sem hngt vœri aö leggja til grundvallar, ef þessi bssr yröi endurbyggður (Viöey.
Viöey sem griöland
fyrir borgarbúa
Sú ósk mun vera ofarlega í huga
margra Reykvíkinga aö Viöey veröi
tryggð sem griöland eöa útivistarsvæöi
fyrir borgarbúa. Til þess aö þetta geti
oröið þurfa að koma fram skynsamlegar
tillögur um notkun eyjunnar í þessu
sambandl.
Fram aö þessu hefur ríkt hér algert
stefnuleysi; Tugir milljóna hafa farið í
viögerðir kirkjunnar og Viöeyjarstofu án
þess aö komið sé á hreint hvernig notkun
þeirra veröi háttaö. Á sumrum eru
stopular bátsferöir til eyjunnar en öll
aöstaða heldur bágborin og vöntun á
leiösögu.
Helztu skref í ákvöröunartöku í þessu
máli viröast eftirfarandi:
1. Mótaöar veröi hugmynd-
ir um nýtingu og
stööu eyjunnar
Hér má t.d. nefna hugmyndir eins og
sjóminjasafn í Viöeyjarstofu og öörum
hlutum býlisins. Þetta gæti einnig tengzt
höfninni í austurhluta eyjunnar sem
Mllljónafélagiö reisti og þar sem þorp var
við lýöi í nokkra áratugi.
Líklega er oröið of seint aö tala um
dýrasafn í Viöey þótt óneitanlega heföi
hún veriö skemmtilegri staöur en svæöi
Sædýrasafnsins fyrir sunnan Hafnarfjörö.
Ef tillagan um endurbyggingu gömlu
Reykjavíkur á eiöinu fær hljómgrunn gæti
þar oröiö miöstöö starfseminnar, t.d.
meö kaffistofu og smáverzlunum. Á
„Austurvelli" mætti hugsa sér aö haldnar
yröu útiskemmtanir, t.d. meö þjóödöns-
um og jafnvel dansi á palli.
2. Nauðsynlegt er aö
ákveöa fastan
opnunartíma
Bæöi til hagræöis fyrir borgarbúa og
fyrir aöila í eyjunni þarf aö ákveöa fastan
opnunartíma á sumrum. Föstum báts-
ferðum sem miöast viö opnunartímann
þarf síöan aö koma á. Jafnframt þessu er
mjög nauðsynlegt aö byggja göngubrú
frá Gufunesi (sjá teikn.) en athugun hefur
leitt í Ijós, aö þar er ekki dýrt aö byggja
brú vegna grunnsævis. Ekki er vafi á aö
sá möguleiki aö geta farið í gönguferð út
í eyjuna bæöi aö sumri og vetri yröi mjög
vinsæll hjá borgarbúum og mikið
notaöur. Fyrr en göngubrú rís er ekki
hægt að tala um aö eyjan sé borgarbúum
almennt opin.
Reykjavík ársins 1801
Snúum okkur nú aftur aö hugmyndinni
um að endurreisa gömlu Reykjavík á
eiöinu í Viðey og þeim möguleikum sem
þetta þorp gæti gefið viö gerö kvik-
mynda.
Það þekkja allir sem unniö hafa viö
kvikmyndir sem gerast á fyrri tímum að
mestu vandamálin eru bundin ummerkj-
um nútímans; rafmagnslínum, vegum,
gaddavírsgiröingum og hávaða, þannig
aö allt svigrúm til myndatöku er jafnan
mjög takmarkað.
Hér hefur nær óbyggö eyja eins og
Viðey mikla kosti og vegna þessa eins
væri hún hentug viö kvikmyndagerö.
Óháö þessu er sá möguleiki aö byggja
þorpið Reykjavík í eyjunni á þann veg aö
nútímans veröi aðeins mjög lítið vart.
Þetta hefur mjög mikiö að segja í
kvikmyndagerö, því aö jafnvel í þorpum
eöa bæjum, þar sem húsin eru lítt breytt,
skýtur nútíminn hvarvetna upp kollinum
t.d. í formi nýrra girðinga, gangstétta, lita
og sjónvarpsloftneta. Þrengir þetta oft
svigrúm kvikmyndatöku mjög.
Þarfir kvikmyndatöku ættu þó ekki aö
valda íbúum í þorpinu í Viðey of miklum
óþægindum því aö sjálfsagt yrðu ekki
gerðar kvikmyndir þar nema á nokkurra
ára fresti. En tilvera þorpsins gæti samt
riöið baggamuninn um, hvort kvikmyndir
úr gömlu Reykjavík væru fjárhagslega
framkvæmanlegar. Sveigjanleiki í notkun
þorpsins sem sögusviös gæti orðiö mikill
þótt miöaö yröi viö áriö 1801 í uppbygg-
ingunni. Ef kvikmynd geröist t.d. á tíma
Innréttinganna væri þess gætt aö Hafnar-
strætishúsin sæjust ekki í mynd. Ætti
myndin aftur á móti að gerast nær
nútímanum, má nálgast þaö meö því aö
bæta framhliðum nýrri húsa inn í þorps-
myndina. Sá möguleiki aö geta myndað í
þorpi eöa bæ sem þessum gefur stór-
kostlega möguleika á að færa sögu
borgarinnar sem og skáldsögur og leikrit
sem tengjast henni nær okkur.
Aö lokum skulu hér nefnd nokkur
hugsanleg kvikmyndunarefni:
1. Meö aö láta byggöina rísa í
tímaáföngum má gera skemmtilega kvik-
mynd um byggingarsögu bæjarins; fyrst
landið óbyggt, síöan tvö þrjú hús, þ.e.
„býliö Vík“, þá Aðalstrætið og síöast
Hafnarstrætið.
2. Kvikmyndir eftir sögum og leikritum
sem gerast aö verulegu leyti í Reykjavík;
Jörundur hundadagakonungur, í Múrn-
um, Piltur og stúlka og Hans Vöggur.
3. Myndir um menn eöa sagnfræðileg
efni svo sem um Innréttingarnar, Skúla
fógeta, Magnús Stepensen, um verzlun,
útgerö, svo og um þætti úr mannlífinu;
stéttarskiptinguna, vatnsburöarfólk, eld-
varnir og löggæzlu. Trausti Valason
MAIverk Jóna Helgaaonar biakupa al mióbaajarkvoainni áriö 1809. Hér munar aö víau
nokkrum árum, en breytingin á þeim tíma var ekkí atórfelld.
Malarkamburinn, aem fyrat byggöiat lyrir utan Innréttingahúain neöan viö Grjóta. Þaö er
Sunchenberga-verzlun, aem er næat á myndinni, en fjær aér útá örfiriaeyjargranda.
Mynd eftir Jón Helgaaon biakup.